Po zmianach wnioski o pomoc mają być rozpatrywane w terminie 5 miesięcy od dnia zakończenia naboru. Jeśli nabór, zgodnie z planem, zakończy się 31 lipca, o tym, czy wniosek zakwalifikował się do pomocy, młodzi rolnicy powinni dowiedzieć się najpóźniej 31 grudnia br.
Kto może wystąpić o środki w ramach premii dla młodego rolnika?
O wsparcie może wystąpić młody rolnik, który rozpoczął prowadzenie działalności rolniczej nie wcześniej niż 24 miesiące przed dniem złożenia wniosku, albo osoba, która nie rozpoczęła jeszcze prowadzenia takiej działalności. Ten warunek musi spełnić także małżonek ubiegającego się o premię. Zasadniczo prowadzenie działalności rolniczej w gospodarstwie rozpoczyna się z dniem stania się właścicielem lub posiadaczem gospodarstwa o powierzchni co najmniej 1 ha użytków rolnych. Wyjątkowo traktowane jest m.in. przejęcie gruntów: przez osobę niepełnoletnią, w wyniku dziedziczenia lub podczas nauki.
Kwalifikacje i umiejętności warte więcej. Za co można otrzymać najwięcej punktów?
Pomoc przyznaje się osobie, która posiada odpowiednie kwalifikacje zawodowe lub umiejętności przydatne do prowadzenia działalności rolniczej w gospodarstwie jako kierujący.
Od tego naboru warunek posiadania odpowiednich kwalifikacji zawodowych lub umiejętności można uznać za spełniony, jeżeli wnioskujący zdobędzie je najpóźniej przed wysłaniem do niego przez Agencję informacji o zawarciu umowy o przyznaniu pomocy. Osoby, które nie posiadają kwalifikacji zawodowych lub umiejętności, muszą zobowiązać się do ich uzupełnienia w ciągu 3 lat od wypłaty pierwszej raty pomocy oraz rozpocząć naukę najpóźniej w terminie 12 miesięcy od dnia przyznania pomocy. Aczkolwiek jeśli składający wniosek nie ma kwalifikacji już na starcie, nie może otrzymać punktów za to kryterium przy ocenie wniosku.
Takich kryteriów jest osiem. Aby wniosek zakwalifikował się do pomocy, powinien zdobyć minimum 7 punktów – i to się nie zmienia.
W przypadku wspomnianego wyżej kryterium zaproponowano zwiększenie punktacji na każdym poziomie wykształcenia o 1 punkt. Tak więc jeśli wnioskujący ma:
-
wykształcenie średnie lub średnie branżowe oraz co najmniej 4-letni staż pracy w rolnictwie – 2 punkty;
-
uzyskany w formach pozaszkolnych tytuł wykwalifikowanego robotnika lub tytuł mistrza, lub tytuł zawodowy, lub tytuł zawodowy mistrza w zawodzie: rolnik, ogrodnik, pszczelarz lub mechanik-operator pojazdów i maszyn rolniczych, oraz co najmniej 3-letni staż pracy w rolnictwie – 3 punkty;
-
wykształcenie zasadnicze zawodowe lub zasadnicze branżowe oraz kwalifikacje w zawodzie: rolnik, ogrodnik, pszczelarz lub mechanik-operator pojazdów i maszyn rolniczych – 4 punkty.
Najwięcej, tj. 5 punktów, przyznawanych jest za stopień naukowy doktora nauk: rolniczych lub weterynaryjnych lub wykształcenie wyższe związane z rolnictwem lub innym kierunkiem studiów oraz co najmniej 3-letni staż pracy w rolnictwie lub ukończone studia podyplomowe w zakresie związanym z działalnością rolniczą, lub wykształcenie średnie lub średnie branżowe oraz kwalifikacje w zawodzie: technik rolnik, technik ogrodnik, technik architektury krajobrazu, technik hodowca koni, technik pszczelarz, technik weterynarii (w przypadku gdy w gospodarstwie są prowadzone chów lub hodowla zwierząt), technik agrobiznesu, technik mechanizacji rolnictwa, technik mechanizacji rolnictwa i agrotroniki, technik turystyki wiejskiej lub technik turystyki na obszarach wiejskich.
