Dodatki w diecie loch karmiących – więcej mleka, zdrowsze prosięta
Dodatki stosowane w żywieniu loch karmiących mają przede wszystkim zwiększyć wykorzystanie paszy przez lochę oraz poprawić mleczność macior, a tym samym pozwalają uzyskać wyższą masę ciała prosiąt. Dostarczają składników pokarmowych na wysokim poziomie, poprawiają więc jakość mleka, a to przekłada się na wyższą zdrowotność prosiąt i lepszy odchów. Produkty dla macior powinny być bogate w składniki mineralne oraz energię w formie łatwo przyswajalnej przez lochy. Odpowiednie poziomy aminokwasów egzogennych, witamin oraz ekstraktów ziołowych wpływają stymulująco na funkcjonowanie układu immunologicznego, poprawiają perystaltykę jelit, uzupełniają niedobory składników odżywczych, zwiększają odporność organizmu, poprawiają apetyt oraz wpływają korzystnie na kondycję lochy. Specjalne dodatki, zwłaszcza witaminowe, łagodzą skutki stresu u macior.
Preparaty okołoporodowe – łatwiejszy poród i zdrowsze lochy
Preparaty podawane maciorom w okresie okołoporodowym wpływają pozytywnie na mikroflorę przewodu pokarmowego, dzięki czemu ograniczają występowanie zaparć, przyspieszają akcję porodową i ułatwiają poród. Łatwiejsze wyproszenie ogranicza występowanie gorączki i syndromu bezmleczności poporodowej (MMA).
Zdrowie loch to gwarancja silnych prosiąt
Chcąc uchronić maciory przed syndromem gorączki poporodowej zaleca się zakwaszanie mieszanki paszowej, co w konsekwencji zmniejsza pH moczu. Preparat zakwaszający najlepiej stosować przez tydzień przed porodem i dwa dni po porodzie. Zakwaszacze w paszach dla loch ograniczają rozwój mikroorganizmów chorobotwórczych, takich jak Escherichia coli, które mogą być wydalane z kałem i zarażać prosięta. Wzrost poziomu endotoksyn bakteryjnych w układzie krążenia wpływa na osłabienie układu odpornościowego loch oraz pogorszenie funkcjonowania bariery jelitowej poprzez zmiany w budowie struktur jelitowych. Zaburzenia funkcji jelit powodują długie, trudne porody wymagające interwencji, utrudniony jest transfer mikrobioty do prosiąt, pogarsza się jakość siary, więc upośledzona jest ochrona immunologiczna.
L-karnityna – klucz do lepszego wzrostu i mleczności
Maciory są wrażliwe na niedobór L-karnityny, czego efektem jest mniejsza waga urodzeniowa i odsadzeniowa prosiąt. Zapotrzebowanie na ten składnik wynosi 50 mg w przeliczeniu na kilogram paszy. L-karnityna jest związkiem białkowym, biorącym udział w przemianach tłuszczowych, dostarczając dużej ilości energii niezbędnej do prawidłowego przebiegu procesów fizjologicznych. Poprawia uzyskiwane wyniki produkcyjne i pozwala na utrzymanie loch w dobrej kondycji. Głównym źródłem karnityny jest synteza wewnątrz organizmu, a także pokarm. Karnityna jest syntetyzowana w organizmie z lizyny i metioniny. Dlatego też bardzo ważne jest dobre zbilansowanie diety pod względem zawartości tych aminokwasów niezbędnych. Źródłem pokarmowym karnityny są też produkty pochodzenia zwierzęcego, natomiast niewiele tego związku jest w paszach roślinnych. Duże ilości tego składnika zawierały wycofane z żywienia zwierząt mączki: mięsna – 150 mg/kg i mięsno-kostna – 100 mg/kg. Surowce paszowe pochodzenia roślinnego zawierają 10 razy mniej L-karnityny niż wynosi zapotrzebowanie maciory.
Dodatek L-karnityny wpływa na zwiększenie produkcji mleka oraz wzrost koncentracji tego składnika we krwi i w mleku loch. Zwiększona produkcja mleka to z kolei większa masa odsadzeniowa prosiąt. Poza dodatnim wpływem karnityny na rozwój płodów i prosiąt ssących, przyczynia się ona także do skrócenia okresu międzyciążowego u loch i wpływa na szybszą odbudowę rezerw energetycznych utraconych podczas laktacji.
