Susza – pomoc dla rolników dopiero po oszacowaniu strat

− O konkretnej pomocy dla rolników, których gospodarstwa poniosły straty, możemy mówić po oszacowaniu strat i dlatego apeluję o jak najszybsze powoływanie specjalnych komisji – podkreślił minister Jan Krzysztof Ardanowski.

W niektórych województwach, np. w wielkopolskim, wojewoda powołał już komisję. W ramach obowiązujących przepisów rolnicy dotknięci m.in. przez suszę mogą występować o kredyty preferencyjne, ulgi w podatku rolnym, odroczenie i rozłożenie na raty płatności wobec KRUS czy KOWR. Te wymienione formy pomocy wobec zapowiadającej się klęski suszy zapewne nie rozwiążą problemu.

Za suszę, zgodnie z wytycznymi resortu rolnictwa, uznaje się szkody spowodowane wystąpieniem, w dowolnym sześciodekadowym okresie od dnia 21 marca do 30 września, spadku klimatycznego bilansu wodnego poniżej wartości określonej dla poszczególnych gatunków roślin uprawnych i gleb. Tak więc szkody powstałe w wyniku suszy można szacować wyłącznie wówczas, gdy na danym terenie zgodnie z KBW wystąpiła susza. Najnowszy raport IMiGW wskazuje, że zboża jare są zagrożone suszą w ponad 92% gmin, zboża ozime w 88%, krzewy owocowe 86%, truskawki 85%, drzewa owocowe 55% oraz rzepak i rzepik w 7,5% gmin.

Protokół szacowania szkód może być sporządzony wyłącznie na formularzu przygotowanym i udostępnionym na stronie internetowej resortu rolnictwa. Takie wzory publikują również poszczególne urzędy wojewódzkie. Jak dokumentować wielkość prowadzonej produkcji do oszacowania strat?

Gdy rolnik posiada dane rachunkowe lub dokumenty potwierdzające wielkość i wartość prowadzonej produkcji – na podstawie tych danych. Jeśli są one niekompletne albo rolnik nie dysponuje żadnymi danymi, na podstawie których można stwierdzić wielkość i wartość prowadzonej produkcji, wówczas komisja wypełni protokół w oparciu o dane dla danego regionu z systemu FADN przygotowanego przez Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej. Dla każdej z metod wyliczenia wielkości produkcji przewidziano odrębne formularze protokołów.

• Warunkiem oszacowania przez komisję szkód spowodowanych m.in. przez suszę jest złożenie wniosku o oszacowanie szkód zawierającego podpisaną zgodę na przetwarzanie podanych danych osobowych

Komisja powołana przez wojewodę powinna zlustrować na miejscu wysokość szkody spowodowanej przez suszę w ciągu 2 miesięcy od zgłoszenia jej powstania, tj. od wschodów do czasu zbioru plonu głównego danej uprawy albo jej likwidacji. Co ważne, komisja powinna w terminie 30 dni (lub 45 dni, gdy jest to protokół zbiorczy) od oszacowania szkód złożyć wojewodzie gotowy protokół. Trzeba sobie jednak zdawać sprawę z tego, że aby wszystko zrobić zgodnie z obowiązującymi przepisami, takie szacowanie strat wiąże się z ogromem pracy. Schemat obliczeń, choć ujednolicony, do prostych nie należy.

Według wytycznych resortu rolnictwa, oszacowane powinny być wszystkie szkody, które wystąpiły w gospodarstwie lub dziale specjalnym produkcji rolnej (tj. w uprawach, zwierzętach i w środkach trwałych). Wysokość szkód wykazuje się kwotą obniżenia dochodu.

Szacując poziom szkód w łąkach, komisja bierze pod uwagę okres wystąpienia suszy oraz ilość pokosów i termin ich przeprowadzenia. Szacując straty, maksymalny poziom ustala się dla:

Natomiast w pastwiskach uwzględnia się strukturę plonów zielonki pastwiskowej w okresie wegetacji, przyjmując, że:

Szacowaniu szkód podlega uprawa wikliny wyłącznie na cele plecionkarskie. W razie kilkakrotnego uszkodzenia tej samej uprawy, wysokość każdej następnej szkody ustala się z uwzględnieniem wysokości poprzednio ustalonych szkód w skali całego gospodarstwa. W takim przypadku w kolejnym protokole wysokość szkód pomniejsza się o szkody wykazane w poprzednich protokołach w odniesieniu do tej samej uprawy. Jeżeli w poprzednim protokole oszacowane przez komisje szkody były niższe niż 30%, komisja w kolejnym protokole może podać łączną wartość i poziom szkód w skali gospodarstwa w odniesieniu do wszystkich niekorzystnych zjawisk atmosferycznych.

Kwota obniżenia dochodu = ((średni roczny plon z 3 lat wystąpienia szkody x średnia cena sprzedaży) – (uzyskany/przewidywany plon w roku szkody x średnia cena sprzedaży/prognozowana cena sprzedaży)) + (koszty poniesione – koszty nieponiesione z powodu niezebrania plonu).