Jakie szkody w uprawie owoców powoduje nasionnica trześniówka?
Nasionnica powoduje tzw. robaczywienie owoców. Formą szkodliwą są białe larwy typu czerwi, które odżywiają się miąższem i go zanieczyszczają odchodami. Owoce późnych odmian czereśni mogą być porażone trześniówką nawet w 100%, średnio późnych w 50 a wczesnych w 10%.
Jak wygląda nasionnica trześniówka?
Postacią dorosłą jest czarna, lśniąca muchówka z żółtopomarańczową tarczką między nasadami przezroczystych skrzydeł o rozpiętości do 9 mm, na których jest wyraźny rysunek z poprzecznie ułożonych pasów. Samica osiąga 6 mm długości, samiec 4 mm. Czoło i przód głowy są żółte, oczy duże, metaliczne, czułki krótkie. Oba osobniki różnią się także kształtem odwłoka. Samiec jest prawie kulisty a samica smukła z pokładełkiem na końcu. Jajo jest mlecznobiałe, podłużne o 0,7 mm długości i 0,2 mm szerokości. Z jaja wykluwa się beznoga, typu czerwia, biała larwa osiągająca pod koniec rozwoju ok.4 mm długości. Po pewnym czasie powstaje z niej owalna, biała poczwarka, która schowana jest wewnątrz inkrustowanej skórki wylinkowej larwy, tworzącej tzw. bobówkę. Ta natomiast ma słomkowożółtą barwę i długość 5 mm.
Gdzie zimuje nasionnica trześniówka?
Nasionnica w tej właśnie formie bobówki zimuje w warstwie gleby na głębokości ok. 5 cm. Niektóre poczwarki po upływie 4 miesięcy się budzą i są aktywne, a inne w diapauzie mogą przebywać nawet 2 lata. W końcu maja lub na początku czerwca następuje wylot muchy nasionnicy, który trwa do końca czerwca. Najbardziej aktywne są muchy w godzinach popołudniowych i najczęściej zasiedlają liście i owoce po południowej, bardziej nasłonecznionej stronie drzewa. Loty trwają do połowy lipca.
Jak rozmnaża się nasionnica trześniówka?
Mucha nasionnicy odżywia się nektarem gruczołów ogonków liściowych i liści czereśni, sokiem tych owoców, a także wydzielinami mszyc i innych owadów. Po około 3–4 dniach od opuszczenia zimowli następuje kopulacja, która jest wielokrotna. Mniej więcej 7 dni od wylotu samice rozpoczynają składanie jaj. Samica przekłuwa wysuwającym się z pochwy pokładełkiem skórkę owocu, po czym składa jajo w miąższu. Jaja składa w różnych miejscach owocu, lecz najczęściej w jego górnej części w pobliżu szypułki. W miejscu złożenia jaja pojawia się brązowy ślad w kształcie przecinka na owocu zielonym lub żółtobiały na owocu bardziej dojrzałym. Jaja składane są pojedynczo a jedna samica w ciągu swojego 30-dniowego życia jest w stanie złożyć ich do 250. Mucha składa jaja rozpoczynając od odmian wczesnych i przenosi się na odmiany późno dojrzewające. Okres inkubacji jaja trwa ok. tygodnia do 10 dni. Larwy po wylęgu żerują pod skórką, lecz z czasem wgryzają się w głąb miąższu i pozostają w okolicy pestki. Po wyjściu larwy z owocu (co następuje po 10–20 dniach) widoczny jest na owocu otwór o średnicy ok. 2 mm.
Jak określić próg szkodliwości nasionnicy trześniówki?
W celu określenia progu szkodliwości nasionnicy trześniówki umieszczamy najpóźniej w połowie maja żółte tablice lepowe (dostępne w sklepach ogrodniczych) i sprawdzamy co dwa dni ilość odłowionych muchówek. Tablice powinny być umieszczone na wysokości 1,5–1,8 m od strony południowej. Progiem zagrożenia jest odłowienie 2 muchówek na jednej pułapce. Pojawianie się nasionnicy trześniówki przypada na czas kwitnienia robinii pseudoakacji i to ułatwia nam podjęcie walki ze szkodnikiem w odpowiednim momencie. Skuteczną metodą jest również przykrycie od maja do czerwca gęstą siatką lub firanką gleby pod koroną drzew, aby utrudnić wylot szkodników na zewnątrz. Można również zastosować, tuż po zaobserwowaniu na tablicach wylot muchówek, oprysk gnojówką z pokrzywy z wrotyczem.
Małgorzata Wyrzykowska
