Warto postawić na długowieczność krów

Dobra długowieczność pozwala na rozłożenie kosztów odchowu jałówek wchodzących do stada na dłuższy okres, a także na wybór na remont stada tylko najlepszych z nich. Dłuższe użytkowanie umożliwia także uzyskanie większej wydajności życiowej.

O długowieczności krów decyduje wiele czynników, wśród których za najważniejsze uznaje się prawidłowy odchów i utrzymanie zwierząt. Znaczący wpływ mają tutaj także uwarunkowania genetyczne, dlatego tak ważny w tej kwestii jest odpowiedni dobór buhaja do rozrodu. Odpowiedni, czyli taki, który może dać nam długowieczne córki. Jeżeli buhaj nie ma oszacowanej wartości hodowlanej dla tej cechy, to warto zwracać uwagę na cechy, które wpływają na długość użytkowania krowy, a są to przede wszystkim budowa wymienia oraz kończyn, a także odporność na zapalenie wymienia.

Wielu hodowców podziela pogląd, że nadmierne zwiększanie wydajności krów kosztem długości okresu ich użytkowania jest nieekonomiczne. Z opinią ta można się zgodzić lub nie, ale… Windowanie wydajności dla każdego stada oznacza inną wartość. Dla jednego może to być granica 12 tysięcy kg mleka, dla innego 9 tysięcy kg. Wszystko zależy bowiem od systemu utrzymania i żywienia. Wydaje się jednak, że w każdym gospodarstwie istnieje granica, powyżej której dalszy wzrost wydajności nie rekompensuje już poniesionych nakładów. Krajem, w którym długowieczność i wydajność życiowa krów była i jest największym bodaj priorytetem w pracy hodowlanej jest Holandia. Obecnie liczba krów, które przekroczyły tam próg wydajności życiowej wynoszący 100 000 kg mleka liczona jest w dziesiątkach tysięcy sztuk.


Fot. Archiwum

• Im krócej żyją nasze krowy, tym więcej potrzebujemy jałówek na remont stada, których koszt odchowu lub  zakupu wpływa na rentowność produkcji mleka

W Polsce – jak podaje Polska Federacja Hodowców Bydła i Producentów Mleka – na koniec 2017 roku takich krów mieliśmy 953 sztuki, jednak wielkość ta obejmuje również sztuki już ubyłe. Na koniec 2016 roku liczba krów z produkcją życiową 100 000 kg mleka wynosiła 743.

Wśród licznych przyczyn powodów brakowania główną jest rozród krów. Szacuje się, że co czwarta krowa, która „wypada” z produkcji eliminowana jest właśnie z powodów rozrodczych. Jednak opinia, że to geny holsztyńsko-fryzyjskie są odpowiedzialne za kłopoty z rozrodem jest całkowicie błędna. Gdyby to geny niosły taką informację, to mielibyśmy także duże kłopoty w inseminacji jałówek. A okazuje się, że takowych nie ma. Geny hf-a nie niosą niestety innej informacji, nakazującej wprost proporcjonalny wzrost pobrania paszy wraz ze wzrostem wydajności. To brak wilczego apetytu jest podłożem kłopotów z rozrodem, a tym samym krótszym życiem naszych krów.

Z długowiecznością krów łączy się także kwestia ich wysokości i kalibru. Krowy większe i cięższe żyją zazwyczaj krócej, natomiast nie jest prawdą, że większe krowy dają więcej mleka. Duże krowy zużywają natomiast więcej paszy na pokrycie potrzeb bytowych, a więc produkcja mleka od nich jest droższa. Warto zatem dążyć do uzyskania średniego kalibru krów, a więc do wysokości w krzyżu 142–148 cm. Pamiętajmy, że wielkość krów jest najwyżej odziedziczalną ze wszystkich cech pokrojowych, dlatego wybierając buhaja do kojarzeń nie można pominąć tego kryterium.