– W marcu tego roku przekazaliśmy z mężem synowi gospodarstwo rolne. Sąsiad ma na sprzedaż grunt przylegający do naszych pól. Czy syn może kupić tę ziemię? – chciałaby wiedzieć Czytelniczka "Tygodnika Poradnika Rolniczego".
Ziemie rolna może kupić wyłącznie rolnik indywidualny. Co to oznacza w praktyce?
W myśl art. 2a ust. 1 ustawy z 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego, nabywcą ziemi rolnej może być, co do zasady, wyłącznie rolnik indywidualny. Zgodnie z art. 6 ust. 1 tej ustawy, za rolnika indywidualnego uważa się osobę fizyczną będącą właścicielem, użytkownikiem wieczystym, samoistnym posiadaczem lub dzierżawcą nieruchomości rolnych, których łączna powierzchnia użytków rolnych nie przekracza 300 ha, posiadającą kwalifikacje rolnicze oraz co najmniej od 5 lat zamieszkałą w gminie, na obszarze której jest położona jedna z nieruchomości rolnych wchodzących w skład gospodarstwa rolnego i prowadzącą przez ten okres osobiście to gospodarstwo.
Co najmniej 5-letnia działalność rolnicza niezbędna do kupienia gruntów rolnych
Jeżeli Państwa syn nie prowadził wcześniej działalności rolniczej (przynajmniej od 5 lat), nie może być uznany za rolnika indywidualnego. Nie wyklucza to całkowicie możliwości kupna gruntu od sąsiada, ale konieczne będzie uzyskanie zgody dyrektora generalnego Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa.
Zgoda ta może być wyrażona na wniosek zarówno zbywcy, jak i nabywcy, ale przesłanki jej uzyskania są różne – w zależności od tego, kto składa wniosek.
Jaką zgodę od KOWR musi uzyskać rolnik na sprzedaż ziemi?
W przypadku zbywcy nieruchomości rolnej konieczne jest:
- wykazanie, że nie było możliwości sprzedaży nieruchomości rolnej rolnikowi indywidualnemu (nie jest to wymagane, jeżeli nabycie nieruchomości ma nastąpić na podstawie innej niż sprzedaż czynności prawnej, np. darowizny, zamiany, umowy dożywocia),
- zobowiązanie się nabywcy nieruchomości do prowadzenia działalności rolniczej na nabywanej nieruchomości,
- wykluczenie możliwości, że w wyniku nabycia dojdzie do nadmiernej koncentracji gruntów rolnych.
Jaką zgodę od KOWR musi uzyskać osoba, która chce kupić ziemię od rolnika?
Wniosek o wyrażenie zgody na kupno ziemi rolnej może również złożyć osoba, która zamierza utworzyć gospodarstwo rodzinne. Musi ona:
- posiadać kwalifikacje rolnicze,
- zobowiązać się do prowadzenia działalności rolniczej na nabywanej nieruchomości,
- zobowiązać się do zamieszkiwania w okresie 5 lat od dnia nabycia nieruchomości na terenie gminy, na obszarze której położona jest jedna z nieruchomości rolnych, która wejdzie w skład tworzonego gospodarstwa rodzinnego.
O zgodę na zakup ziemi może ubiegać się osoba, która otrzymała Premię dla młodych rolników z PROW
Jeśli chodzi o osobę, która już posiada gospodarstwo i chce je powiększyć, ale nie uzyskała jeszcze statusu rolnika indywidualnego, to może ona ubiegać się o uzyskanie zgody tylko wtedy, jeżeli otrzymała pomoc w ramach PROW 2014–2020 na „Pomoc w rozpoczęciu działalności gospodarczej na rzecz młodych rolników".
Ponadto wymagane jest, aby:
- nabycie nieruchomości było zgodne z warunkami przyznanej pomocy,
- nabywca zobowiązał się do prowadzenia działalności rolniczej na nabywanej nieruchomości,
- nabywca zobowiązał się do zamieszkiwania w okresie 5 lat od dnia nabycia nieruchomości rolnej na terenie gminy, na obszarze której położona jest jedna z nieruchomości rolnych wchodzących w skład posiadanego gospodarstwa rolnego,
- w wyniku nabycia nieruchomości rolnej nie doszło do nadmiernej koncentracji gruntów rolnych.
Od decyzji KOWR można odwołać się do ministra rolnictwa
Udzielenie zgody następuje w drodze decyzji administracyjnej. Decyzja powinna być wydana bez zbędnej zwłoki. W sprawach wymagających postępowania wyjaśniającego wydanie decyzji powinno nastąpić nie później niż w ciągu miesiąca, a w sprawach szczególnie skomplikowanych – nie później niż w ciągu 2 miesięcy od dnia wszczęcia postępowania.
Od decyzji odmawiającej wydania zgody na nabycie nieruchomości rolnej zbywcy i nabywcy jako stronom postępowania przysługuje odwołanie do ministra rolnictwa. Na jego decyzję można wnieść skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego.
Alicja Moroz
Fot. Łukasz Siara