Ile punktów za zwierzęta?
Punktację z 2 do 3 punktów zwiększono także za kryterium „prowadzenie produkcji zwierzęcej”. Można je zdobyć, jeśli co najmniej 50% wyliczonej w biznesplanie docelowej wielkości ekonomicznej gospodarstwa stanowi wielkość ekonomiczną osiągniętą z produkcji zwierzęcej. Przyznanie punktów za to kryterium wiąże się ze zobowiązaniem do prowadzenia produkcji zwierzęcej na minimum takim poziomie do upływu 5 lat liczonych od wypłaty pierwszej raty pomocy.
Kontrowersje wokół różnicy wieku
Najwięcej kontrowersji budziły dwa wysoko punktowane kryteria, tj. różnica wieku pomiędzy przekazującym gospodarstwo a młodym rolnikiem oraz przejmowanie gospodarstwa w całości.
Pierwsze z tych kryteriów uzależniało bowiem uzyskanie punktów od przekazania całego gospodarstwa i na własność. Po zmianach przekazanie ograniczono do użytków rolnych. Aby uzyskać punkty, nie trzeba więc przekazywać zwierząt i wszystkich użytków rolnych. Co ważne, przekazującym może być tylko osoba fizyczna. Otworzy to furtkę do zdobycia punktów tym następcom, którzy mają jeszcze rodziców przed osiągnięciem wieku emerytalnego i nie mogą zakończyć prowadzenia gospodarstwa. Wnioskujący o premię otrzyma punkty za to kryterium, jeśli wszystkie użytki rolne, które mu zostaną przekazane, wejdą w skład jego gospodarstwa i staną się jego wyłączną własnością lub wejdą do małżeńskiej wspólności majątkowej.
Punktacja w tym kryterium się nie zmienia. Jeżeli różnica wieku pomiędzy osobą fizyczną przekazującą użytki rolne a wnioskującym o premię wynosi:
-
powyżej 15 do 25 lat – przyznaje się 3 punkty;
-
powyżej 25 lat – przyznaje się 5 punktów.
Ponadto, w przypadku gdy wnioskujący o premię otrzyma ziemię od kilku osób fizycznych, ale przekażą oni ziemię mu wspólnie, różnica wieku jest liczona między nim a najstarszym przekazującym. Chodzi tutaj o sytuację przekazywania ziemi wspólnie przez oboje rodziców będących w związku małżeńskim albo współwłaścicieli. Natomiast gdy kilka osób fizycznych niezależnie przekazuje swoje grunty młodemu rolnikowi, różnica wieku jest liczona w stosunku do osoby,
od której młody rolnik otrzyma najwięcej ziemi.
W przypadku kryterium „przejmowanie gospodarstwa w całości” zwiększono punktację o 1 punkt do 5 punktów. Przez przejmowanie gospodarstwa w całości rozumie się przejęcie od przynajmniej jednej osoby fizycznej wszystkich użytków rolnych na własność albo do małżeńskiej wspólności majątkowej oraz zwierząt gospodarskich objętych obowiązkiem rejestracji na podstawie przepisów o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt wchodzących w skład tego gospodarstwa. Z tym że powierzchnia przekazywanych użytków rolnych powinna wynosić co najmniej 1 ha. Przekazujący może pozostawić sobie natomiast do 0,5 ha ziemi rolnej.
Uzyskanie punktów za to kryterium jest uzależnione również od tego, czy przekazywane grunty wchodziły kiedyś w skład gospodarstwa innego młodego rolnika, który uzyskał premię z PROW 2014–2020. Jeśli tak było, pomimo spełnienia pozostałych warunków punkty nie zostaną przyznane.
