W dobrze prowadzonych stadach mięsnych, masa ciała krów-mamek nie powinna zmieniać się w ciągu roku więcej niż o około 20%. Straty masy ciała przy wycieleniu wynoszą 1,3 % do 1,7 % masy ciała cielęcia. Zapotrzebowanie krów-mamek na składniki pokarmowe uzależnione jest od ich masy ciała, okresu wycielenia, stanu fizjologicznego oraz kondycji. Ich żywienie powinno opierać się na paszach objętościowych dobrej jakości. W okresie letnim są to oczywiście zielonki, w zimowym kiszonki, siano oraz produkty uboczne przemysłu rolno-spożywczego. Konieczne jest natomiast podawanie przez cały rok mieszanki mineralno-witaminowej – w ilości około 100 g dziennie oraz stosowanie lizawek z mikroelementami.
W okresie ciąży krowy-mamki powinny byś w dobrej kondycji, chociaż pod koniec okresu pastwiskowego ich masa ciała może spaść nawet o 25%, co jednak nie pogarsza ich kondycji i pozwala na wykarmienie cielęcia i zacielenie. Obniżenie poziomu żywienia krów-mamek w okresie wczesnej ciąży nie osłabia przeżywalności zwierzęcia i nie wpływa ujemnie na ich masę ciała. Natomiast, jeżeli krowa jest niedożywiona w ciągu 3 ostatnich miesięcy ciąży, to cielęta mogą mieć mniejszą masę ciała, gorszą przeżywalność i tempo wzrostu. Niedożywione po wycieleniu krowy produkują mniej mleka, szczególnie wtedy, gdy rezerwy ciała są już niewielkie, co ujemnie odbija się na tempie wzrostu cieląt.
Największe zapotrzebowanie na składniki pokarmowe u krów karmiących występuje w okresie szczytu laktacji (około 2 miesiące po wycieleniu). Po tym okresie ich zapotrzebowanie zmniejsza się stopniowo, aż do czasu intensywnego wzrostu płodu.
W przypadku późnych ocieleń (marzec, kwiecień) krowy osiągają szczyt laktacji w początkowym okresie pastwiskowania. W ciągu roku dobre pastwisko może dostarczyć 65% paszy dla krowy z cielęciem. Pastwisko powinno zapewnić krowom produkcję mleka wystarczającą dla odpajania cieląt, przy czym krowa powinna odbudować swoje rezerwy ciała, dojść do zdolności rozpłodowej i zacielić się po okresie kojarzeń. Stosowanie pasz treściwych w okresie pastwiskowania można ograniczyć wyłącznie do pierwiastek, krów w słabej kondycji oraz krów w ostatnich tygodniach ciąży i na początku laktacji.
W okresie zimowym krowy karmiące powinny być żywione tak, jak przy wydajności 10 litrów mleka dziennie, głównie paszami objętościowymi dobrej jakości z niewielkim dodatkiem paszy treściwej
W przypadku późnych ocieleń (marzec, kwiecień) krowy osiągają szczyt laktacji w początkowym okresie pastwiskowania. W ciągu roku dobre pastwisko może dostarczyć 65% paszy dla krowy z cielęciem. Pastwisko powinno zapewnić krowom produkcję mleka wystarczającą dla odpajania cieląt, przy czym krowa powinna odbudować swoje rezerwy ciała, dojść do zdolności rozpłodowej i zacielić się po okresie kojarzeń. Stosowanie pasz treściwych w okresie pastwiskowania można ograniczyć wyłącznie do pierwiastek, krów w słabej kondycji oraz krów w ostatnich tygodniach ciąży i na początku laktacji.
Jałówki po zacieleniu muszą być tak żywione, aby przy wycieleniu były w dobrej kondycji. W ostatnich 3 miesiącach ciąży dawka pokarmowa dla jałówek powinna odpowiadać dawce dla krów w początkowym okresie ciąży, przy produkcji około 4 kg mleka/dzień. Szczególnie niebezpieczne jest niedożywienie jałówek cielących się w 2 roku, jeszcze rosnących, gdyż odbija się to ujemnie na masie ciała cieląt, głównie z powodu współzawodnictwa między zapotrzebowaniem na składniki pokarmowe na ciążę i wzrost. Z tych to powodów niedożywienie jest bardziej niebezpieczne u pierwiastek niż u wieloródek.
W okresie żywienia zimowego krów-mamek stosowane powszechnie pasze gospodarskie: sianokiszonka, kiszonka z kukurydzy, siano, słomy, wysłodki buraczane czy produkty uboczne przemysłu spożywczego zazwyczaj pokrywają potrzeby pokarmowe tych zwierząt. Jedynie w przypadkach szczególnych, np. choroby, odchowywania bliźniąt czy słabej jakości pasz gospodarskich istnieje potrzeba dokarmiania krów pasz treściwą.
Beata Dąbrowska
