Po sezonie w 2015 r. informowaliśmy w formie ciekawostki a nie realnego zagrożenia o występujących w Polsce objawach chorób wirusowych także w rzepaku. Były to oczywiście objawy wirusa żółtaczki rzepy na rzepaku (TuYV). Co prawda nadal jesiennym szkodnikiem nr 1 w rzepaku jest śmietka kapuściana, ale znaczenia nabierają właśnie mszyce.
Wektorami wirusów
także żółtej karłowatości jęczmienia są mszyce, a jednym ze sposobów zapobiegania infekcji poza właściwą agrotechniką jest wykonanie jesienią oprysku owadobójczego. Mszyce nie są łatwe do zniszczenia z uwagi na naloty mogące trwać w zbożach ozimych nawet cały październik i dlatego termin oprysku musi być dobrze trafiony. Lepszym od oprysków insektycydowych, bo lepiej wpisującym się w integrowaną ochronę roślin rozwiązaniem na mszyce infekcyjne w zbożach jest zaprawianie materiału siewnego. Taką rejestrację w zbożach mają dwie zaprawy (Astep 225 FS i Nuprid Max 222 FS), które opisujemy w dalszej cześci.
Jesienne mszyce infekcyjne w zbożach są dużym problemem, ale jeszcze większym są jesienne szkodniki w rzepaku ozimym. Po wycofaniu z zapraw neonikotynoidów jeszcze rok temu nie było np. żadnego rozwiązania chemicznego w rzepaku pozwalającego ograniczać śmietkę kapuścianą. Prawdopodobnie konsekwencją wycofania tego typu zapraw są też rosnące z każdym rokiem w rzepaku problemy z wirusem żółtaczki rzepy, której bardzo efektywnym wektorem jest mszyca brzoskwiniowa. Przez inwazję tej mszycy jesienią ub.r. i masowe zawirusowanie rzepaku wielu rolników w południowej części kraju musiało plantacje zaorać przed zimą. W przypadku śmietki ta jesień dostarcza rolnikom dwa nowe zarejestrowane rozwiązania – insektycyd Inazuma 130 WG, ale przede wszystkim zaprawę Lupimosa 625 FS.
Astep 225 FS
jest zaprawą grzybobójczą i owadobójczą w formie płynnego koncentratu o działaniu układowym, przeznaczoną do zaprawiania ziarna siewnego pszenicy ozimej i jęczmienia ozimego przeciwko chorobom powodowanym przez grzyby i szkodnikom występującym we wczesnym okresie rozwoju roślin. W roślinie zaprawa zawierająca protiokonazol (związek z grupy triazoli) i imidachlopryd (związek z grupy neonikotynoidów) działa układowo. Zaprawę należy stosować tylko przy użyciu profesjonalnego sprzętu do zaprawiania nasion zbóż z systemem odpylającym.
W pszenicy ozimej zaprawa chroni rośliny przed śniecią cuchnącą, śniecią gładką, zgorzelą siewek, ogranicza występowanie pleśni śniegowej, ale przede wszystkim ogranicza mszyce – wektory chorób wirusowych. W jęczmieniu ozimym zabezpiecza rośliny przed pasiastością liści jęczmienia, plamistością siatkową, zgorzelą siewek, głownią pyląca, ogranicza występowanie pleśni śniegowej i również ogranicza mszyce infekcyjne. Maksymalną dawką dla jednorazowego stosowania zaprawy w pszenicy i jęczmieniu jest 200 ml środka z dodatkiem 500 ml wody na 100 kg ziarna siewnego. Zaprawę należy stosować tylko przy użyciu profesjonalnego sprzętu do zaprawiania nasion zbóż z systemem odpylającym.
Nuprid Max 222 FS
jest zaprawą grzybobójczą i owadobójcza w formie płynnego koncentratu o działaniu systemicznym przeznaczona do zaprawiania ziarna siewnego pszenicy ozimej i jęczmienia ozimego, przeciwko chorobom grzybowym oraz mszycom, potencjalnym wektorom chorób wirusowych. Zaprawa zawierająca imidachlopryd (związek z grupy neonikotynoidów) i tebukonazol (związek z grupy triazoli) w pszenicy ozimej ogranicza śnieć cuchnącą, śnieć gładką, zgorzel siewek, brunatną plamistość liści i mszyce będące wektorami wirusów, a w jęczmieniu ogranicza głownię pylącą, pasiastość liści jęczmienia, zgorzel siewek i mszyce. Maksymalną dawką zaprawy dla jednorazowego zastosowania jest 250 ml/100 kg ziarna z dodatkiem 150 ml wody przy normie wysiewu wynoszącej maksymalnie 130 kg/ha.
W etykiecie środka jest zalecenie, aby siew wykonać na głębokość nie mniej niż 3 cm, a w celu ochrony pszczół m.in. nie wysiewać zaprawianych nasion, gdy prędkość wiatru wynosi powyżej 3 m/s oraz w sąsiedztwie kwitnących upraw.
Lumiposa 625 FS
jest insektycydem, w formie płynnego koncentratu zawiesinowego, o działaniu układowym, przeznaczonym do zaprawiania nasion rzepaku. Środek zwalcza w rzepaku owady gryzące i w etykiecie rejestracyjnej ogranicza takie szkodniki jak: pchełki ziemne, pchełkę rzepakową, śmietkę kapuścianą i gnatarza rzepakowca. Po pobraniu środka wraz z pokarmem owady przestają żerować i giną po 24–60 godzinach, w zależności od gatunku.
Substancją czynną środka jest cyjanotraniliprol (związek z grupy antranilowych diamidów) należący do grupy IRAC 28. Warto podkreślić, że jest to nowa zaprawa i z uwagi na to jej ilość na polskim rynku jest jeszcze reglamentowana. Tylko wybrane firmy nasienne i w ograniczonej ilości przygotują materiał siewny odmian zaprawiony Lumiposą na tegoroczne jesienne siewy. Należy podkreślić, iż zaprawa jest przeznaczona wyłącznie do przemysłowego zaprawiania nasion. Etykietę środka warto jednak poznać, bo są w niej zawarte ważne informacje dotyczące siewu nasion zaprawionych jak i ograniczenia w stosowaniu insektycydów nalistnych.
W etykiecie podana jest np. maksymalna norma wysiewu rzepaku ozimego zaprawionego środkiem Lumiposa 625 FS i wynosi ona 500 tys. nasion na 1 ha (50 nasion/m kw.). Zaprawę (rolnik stosuje ją przy siewie zaprawionych nasion) zgodnie z etykietą należy stosować przemiennie ze środkami owadobójczymi zawierającymi substancje czynne należące do innych grup chemicznych i o innych mechanizmach działania. To ważna informacja w przypadku konieczności wykonania powtórnego zabiegu insektycydowego w okresie wegetacji. I tak w ciągu 30 dni od wysiewu nasion zaprawionych tym środkiem można wykonać nie więcej niż 1 zabieg insektycydem z grupy IRAC 28, przeciwko temu samemu pokoleniu szkodnika w danej uprawie. Etykieta nakazuje unikać używania środków o tym samym mechanizmie działania (grupa insektycydów IRAC 28) na kolejne pokolenia szkodnika.
Marek Kalinowski
