U osób w jakim wieku rozwija się fibromialgia?
Choroba rozwija się zwykle między 30. a 60. rokiem życia, ale zdarza się też u dzieci i osób starszych. Większość osób diagnozuje się w średnim wieku, a liczba chorych wzrasta wraz z wiekiem populacji. Najbardziej narażone na chorobę są kobiety w wieku rozrodczym w wieku od 20 do 55 lat.
Jakie są przyczyny fibriomialgii?
W fibromialgii mamy do czynienia z wadliwym sposobem, w jaki mózg i rdzeń kręgowy przetwarzają odczucia bólowe. Udowodniono, że w tej chorobie próg, przy którym bodźce powodują ból lub dyskomfort, jest niższy. Co to oznacza? Odczuwany ból jest intensywniejszy. Dzieje się tak, ponieważ jest wzmacniany przez nieprawidłowości w ośrodkowym układzie nerwowym, czyli mózgu. Z tego powodu bodźce, które zwykle nie są bolesne, mogą być takie dla osoby z fibromialgią. Każdy inny ból jest też dla tych chorych dotkliwszy niż dla innych. Na przykład pacjent cierpiący na fibromialgię może uznać masaż za bolesny, a nie przyjemny. Ponadto ból pleców, który osoba bez fibromialgii odczuwa jako umiarkowany, może być odczuwany jako silny u osoby z fibromialgią.
Jakie są objawy fibromialgii?
Cechą charakterystyczną zespołu fibromialgii są przewlekły, rozległy ból i tkliwość. Oznacza to ból w wielu obszarach ciała, najczęściej w mięśniach, ścięgnach i stawach. Często występuje również sztywność stawów i zespół jelita drażliwego (IBS). Ból zazwyczaj pojawia się powyżej i poniżej talii, po lewej i prawej stronie ciała, ale może być początkowo bardziej zlokalizowany, często w szyi i ramionach lub w dolnej części pleców. Ma charakter przewlekły, co oznacza, że utrzymuje się dłużej niż trzy miesiące. Ludzie często czują się tak, jakby bolało ich całe ciało, a ból przypomina objawy grypowe. Chorzy mają wrażenie, że zaraz zachorują na przeziębienie lub grypę. Często zdarza się, że niektóre dni są gorsze od innych i wielu pacjentów zgłasza nawroty.
Zmęczenie jest kolejnym uniwersalnym objawem fibromialgii. Jest najbardziej zauważalne po przebudzeniu, ale może również wystąpić po południu. Bardzo często zdarza się, że budzimy się rano i nie czujemy się wypoczęci, nawet po przespaniu całej nocy. Pacjenci często mają wrażenie, że śpią „lekko” i mogą wielokrotnie przebudzać się w nocy i mieć trudności w powrocie do snu.
Jakie szkody w organizmie wyrządza fibromialgia?
Chociaż ból, zmęczenie i problemy ze snem są charakterystycznymi objawami tego zespołu, fibromialgia wiąże się z wieloma innymi symptomami. Zaburzone myślenie (zaburzenia poznawcze) jest często określane jako „fibromgła”. Pacjenci opisują trudności z uwagą i realizacją zadań, a także ogólne poczucie „bycia we mgle”.
Depresja i stany lękowe współwystępują u 30–50% pacjentów w momencie rozpoznania fibromialgii. Bóle głowy występują u ponad połowy pacjentów. Mogą również występować różne, wciąż słabo rozumiane w tym kontekście objawy dodatkowe, w tym ból brzucha, biegunka, zaparcie, nudności, suchość oczu, suchość w ustach, ból ściany klatki piersiowej, ból miednicy i objawy pęcherza moczowego, kołatanie serca, drętwienie i mrowienie, liczne alergie i wrażliwość na substancje chemiczne, a nawet przyrost masy ciała i inne.
Skąd się bierze fibromialgia?
Wykazano, że zespół fibromialgii – bo tak też nazywa się tę chorobę – ma podłoże genetyczne. Coraz więcej dowodów potwierdza udział genów. Rodzeństwo, rodzice i dzieci osób chorych na fibromialgię są osiem razy bardziej narażone na tę chorobę niż osoby, które nie mają krewnych cierpiących na nią. Podejrzewa się, że odgrywa tu rolę kilka genów. Badania na bliźniętach sugerują, że połowa ryzyka fibromialgii i chorób pokrewnych ma podłoże genetyczne, a połowa środowiskowe.
Ponieważ jest to schorzenie częściowo dziedziczne, występowanie zespołu fibromialgii w rodzinie jest czynnikiem ryzyka. Inne obejmują choroby autoimmunologiczne, takie jak reumatoidalne zapalenie stawów, toczeń i zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa – osoby cierpiące na te choroby są bardziej narażone na fibromialgię niż populacja ogólna. Pacjenci ci określani są jako cierpiący na „fibromialgię wtórną”, ponieważ choroba autoimmunologiczna może wywołać fibromialgię. Zaburzenie często ujawnia się też po stresujących wydarzeniach. Mogą one mieć charakter emocjonalny (np. traumatyczne wydarzenie życiowe), fizyczny (np. wypadek samochodowy) lub medyczny (np. niektóre infekcje).
Inne emocjonalne i fizyczne czynniki stresogenne, takie jak uraz fizyczny (szczególnie kręgosłupa i tułowia), stres emocjonalny i niektóre infekcje (zapalenie wątroby typu C, wirus Epsteina-Barr, parwowirus i borelioza, ale nie przeziębienie) u niektórych też mogą sprowokować fibromialgię.
Ile jest punktów wrażliwych na fibromialgię?
W badaniach fizykalnych pacjenci wykazują tkliwość w określonych lokalizacjach anatomicznych, takich jak np. tył szyi, gdzie mięśnie szyi łączą się z czaszką. Istnieje 18 takich lokalizacji, które określa się mianem punktów wrażliwych na fibromialgię. Do głównych należą: z przodu – miejsce połączenia szyi z obojczykami, miejsca w zagłębieniu obojczyków, łokcie i miejsca tuż nad kolanami po wewnętrznej stronie, z tyłu zaś podstawa czaszki, kark i barki, wyższe partie pośladków i kości biodrowe. Jednak nie u wszystkich wszystkie punkty są tkliwe.
Jak zdiagnozować fibromialgię?
Nie ma testów na fibromialgię, stosuje się jedynie testy stwierdzające obecność stanów zapalnych w ciele. Chorobę diagnozuje się po objawach i testując tkliwe punkty.
Czym się leczy fibromialgię?
W leczeniu fibromialgii stosuje się metody medyczne i niemedyczne. Wśród tych pierwszych na czoło wysuwają się leki przeciwdepresyjne i przeciwpadaczkowe. Okazuje się, że stosowane w leczeniu stanów lękowych i depresji antydepresanty sprawdzają się w opanowywaniu wielu objawów fibromialgii, przede wszystkim bólu, ale też problemów ze snem. Z metod niemedycznych stosuje się całą gamę działań wycelowanych w redukcję stresu. Niektórym pacjentom pomagają akupunktura oraz suplementacja witaminy D.
Karolina Kasperek
