NEFA – cichy sygnał ostrzegawczy w zdrowiu krów mlecznych
W okresie powycieleniowym metabolizm krowy mlecznej może ulec ogromnym wahaniom, których przyczyną jest fakt, iż wraz z wycieleniem, w ciągu zaledwie kilku dni, podwaja się zapotrzebowanie energetyczne zwierzęcia. Jednocześnie świeżo wycielona krowa nie jest jeszcze w stanie pobrać wystarczającej ilości paszy. Aby uzupełnić brakującą energię, mobilizuje rezerwy tkanki tłuszczowej i białkowej ciała.
Wzrost NEFA przed wycieleniem zwiastuje ketozę
Niektóre krowy zaczynają zużywać swoje rezerwy już przed wycieleniem, co można zaobserwować po wzroście stężenia wolnych kwasów tłuszczowych (NEFA). Wskaźnik ten określany jest przez badanie krwi. Wartość graniczna tego wskaźnika nie jest jeszcze dokładnie określona, podaje się jednak jako wartość graniczną 0,3 mEq/litr (według innych jest to >0,5 mEq/litr) w surowicy krwi, w okresie od 14. do 3. dnia przed porodem. Zbyt wysoka wartość NEFA wskazuje na nadmierne uwalnianie rezerw tłuszczowych i możliwości zwyrodnienia tłuszczowego wątroby. Im NEFA więcej, tym większe jest zagrożenie ketozą.
Zbyt wysoki poziom NEFA – realne zagrożenie dla zdrowia krów
Gdy przed porodem NEFA wynosi powyżej 0,3 mEq/litr to:
- czterokrotnie zwiększone jest ryzyko lewego przemieszczenia trawieńca,
- półtora raza zwiększone jest ryzyko zatrzymania łożyska i zapalenia macicy,
- dwu-, a nawet trzykrotnie zwiększone jest ryzyko subklinicznej ketozy.
W sytuacji, gdy mamy dużo problemów porodowych, badanie NEFA jest jak najbardziej uzasadnione, nawet wobec kosztów badania laboratoryjnego tego wskaźnika.
Ciała ketonowe vs NEFA – co naprawdę warto badać u krów?
Wielu hodowców klasyfikując krowy do grupy ryzyka oznacza poziom ciał ketonowych we krwi. Okazuje się, że badania kanadyjskie dowiodły, że poziom ciał ketonowych u krów, które miały przemieszczenie trawieńca po porodzie, o niczym nie świadczy, a zatem oznaczanie ciał ketonowych przed porodem niewiele w tym zakresie daje.
W przeciwieństwie do oznaczania NEFA, które bardzo dobrze prognozuje ewentualne przyszłe problemy.
Beata Dąbrowska
