Unijne ceny zboża oderwane od rzeczywistości
Rolnicy przekazali kolejny postulat, który znalazł się na liście 22 rozwiązań Ogólnopolskiego Oddolnego Protestu Rolników (OOPR). Tym razem dotyczy on urealnienia unijnej ceny skupu interwencyjnego i zwiększenia jego wolumenu. Rolnicy podkreślają, że obecna stawka 101,31 euro za tonę zbóż została ustalona kilkanaście lat temu i nie pokrywa nawet części kosztów produkcji.
- Rolnicy mają dość pustych obietnic. Cena interwencyjna na zboża 101 euro za tonę została ustalona kilkanaście lat temu i do dziś się nie zmieniła. W tym czasie koszty produkcji wzrosły kilkukrotnie: paliwo, nawozy, energia. Ten mechanizm, który miał chronić rolników, jest martwy – mówi Stanisław Barna, rolnik z woj. zachodniopomorskiego i członek OOPR.
Rolnicy chcą to zmienić
Postulat zakłada nie tylko podniesienie ceny skupu interwencyjnego, ale tez wprowadzenie mechanizmu waloryzacji, który uwzględniałby aktualne koszty produkcji – paliwa, nawozów, energii czy pracy. Rolnicy chcą, by cena była ustalana w oparciu o kalkulator kosztów produkcji, aktualizowany corocznie przez Komisję Europejską lub państwa członkowskie.
- Żądamy urealnienia unijnej ceny skupu interwencyjnego tak, aby odpowiadała rzeczywistym kosztom produkcji. To nie jest przywilej. To podstawa bezpieczeństwa żywności Polski i całej Unii Europejskiej – podkreśla Barna.
Jak argumentuje OOPR, dopłaty bezpośrednie nie rekompensują dziś strat wynikających z rosnących kosztów. W efekcie rolnicy są zmuszeni produkować poniżej kosztów, co w żadnej innej branży nie byłoby akceptowalne.
Zwiększenie wolumenu unijnego skupu interwencyjnego
Drugim elementem postulatu jest zwiększenie wolumenu unijnego skupu interwencyjnego. Rolnicy wskazują, że obecny limit – kilkaset tysięcy ton na całą Unię – jest symboliczny i nie wpływa regulująco na rynek.
- Obecny mechanizm interwencji to fikcja. Na papierze istnieje, ale w praktyce nie działa. Wolumen jest tak mały, że nie wpływa na rynek. To tak, jakby wlać szklankę wody do pustej studni różnicy nie widać – wyjaśnia OOPR.
Zdaniem organizacji konieczne jest znaczące zwiększenie wolumenów, zwłaszcza w krajach przyfrontowych, które najbardziej odczuwają skutki napływu zbóż z Ukrainy. Polska, Rumunia czy Słowacja potrzebują realnego mechanizmu odbioru nadwyżek, który ustabilizuje ceny.
Krajowa cena gwarantowana
Na poziomie UE postulują zmianę rozporządzenia (UE) nr 1308/2013 (CMO), tak aby:
- podnieść cenę interwencyjną,
- zwiększyć maksymalne wolumeny skupu,
- wprowadzić elastyczność umożliwiającą uruchamianie interwencji w krajach szczególnie dotkniętych kryzysem,
- dostosować kalendarz interwencji do realnych fal spadków cen.
Na poziomie krajowym rolnicy proponują wprowadzenie „krajowej ceny gwarantowanej” jako mechanizmu przejściowego notyfikowanego w Komisji Europejskiej, opracowanie krajowego kalkulatora kosztów produkcji (np. przez IERiGŻ, GUS i samorząd rolniczy) oraz możliwość skupu rezerwowego przez KOWR lub RARS.
Rynek zbóż musi być stabilny
- Urealnienie ceny interwencyjnej to nie przywilej dla rolników. To fundament bezpieczeństwa żywnościowego UE. Jeśli Europa chce Zielonego Ładu i wysokich standardów środowiskowych, to musi za to zapłacić – podkreślają przedstawiciele OOPR w swoim stanowisku.
Rolnicy ostrzegają, że dopóki cena interwencyjna i wolumen nie zostaną dostosowane do realiów, rynek zbóż pozostanie niestabilny, a gospodarstwa będą upadać jedno po drugim. To zagrożenie nie tylko dla wsi, ale dla całego społeczeństwa, które może zostać uzależnione od importu żywności z krajów trzecich.
„Nie wybierajcie z tego, co wygodne”
W osobnym nagraniu członkini OOPR przypomina, że postulaty tworzą spójny pakiet działań i nie powinny być realizowane wybiórczo.
- Publikowane przez nas postulaty nie są przypadkowe. To głos rolników z całej Polski. Ten pakiet to kompleksowy plan działania, a nie zbiór luźnych pomysłów. Każdy punkt łączy się z kolejnym. Mają sens tylko wtedy, gdy są realizowane w całości – mówi rolniczka z OOPR. – Panie Ministrze, przez lata mówiliśmy, co należy zmienić. Teraz dajemy konkretne rozwiązania. Nie oczekujemy cudów, ale konsekwentnego działania – dodaje.
Oprac. mkh
