Kontrola żwirowni w Jarochówku po interwencji Tygodnika Poradnika Rolniczego

Kłopot w tym, że obora Piotra Chwiałkowskiego leży niemal w granicy działki, na której prowadzona jest działalność górnicza. Przez lata wydobycie żwiru oraz produkcja mleka ze sobą nie kolidowały. W tym jednak roku, ciężkie samochody wyładowane kopaliną, zaczęły jeździć w pobliżu obory płosząc bydło. Eksploatacja wyrobiska zaczęła postępować w stronę budynków inwentarskich, aż obora znalazła się w bezpośrednim sąsiedztwie głębokiego wyrobiska, na dnie którego znajduje się woda.

Nasz Czytelnik obawiał się, że wydobycie prowadzone tak blisko obory może doprowadzić do katastrofy budowlanej. Sprawę zgłosiliśmy do Wyższego Urzędu Górniczego w Katowicach. Jest to centralna instytucja administracji rządowej, nadzorowana przez ministra energii, której głównym zadaniem oraz podległych mu okręgowych urzędów górniczych jest nadzór i kontrola zakładów górniczych w Polsce. Żwirownie uznawane są za teren działalności górniczej. Pod koniec maja dostaliśmy oficjalną odpowiedź.

– Informujemy, że w związku z uzyskaniem informacji o możliwości naruszenia przepisów związanych z prowadzeniem ruchu odkrywkowego zakładu górniczego, inspektorzy nadzoru górniczego przeprowadzą kontrolę zakładu górniczego „Jarochów” w czerwcu br. – poinformowała nas Anna Swiniarska-Tadla, rzecznik prasowy prezesa Wyższego Urzędu Górniczego.

O koncesję pytaliśmy także Wydział Rolnictwa i Ochrony Środowiska łęczyckiego starostwa. Powiedziano nam, że została ona wydana zgodnie z przepisami określającymi planowanie przestrzenne na ternie gminy. Za ich ustalanie odpowiada samorząd gminy. W starostwie usłyszeliśmy, że każdy przypadek należy rozpatrywać indywidualnie. Poproszono nas o przesłanie oficjalnych pytań. Poza pytaniami do WUG oraz starostwa, przesłaliśmy także zdjęcia żwirowni wykonane w pobliży obory naszego Czytelnika.

– Do tej pory nie odnotowano w Starostwie Powiatowym w Łęczycy żadnych sygnałów ani skarg od właścicieli sąsiednich nieruchomości na ewentualne nieprawidłowości w eksploatacji złoża „Jarochów” przez naruszanie granic działek sąsiednich lub zmianę szerokości wyznaczonych w koncesji pasów ochronnych, nie było również zawiadomień pokontrolnych inspektorów Okręgowego Urzędu Górniczego w Kielcach, wskazujących na naruszenia zapisów wydanej koncesji. Obecnie na podstawie przesłanych przez p. Tomasza Ślęzaka zawiadomienia i zdjęć wyrobiska złoża „Jarochów” oraz budynku obory, może zachodzić podejrzenie wystąpienia nieprawidłowości w prowadzeniu eksploatacji kopaliny i naruszenia zapisów koncesji (jednak brak zdjęć prostopadłych do skarpy wyrobiska i krótkiej ściany budynku, o kierunku NW-SE, uniemożliwia nawet w przybliżeniu określenie ze zdjęcia szerokości pozostawionego pasa ochronnego) – poinformował nas Piotr Jabłoński, kierownik Wydziału Rolnictwa i Ochrony Środowiska Starostwa w Łęczycy.

Weszliśmy na teren żwirowni. Nie był on ogrodzony ani zabezpieczony. Przy wyrobisku nie było tabliczek „wstęp wzbroniony” czy „teren prywatny”. Zdjęcia robiliśmy w miejscach gwarantujących bezpieczeństwo i pozwalających na pokazanie, że obora znalazła się nad głębokim wyrobiskiem. Nasze zdjęcia jednak odniosły skutek.

– W najbliższym czasie organ administracji geologicznej Starostwa Powiatowego w Łęczycy przeprowadzi kontrolną wizję terenową i w razie stwierdzenia uchybień nałoży na przedsiębiorcę obowiązek naprawy stwierdzonych naruszeń zgodnie z art. 37 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze (Dz.U. z 2020 r., poz. 1064 ze zm.), po czym w razie stwierdzenia nieprawidłowości zawiadomi dyrektora Okręgowego Urzędu Górniczego w Kielcach, celem skontrolowania prawidłowości prowadzonej eksploatacji i ruchu zakładu górniczego „Jarochów” oraz zapobiegania ewentualnym szkodom, w tym wstrzymania ruchu zakładu i dokonania stosownych pomiarów (art. 168, art. 171, art. 172 ustawy Prawo geologiczne i górnicze) – przekazał kierownik Jabłoński.

