Obowiązek zawierania umów na każde dostarczenie produktów rolnych do pierwszego nabywcy istnieje od 3 października 2015 r., czyli od momentu wejścia w życie nowelizacji Ustawy o Agencji Rynku Rolnego i organizacji niektórych rynków rolnych.
Szczegółowy wykaz produktów rolnych objętych działaniem ustawy zawarty jest w Załączniku I do tego rozporządzenia. Obejmuje on m.in.: zboża i pochodne, cukry, susz paszowy, nasiona, chmiel, tytoń, len, owoce i warzywa, mleko i przetwory mleczne, wołowinę i cielęcinę, wieprzowinę, drób, baraninę i kozinę, jaja, produkty pszczele, wino, alkohol etylowy pochodzenia rolniczego i inne produkty.
Obowiązek zawierania umów nie dotyczy sprzedaży bezpośredniej przez producentów, grupy producentów, organizacje producentów albo zrzeszenia organizacji producentów. Umowa nie jest też wymagana w przypadku, gdy dostawca zbywa produkty rolne nabywcy mającemu formę spółdzielni, której producent jest członkiem, Statut tej spółdzielni lub przepisy i decyzje w nim zawarte lub z niego wynikające zawierają zaś przepisy o podobnych skutkach jak wymogi umów wynikające z ustawy.
Umowa powinna być sporządzona w formie pisemnej przed dostawą. Nie jest określone, w którym momencie ma to nastąpić. Wyjątek stanowi jedynie tytoń. W myśl art. 38q ust. 3 ww. Ustawy, umowa dotycząca dostarczania tytoniu zawierana jest w terminie do dnia 15 marca roku zbiorów. Generalnie najlepiej jest, gdy rolnik zawiera umowę o dostarczenie produktów rolnych przed rozpoczęciem produkcji, gdyż może ocenić: czy jego produkty znajdą nabywcę i za jaką cenę. Jednak może to nastąpić również w terminie późniejszym.
W każdym przypadku umowa musi określać:
- cenę zapłaty za dostawę (może być ona ustalona jako niezmienna lub też może być wskazany sposób jej obliczania);
- ilość i jakość dostarczanych produktów;
- termin dostawy,
- okres obowiązywania umowy (może być ograniczony lub nieograniczony z podaniem zasad rozwiązania umowy; obecnie nie jest ustanowiony minimalny okres obowiązywania umowy, ale minister rolnictwa może go w przyszłości ustanowić w drodze rozporządzenia);
- szczegóły dotyczące terminów i procedur płatności;
- ustalenia dotyczące odbioru lub dostawy produktów rolnych,
- przepisy mające zastosowanie w przypadku zaistnienia siły wyższej.
(Poniżej zamieszczamy wzór takiej umowy.)
Od 11 lutego br., w wyniku kolejnej nowelizacji Ustawy o Agencji Rynku Rolnego i organizacji niektórych rynków rolnych, zgodnie z jej art. 40i za nabywanie produktów rolnych bez pisemnej umowy z producentem lub w razie zawarcia wadliwej umowy grożą kary pieniężne. Ich wysokość to 10% zapłaty za nabyte produkty. Organem uprawnionym do przeprowadzania kontroli i nakładania kar pieniężnych w drodze decyzji administracyjnej jest dyrektor oddziału terenowego ARR. Uwzględnia się tutaj miejsce siedziby lub zamieszkania nabywcy.
Alicja Moroz
