Choć ogólne zasady zbioru rzepaku są podobne dla większości maszyn, to jednak każdy model ma swoje specyfiki. Podstawową zasadą jest poznać swój kombajn i jego możliwości. Inaczej zachowa się stary Bizon, inaczej nowoczesny Claas, John Deere czy New Holland. Dlatego najlepszym punktem wyjścia do ustawień jest zawsze… instrukcja obsługi danego kombajnu. To tam znajdziesz precyzyjne wartości szczelin, obrotów i inne zalecenia producenta do koszenia rzepaku. A warto je znać, jeśli zależy Ci na czystym zbiorze i minimalnych stratach.
Przygotowanie hedera
Rzepak zbiera się hederem z wysuniętym stołem do rzepaku - o długości 30 do 60 cm. Dzięki temu łuszczyny nie obsypują się przed listwą tnącą, co znacząco ogranicza straty. Warto też zamontować boczne noże pionowe, które ścinają przerośnięte i poplątane łodygi. Bez nich roślina potrafi się wlec po stole, zanim trafi do ślimaka - a to zwiększa ryzyko zapychania i osypywania nasion.
Koszenie rzepaku
Obroty bębna młócącego: 450–650 obr./min
Im bardziej dojrzały i suchy rzepak, tym niższe obroty. Zbyt wysokie obroty rozbijają łuszczyny i powodują spore straty.
Szczelina między bębnem a klepiskiem:
- Przód: 20–30 mm.
- Tył: 10–15 mm.
Te wartości są punktami wyjściowymi - należy je dostosować do warunków i reakcji materiału.
Jak ustawić sito i wentylator?
- Sito dolne – średnio otwarte, by zatrzymać plewy, ale nie nasiona.
- Sito górne – ustawione szerzej, by nie wyrzucać jeszcze nieoddzielonych nasion.
- Wentylator: 800–1000 obr./min.
Trzeba tu zachować równowagę - za słaby nadmuch nie oddzieli plew, za mocny wywieje nasiona z kombajnu.
Prędkość jazdy przy rzepaku
Rzepaku nie można kosić zbyt szybko. Zbyt duża prędkość oznacza przeciążenie zespołu młócącego i więcej strat z tyłu maszyny. Optymalna prędkość jazdy to 3–5 km/h, w zależności od gęstości i stanu łanu.
Kontroluj straty
Nawet najlepiej ustawiony kombajn warto co jakiś czas sprawdzić „na pokosie”. Jeśli za maszyną zostają czarne nasiona, trzeba:
- zmniejszyć obroty bębna lub wentylatora,
- zwolnić jazdę,
- poprawić ustawienie sit lub szczeliny klepiska.
Dodatkowe wskazówki:
- Zbieraj o poranku lub wieczorem - wtedy łuszczyny są mniej kruche.
- Regularnie czyść chłodnicę - pył z rzepaku szybko ją zatyka.
- Unikaj młócenia zbyt mokrego rzepaku - młocarnia się zapycha, a nasiona nie oddzielają się dobrze.
Ekspert radzi jak ustawić kombajn do zbioru rzepaku
O zdanie na temat ustawienia kombajnu do zbioru rzepaku zapytaliśmy Artura Bednarczuka, specjalistę do spraw kombajnów zbożowych New Holland.
- Przygotowując kombajn i zespół żniwny do zbioru rzepaku, konieczna jest zmiana ustawień szeregu podzespołów. W zależności od typu hedera i modelu kombajnu, mogą się one od siebie różnić.
- W przypadku zespołu żniwnego, należy zamontować kosy pionowe, wysunąć stół (lub go zamontować, zależnie od typu hedera), podnieść podajnik ślimakowo-palcowy, aby zapewnić lepszy przepływ masy z hedera do przenośnika pochyłego. Nie należy zapominać również o odwróceniu do góry palców nagarniacza.
- W przenośniku pochyłym kombajnu również należy podnieść wał dolny, prowadzący łańcuchy (zgodnie z przewidzianym dla danego modelu ustawieniem).
- Ustawień parametrów roboczych kombajnu należy dokonać zgodnie z nastawami wyjściowymi dostępnymi w pamięci bardziej zaawansowanych maszyn lub wykorzystując wytyczne instrukcji obsługi, a następnie dokonać odpowiednich regulacji i dostrojenia, dopasowując je do indywidualnych warunków na polu.
- Jeśli kombajn jest wyposażony w odchylaną część klepiska, segment ten przy zbiorze rzepaku powinien być otwarty. Klepisko pod separatorem obrotowym ustawiamy w położeniu dolnym, a prędkość bębna separatora na wartość niską zmieniając położenie pasa napędowego na kole pasowym.
- W kombajnach z układem domłacaczy, ich pokrywy zmieniamy na gładkie.
- W kombajnach rotorowych NH, prędkość napędu kosza sitowego zmieniamy na niską.
- Przeciwnoże sieczkarni podczas zbioru rzepaku powinny być wysunięte (położenie nie-robocze), a jeśli w kombajnie znajduje się dodatkowy grzebień przytrzymujący słomę w celu jej docinania, trzeba go wymontować z wnętrza sieczkarni i zamontować na zewnątrz obudowy.
Tyle specjalista New Holland.
Pamiętajmy więc, aby osiągnąć najlepsze efekty podczas koszenia rzepaku i jednocześnie zminimalizować straty, trzeba poświęcić chwilę na dokładne ustawienie maszyny - i co najważniejsze - dobrze znać swój kombajn.
Instrukcja obsługi to Twoje najlepsze źródło wiedzy - a doświadczony operator potrafi z niej wycisnąć naprawdę dużo. Kilka minut spędzonych na sprawdzeniu ustawień może zaoszczędzić worki rozsypanego rzepaku.
Adam Ładowski