Pisaliśmy także o szerokościach pasów ochronnych, jakie zostały ustanowione od granic działek sąsiadujących z działkami, na których prowadzone jest wydobycie. Nasze wątpliwości wzbudził fakt, że od strony zachodniej, gdzie znajduje się obora, koncesja wyznaczyła tylko 15 m strefę ochrony.

„W ostrej granicy tej nieruchomości usytuowany jest budynek obory, dlatego też organ koncesyjny, dla zachowania bezpieczeństwa, wyznaczył pas ochronny szerokości większej niż 6,0 m, określonej w NP-G-021000:2013-12 Polskiego Komitetu Normalizacyjnego z grudnia 1996 r., bowiem stosowanie PN jest dobrowolne od stycznia 2003 r., co umożliwiło ustalenie 15-metrowej szerokości pasa ochronnego. W koncesji dopuszczono eksploatację złoża do głębokości udokumentowanego spągu, tym samym ściana eksploatacyjna może osiągnąć wysokość 7,8 m, ale przy zachowaniu dopuszczalnego, bezpiecznego kąta nachylenia skarp roboczych 60°” – czytamy w piśmie otrzymanym z łęczyckiego starostwa.

Piotr Chwiałkowski 1 czerwca poinformował nas, że w żwirowni pojawił się już specjalistyczny sprzęt. Maszyny zaczęły zasypywać ogromny dół w pobliżu jego gospodarstwa. Pismo, które otrzymaliśmy ze starostwa w Łęczycy zostało opatrzone datą 31 maja.

Do Wyższego Urzędu Górniczego wysłaliśmy także pytania dotyczące obowiązujących przepisów związanych z eksploatacją kopalin. Chcieliśmy się dowiedzieć jak prawo reguluje funkcjonowanie żwirowni w pobliżu gospodarstw rolnych i budynków inwentarskich, w tym obór. Czy obowiązują minimalne odległości wydobywania żwiru i pasku od zabudowań?

Anna Swiniarska-Tadla, rzecznik prasowy Prezesa Wyższego Urzędu Górniczego

– W myśl przepisu § 26 ust. 2 rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 08.04.2013 r. w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących prowadzenia ruchu odkrywkowego zakładu górniczego, stosowanego w ruchu odkrywkowym zakładu górniczego „Jarochów”, roboty górnicze powinny być wykonywane z zachowaniem wymagań określonych w Polskiej Normie dotyczącej szerokości pasów ochronnych wyrobisk odkrywkowych. Zgodnie z obowiązującą normą PN-G-2100.2013-12 „Górnictwo odkrywkowe – Pas zagrożenia i pas ochronny wyrobisk odkrywkowych – Użytkowanie i szerokość”, najmniejsza szerokość pasa ochronnego dla obiektów budownictwa powszechnego od bezpiecznego górnego obrzeża wyrobiska powinna wynosić 10 m.

– Naruszenie wyznaczonego pasa ochronnego dla obiektów/nieruchomości gruntowych niebędących własnością przedsiębiorcy stanowi naruszenie warunków koncesji oraz wyżej przywołanego przepisu.

– W przypadku tej działającej w pobliżu gospodarstwa naszego Czytelnika na miejscu nie ma żadnej informacji oraz tabliczki, że jest to teren działalności górniczej, ogrodzeń ani informacji o zakazie wstępu czy też niebezpieczeństwie.

– Zgodnie z przepisem §7 ust 1 rozporządzenia Ministra Gospodarki z dn. 8.04.2013 r., ruch odkrywkowego zakładu górniczego jest organizowany i prowadzony przez kierownika ruchu zakładu górniczego, którego jednym z obowiązków jest ustalenie liczby i umiejscowienia tablic informacyjnych, którymi oznakowuje się teren zakładu górniczego – jeśli nie jest on ogrodzony. Na tablicach umieszcza się nazwę zakładu górniczego oraz napis zakazujący wstępu osobom nieupoważnionym.

– Do rekultywacji gruntów po działalności górniczej stosuje się odpowiednio przepisy ustawy z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (Dz.U. z 2017 r. poz. 1161 ze zm.), zgodnie z którą rekultywację gruntów prowadzi się w miarę jak grunty te stają się zbędne całkowicie, częściowo lub na określony czas do prowadzenia działalności przemysłowej oraz kończy się w terminie do 5 lat od zaprzestania tej działalności. Warunki likwidacji zakładu górniczego – w tym dotyczące ochrony środowiska oraz rekultywacji określone są w decyzji wygaszającej koncesję oraz w decyzji starosty w sprawie ustalenia kierunku rekultywacji dla terenów poeksploatacyjnych.

(Pytania redagował Tomasz Ślęzak)

Tomasz Ślęzak
Zdjęcia: Tomasz Ślęzak