Jeszcze jakieś zmiany w punktacji?
Warunki spełnienia pozostałych kryteriów się nie zmieniają. Za powierzchnię użytków rolnych w gospodarstwie można uzyskać maksymalnie 3 punkty, pod warunkiem że uzupełni się ją do tej wskazanej w biznesplanie najpóźniej w ciągu 12 miesięcy od przyznania pomocy.
W przypadku gospodarstw położonych w województwach, w których średnia powierzchnia gospodarstwa jest mniejsza niż średnia krajowa, punkty przyznaje się za powierzchnię użytków rolnych powyżej średniej krajowej, a w przypadku pozostałych gospodarstw za powierzchnię powyżej średniej wojewódzkiej.
Za uczestnictwo lub planowane uczestnictwo w unijnym i krajowym systemie jakości przysługuje maksymalnie 5 punktów. Natomiast za wielkość ekonomiczną gospodarstwa w roku wyjściowym, którą ustala się w oparciu o produkcję prowadzoną na użytkach rolnych, którymi rolnik dysponuje najpóźniej w terminie 12 miesięcy od dnia przyznania pomocy – maksymalnie 3 punkty. Jeden punkt otrzymają także wnioski osób, które w dniu złożenia wniosku są domownikiem rolnika lub uczniem w systemie dziennym albo studentem na studiach stacjonarnych lub zarejestrowanym bezrobotnym.
Jakie wymogi stawia się przed gospodarstwem?
W roku składania wniosku gospodarstwo ubiegającego się o premię powinno mieć powierzchnię użytków rolnych równą co najmniej powierzchni minimalnej (średnia powierzchnia gospodarstwa w kraju lub średnia wojewódzka) lub wielkość ekonomiczną na poziomie co najmniej 15 tys. euro i stanowić zorganizowaną całość gospodarczą. Ponadto nie może być to gospodarstwo większe niż 300 ha i o wielkości ekonomicznej powyżej 150 tys. euro. Osoby, które nie posiadają takiego gospodarstwa, aby otrzymać premię, powinni stać się jego posiadaczami najpóźniej w ciągu 12 miesięcy od przyznania pomocy. Trzeba jednak mieć na uwadze, że co najmniej 50% powierzchni minimalnej powinno być przedmiotem wyłącznej własności młodego rolnika lub małżeńskiej wspólności majątkowej, użytkowania wieczystego lub wyłącznej lub wspólnej z małżonkiem dzierżawy z ZWRSP lub od jednostek samorządu terytorialnego. Resztę może np. wydzierżawić od sąsiada.
Co dołączyć do wniosku?
Najważniejszym dokumentem, którzy trzeba załączyć do wniosku, jest biznesplan. Muszą być w nim przewidziane inwestycje obejmujące wytwarzanie nieprzetworzonych produktów rolnych lub przygotowania ich do sprzedaży, o szacunkowej wartości w kwocie netto wynoszącej co najmniej 70% kwoty pomocy. Pod uwagę brane są tutaj środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne. Czas na realizację biznesplanu mija po trzech pełnych latach kalendarzowych następujących po roku wyjściowym, czyli roku, w którym został złożony wniosek o przyznanie pomocy.
Rolnik może zmienić zaplanowane w biznesplanie działania bez konieczności aneksowania umowy dotyczące skali lub rodzaju prowadzonej produkcji w roku docelowym, o ile zostanie osiągnięty odpowiedni wzrost wielkości ekonomicznej gospodarstwa. Może dokonać także zmian inwestycji w środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne – o ile nie dojdzie do zmiany uzasadnienia zaplanowanych w biznesplanie inwestycji i zostaną utrzymane wymagane proporcje ich udziału w kwocie netto wszystkich takich inwestycji (minimum 70% kwoty pomocy. Zmiany innych zaplanowanych działań są możliwe, pod warunkiem że nie przyznano za nie punktów.
Magdalena Szymańska
fot. M. Szymańska
