Polski think tank Warsaw Enterprise Institute wraz z rolnikami, izbami rolniczymi i innymi organizacjami branżowymi opublikował raport "Pakiet 21 postulatów dla wolności rolnictwa". Przedstawili w nim propozycję zdecydowanych reform, które przywrócą rolnikom swobodę działania i pozwolą skupić się na tym, co najważniejsze – produkcji żywności. Jedną z takich propozycji są zmiany w zasadach ubiegania się o dopłaty bezpośrednie w ramach ekoschematów.
12 godzin na przyoranie obornika. "To zbyt rygorystyczny wymóg"
Eksperci zaznaczają, że obecne przepisy narzucają polskim rolnikom sztywny, 12-godzinny termin na przyoranie lub wymieszanie obornika z glebą po jego rozwiezieniu.
- Ten rygorystyczny wymóg, często bardziej restrykcyjny niż unijne minima, nie uwzględnia fundamentalnych realiów pracy w rolnictwie, takich jak nieprzewidywalna pogoda (ulewy, mrozy uniemożliwiające wjazd w pole), awarie sprzętu czy inne losowe zdarzenia – zaznaczają autorzy „Pakietu”.
"Rolnicy żyją pod groźbą utraty dopłat"
Podkreślają, że przyoranie musi być drobiazgowo udokumentowane, na przykład za pomocą geotagowanych zdjęć, co stanowi dodatkowe obciążenie administracyjne, szczególnie dla mniejszych, rodzinnych gospodarstw.
- W rezultacie rolnicy żyją pod presją nierealistycznego terminu i groźbą utraty dopłat lub nałożenia kar za opóźnienia, które wynikają z czynników całkowicie od nich niezależnych, a nie z zaniedbania. Taka nadmierna regulacja podważa zaufanie do rolnika i jego znajomość własnej ziemi, zastępując zdrowy rozsądek biurokratycznym harmonogramem – tłumaczą.
Przyoranie obornika: 48 godzin zamiast 12
Dlatego w raporcie znalazła się propozycja, by znieść ten sztywny 12-godzinny termin i wprowadzić większą elastyczność, okazując rolnikowi zaufanie do jego wiedzy i doświadczenia.
Zamiast rygorystycznej reguły, eksperci chcą wprowadzenia maksymalnego terminu – np. 48 godzin – z możliwością jego przedłużenia w uzasadnionych przypadkach. Wystarczyłoby proste oświadczenie rolnika, bez konieczności dokumentowania sytuacji zdjęciami, zwłaszcza w trudnych warunkach pogodowych.
Dzięki temu możliwe będzie lepsze dostosowanie praktyk agrotechnicznych do rzeczywistych warunków oraz efektywniejsze wykorzystanie składników odżywczych z obornika, zgodnie z wymogami normy GAEC 6. Propozycja ta zmniejszy także obciążenia administracyjne i ryzyko potencjalnych kar.
Najważniejsze jednak, że przywróci rolnikowi realną decyzyjność i podmiotowość – opierając przepisy nie na sztywnych normach i urzędniczych wymysłach, ale na rozsądku i praktyce.
Kto pracował nad raportem?
Raport zawiera 21 kluczowych postulatów, które wybrano w drodze konsultacji. W przygotowaniu obszernego dokumentu uczestniczyli eksperci z zakresu rolnictwa, prawa, legislacji i gospodarki żywnościowej.
Eksperci współtworzący dokument:
- Monika Przeworska – Instytut Gospodarki Rolnej
- Andrzej Gantner – Polska Federacja Producentów Żywności
- Witold Boguta – Krajowy Związek Grup Producentów Owoców i Warzyw
- dr Roman Gurbiel – Klub Jagielloński
- Andrzej Przepióra – Wielkopolska Izba Rolnicza,
- Łukasz Pergol – delegat Warmińsko-Mazurskiej Izby Rolniczej
- Konrad Krupiński – rolnik z woj. warmińsko-mazurskiego
- prof. Krzysztof Koźmiński – Uniwersytet Warszawski
- Gustaw Jędrejek – Lubelska Izba Rolnicza
- Mirosław Korzeniowski – Stowarzyszenie Agroekoton
- Andrzej Strojny – Warsaw Enterprise Institute.
Kamila Szałaj
