A to właśnie zapewnienie komfortowego miejsca do odpoczynku ma ogromne znaczenie w stworzeniu optymalnych warunków utrzymania krów.
Leżąc dają więcej mleka
Leżenie jest ważne ze względu na to, że krowy leżąc odpoczywają i przeżuwają, racice suszą się oraz pozostaje więcej miejsca dla innych krów do chodzenia po oborze. Badania przeprowadzone w Zakładzie Hodowli Bydła SGGW wykazały, że krowy pozostające w pozycji leżącej produkowały więcej mleka, ze względu na fakt sprawniejszego o około 20–30% przepływu krwi w wymieniu w porównaniu z krowami stojącymi.
Niektóre badania potwierdzają również zależność pomiędzy czasem krowy spędzonym na odpoczynku, a dobową wydajnością. Na każdą dodatkową godzinę odpoczynku mlecznica może wyprodukować od 3 do 5 kg mleka więcej. Jeżeli powierzchnia legowiska nie jest wygodna, krowy leżą krócej. Jeśli zwierzęta nie mogą położyć się kiedy chcą, będą zbyt długo leżały. W tej sytuacji będą mniej jadły i piły i w konsekwencji będą spożywały mniej suchej masy. Jeśli krowy jedzą mniej posiłków w ciągu dnia, wtedy podczas pozostałych jedzą więcej i odżywianie przybiera rytm skokowy.
Legowisko musi być wygodne
Planując zatem budowę lub modernizację stanowisk warto dołożyć wszelkich starań, by legowiska były wygodnym miejscem odpoczynku. W przeciwnym razie krowy mogą kłaść się w innych miejscach obory, przysparzając tym samym dodatkowych kłopotów związanych z utrzymaniem czystości zwierząt.
Często zdarza się, że w oborach boksowych zamiast podestu legowiskowego zainstalowana jest drewniana belka odgradzająca legowisko od korytarza gnojowego. Krowy leżąc, opierają się kończynami o krawędź, czego efektem są otarcia i guzy. Każdy rząd boksów legowiskowych powinien być zakończony litą przegrodą. Ich brak powoduje niechęć i unikanie przez krowy ostatniego legowiska, a w przypadku korzystania z niego, dyskomfort leżenia i odpoczynku.
| Rytm zachowania krów mlecznych w czasie doby | |
| Aktywność | Zakres trwania aktywności (godzin/dobę) |
| Pobieranie paszy | 3–5 ( w 9–14 cyklach) |
| Odpoczynek | 12–14 |
| Przeżuwanie | 7–10 |
| Zachowanie społeczne | 2-3 |
| Picie | 0,5–1 |
| Pozostałe | 2,5–3,5 |
Zdarza się również, że w kojcach przyściennych nie ma wystarczającej ilości przestrzeni od strony głowy, do wygodnego wstawania i kładzenia się. Z takich miejsc odpoczynku krowy korzystać będą niechętnie. Dużym problemem w oborach alkierzowych jest także zbyt duże zagęszczenie krów. Ponieważ efekty nadmiernego stłoczenia krów widoczne są dopiero po pewnym czasie, hodowcy zwykle nie wiążą ich wystąpienia ze zbyt dużą liczbą zwierząt w stosunku do liczby dostępnych w oborze stanowisk.
Warunki utrzymania, jakie zapewniliśmy krowom w naszej oborze najlepiej jest ocenić obserwując ich zachowanie. Kluczową rolę odgrywają takie czynniki jak: wymiary stanowisk, typ podłoża do poruszania się i odpoczynku, konstrukcja i dostęp do stołu paszowego oraz mikroklimat.
Beata Dąbrowska
Zdjęcia: Beata Dąbrowska
