Muchy w oborze – jakie niosą zagrożenie i jak je zwalczać?

Jakby tego było mało, muchy są roznosicielami chorób bakteryjnych, wirusowych i grzybiczych. Są jedną z głównych przyczyn rozprzestrzeniania się w stadzie bakterii wywołujących mastitis tak jak np. gronkowiec złocisty. Na swoim ciele mogą przenosić nawet 6 milionów zarazków, a w jelicie od 25 do 28 milionów mikroorganizmów. 

Muchy pojawią się wraz z dobrą pogodą

Muchy pojawiają się w oborach już w maju, jednak okresem ich wzmożonej aktywności jest czerwiec, lipiec i sierpień. Najczęściej występującymi gatunkami są: mucha domowa, plujka pospolita i krwiopijna bolimuszka kleparka, przy czym mucha domowa to gatunek najbardziej kosmopolityczny, który w ciepłych oborach ma doskonałe warunki do zimowania. W tym czasie muchy nie odżywiają się i nie rozmnażają.

Wiosną samice zaczynają składać jaja, których w ciągu swojego życia mogą złożyć około 
600, w 4–5 porcjach po około 120 jaj, z których legną się intensywnie żerujące larwy (czerw). Miejscem składania larw jest najczyściej, kał, obornik, gnojowica oraz każda substancja ulegająca fermentacji.

W oborach muchy wabi przede wszystkim obornik pochodzący od cieląt, które są jeszcze karmione mlekiem. Ocenia się, że do 90 proc. much w gospodarstwie mlecznym rozwija się w cielętnikach na słomianej ściółce. Okres wylęgania się larw uzależniony jest od temperatury otoczenia. W niskich temperaturach 8–10 st. C okres wylęgania trwa do tygodnia, przy 17–20 st. C już po 8–15 godzinach od złożenia jaj. Po trzykrotnej wylince z larw rozwijają się poczwarki, z których, po około 5 dniach powstają już gotowe do lotu – dorosłe osobniki. Czas rozwoju jednego pokolenia zależy od rodzaju i ilości pokarmu, wilgotności i temperatury otoczenia. Dorosłe muchy żyją nie dłużej niż kilka tygodni. 

Jak się dopuścić do mnożenia się much?

Muchy są aktywne w dzień, lubią miejsca ciepłe i nasłonecznione. Nocą i w chłodne dni lubią odpoczywać na podłogach, ścianach, sufitach, a na zewnątrz na roślinach, ziemi, płotach, puszkach i innych podobnych elementach. Muchy wybierają rogi, załamania ścian i ich krawędzie oraz cienkie przedmioty, kable, struny, najchętniej ukrywają się blisko źródła pożywienia na wysokości 150–450  cm od podłoża. 

W walce z muchami zawsze najważniejsza jest właściwa higiena w gospodarstwie. Poprzez zmniejszenie potencjalnych miejsc rozmnażania się much, można bardzo znacznie zredukować ich populację. Bardzo ważny jest także monitoring i zwalczanie dorosłych samic. Kontrolę taką należy rozpocząć wcześnie, tak aby muchy nie złożyły dużej ilości jaj. Wcześniej należy oczywiście uprzątnąć wszystkie miejsca, gdzie muchy mogą składać jaja. 

Muchy w oborze – jak je zwalczyć?

Przy zwalczaniu much najważniejsze jest szybkie i precyzyjne działanie oraz jednoczesne zwalczanie owadów latających, a także ich larw. Do zwalczania larw służą regulatory wzrostu owadów, które są preparatami hormonalnymi, hamującymi rozwój larw. Cieczą wykonaną z preparatów opryskuje się miejsca składania jaj. Pierwszy zabieg wykonuje się wczesną wiosną wraz z pojawieniem się much i powtarza co 3-4 tygodnie przez cały sezon występowania owadów.

Owady dorosłe zwalcza się m.in. insektycydami rozcieńczanymi wodą. Ich oferta rynkowa jest bardzo szeroka i różnią się między sobą substancjami aktywnymi i długością działania owadobójczego. Przygotowanym z preparatów roztworem opryskuje się powierzchnie do momentu pierwszych objawów ściekania. Miejsca zwilżane, to ściany wokół drzwi wejściowych, ramy okienne, powierzchnie pobliskiego śmietnika, filary czy rury.

Aby ułatwić rolnikom zwalczanie much i ograniczyć uodparnianie się owadów na różne preparaty, producenci zaczęli opracowywać kompleksowe programy ich zwalczania. Ich zasadą jest rotacyjne stosowanie preparatów niszczących owady dorosłe i łączne stosowanie preparatów przeciwko owadom dorosłym i larwom. Trzeba jednak pamiętać, że stosowanie środków chemicznych tylko wtedy będzie efektywne, gdy poprzedzimy je odpowiednim przygotowaniem obory, ponieważ brud ogranicza kontakt much z insektycydem i skraca czas jego aktywności.

Beata Dąbrowska
fot. Beata Dąbrowska