Witaminy w rozrodzie – fundament płodności i zdrowia
Właściwe żywienie loch przez cały okres karmienia prosiąt jest ważne, gdyż ma wpływ nie tylko na wysoką produkcję mleka, ale pobranie paszy w tym okresie jest skorelowane ze wskaźnikiem zapłodnień po odsadzeniu prosiąt. Będzie więc miało wpływ na rozród w kolejnym cyklu. Zwiększenie pobrania paszy chociażby o kilogram dziennie może skrócić okres pomiędzy odsadzeniem prosiąt a rują o 1,6 dnia. Niektórzy zalecają, aby 5 dni przed odsadzeniem prosiąt do 14 dni po pokryciu dodawać do dawki dla loch syntetyczny ß-karoten, co ma wpłynąć na lepsze zagnieżdżanie komórek jajowych w błonie śluzowej macicy. Niedobór witaminy A lub ß-karotenu objawia się rodzeniem martwych lub słabych prosiąt. Jak stwierdzono, podanie tych składników korzystnie wpływa na wielkość miotu. Związane jest to między innymi z ograniczeniem wczesnej zamieralności zarodków.
Ważne jest zwrócenie uwagi na odpowiednią ilość innych witamin w diecie loch w okresie ciąży. Często ich niedobór lub nieprawidłowy wzajemny stosunek poszczególnych aminokwasów w dawce doprowadza do pogorszenia wskaźników rozrodczych. Poziom witamin C (kwasu askorbinowego) oraz E (α-tokoferolu) zmniejsza się pod koniec ciąży. Szybko rosnące płody stwarzają warunki stresu oksydacyjnego i wyczerpują rezerwy witaminowe lochy. Należy dokładnie analizować i monitorować skład diety pod koniec ciąży, aby zapobiec niedoborom tych składników.
Podawanie lochom witaminy C wpływa też pobudzająco na wystąpienie rui. W celu zapobiegania niepłodności można stosować ją w formie dodatku do paszy w ilości 1 g na sztukę. W procesy związane z rozrodem zaangażowana jest też witamina E, chociaż przede wszystkim działa ona immunostymulująco i wraz z witaminą C odgrywa istotną rolę podczas stresu związanego ze stanem zapalnym w organizmie. Dla lepszej skuteczności krycia można stosować witaminę E w dawce pokarmowej 7–8 dni przed odsadzeniem prosiąt.
Do zaburzeń w rozrodzie i zwiększonej resorpcji płodów przyczynia się niedobór miedzi w paszy. Stąd zaleca się, żeby w kilogramie mieszanki było około 15–20 mg tego pierwiastka.
Na lepsze ruje i większe mioty
W żywieniu loch karmiących musimy mieć na uwadze dostarczenie składników odżywczych na wysokim poziomie oraz niedopuszczenie do nadmiernej eksploatacji organizmu i spadku kondycji, co odbije się negatywnie na kolejnej ciąży. Mimo wszystko lochy po odsadzeniu często mają słabą kondycję, a ich organizm cechuje ujemny bilans energetyczny. Może to spowodować wydłużenie okresu pomiędzy odsadzeniem a rują. Dodatki paszowe stosowane w tym okresie mają spowodować lepiej widoczną ruję, stymulować owulację i zagnieżdżanie się komórek jajowych, poprawić przeżywalność i ilość embrionów. Działanie takie przekłada się w efekcie na lepszą skuteczność krycia, większą plenność loch, wyższą wagę urodzeniową prosiąt i bardziej wyrównane mioty. Redukuje się w ten sposób liczbę martwo urodzonych prosiąt, zwiększa natomiast liczbę żywych urodzeń.
Dodatki stosowane w okresie krycia wzmagają owulację u macior, a poprzez zwiększenie intensywności żywienia możemy zwiększyć liczbę komórek jajowych gotowych do zapłodnienia. Pomaga to w uzyskaniu wysokiej wydajności produkcyjnej i poprawia wskaźniki rozpłodowe loch.
Produkty podawane po odsadzeniu i w okresie krycia powinny charakteryzować się bardzo wysoką koncentracją energii, białka, witamin i mikroelementów. Zawarte w nich substancje aktywne pochodzenia roślinnego pobudzają produkcję hormonów gonadotropowych, a łatwo przyswajalne składniki pokarmowe stymulują wzrost komórek jajowych. Wyraźnie widoczne objawy rui oraz duża ilość zarodków to zdecydowanie więcej urodzonych prosiąt w miocie. Zastosowanie specjalnej kombinacji witamin i minerałów zmniejsza natomiast poziom stresu u samic.
Preparaty dla macior – inwestycja w przyszłość stada
Działanie preparatów dla macior dotyczy nie tylko bezpośrednio loch, ale także prosiąt. Poprzez odpowiednie dodatki do pasz dla macior można poprawiać rozwój prosiąt, ich zdrowie i wydajność. Układ pokarmowy świń to bowiem nie tylko miejsce trawienia i wchłaniania składników pokarmowych. Odgrywa on również bardzo ważną rolę w nabieraniu odporności przez zwierzęta. Zwiększa się liczba prosiąt żywo urodzonych i poprawia ich zdrowotność, a mioty są bardziej wyrównane.
Dominika Stancelewska
