Porady prawne

Co zrobić jak siostrzeniec nie wypełnia umowy dożywocia?

Rodzice 30 lat temu przekazali gospodarstwo rolne siostrzeńcowi mamy na podstawie umowy dożywocia. Siostrzeniec krótko po tym wyjechał do USA i został tam na stałe. Gospodarstwo wydzierżawił sąsiadowi, a w kraju pojawiał się rzadko. Nie wypełniał żadnych obowiązków wynikających z umowy wobec rodziców. Siostra i ja musiałyśmy zajmować się rodzicami. Ojciec nie żyje od 10 lat, mama zmarła rok temu. Teraz dowiedziałyśmy się, że nasz kuzyn zamierza sprzedać to gospodarstwo. Czy mamy do niego jakieś prawo? Czy kuzyn powinien nas spłacić, a przynajmniej wynagrodzić za to, że nie wywiązał się z umowy?

Niestety, Pani i siostrze żadne roszczenia wobec kuzyna nie przysługują. Mogli z nimi wystąpić tylko Pani rodzice lub jedno z nich, domagając się zamiany uprawnień wynikających z umowy dożywocia na rentę lub nawet rozwiązania umowy.

Rozwiązanie umowy o dożywocie tylko w wyjątkowych przypadkach

Artykuł 913 § 1 k.c. stanowi, że w przypadku gdy z jakichkolwiek powodów wytworzą się między dożywotnikiem a zobowiązanym takie stosunki, że nie można wymagać od stron, żeby pozostawały nadal w bezpośredniej ze sobą styczności, sąd na żądanie jednej z nich zamieni wszystkie lub niektóre uprawnienia objęte treścią prawa dożywocia na dożywotnią rentę odpowiadającą wartości tych uprawnień.

Z kolei § 2 tego przepisu przewiduje, że w wypadkach wyjątkowych sąd może na żądanie zobowiązanego lub dożywotnika, jeżeli dożywotnik jest zbywcą nieruchomości, rozwiązać umowę o dożywocie. Kodeks cywilny nie definiuje pojęcia wypadków wyjątkowych. W orzecznictwie przyjmuje się, że jest to przede wszystkim krzywdzenie dożywotnika.