Jak zgodnie z prawem można oddać ziemię rolną w dzierżawę dzieciom?

Zgodnie z § 11 ust. 1 pkt 2 Rozporządzenia z dnia 29 marca 2001 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków, w ewidencji wykazuje się m.in. dane o gruntach, które są przedmiotem umów dzierżawy, oraz o dzierżawcach tych gruntów. Dane dotyczące dzierżawcy ujawnia się w ewidencji gruntów i budynków tylko w sytuacji, gdy przedmiotem dzierżawy zawartej na co najmniej 10 lat są grunty rolne. Dzierżawa jest natomiast zawierana w celu uzyskania prawa do emerytury lub renty rolniczej na podstawie art. 28 ust. 4 pkt 1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników.

To nie starosta decyduje

W myśl tego przepisu uznaje się, że emeryt lub rencista zaprzestał prowadzenia działalności rolniczej (co jest warunkiem otrzymania świadczenia emerytalno-rentowego w pełnej wysokości), jeżeli ani on, ani jego małżonek nie jest właścicielem (współwłaścicielem) lub posiadaczem gospodarstwa rolnego w rozumieniu przepisów o podatku rolnym i nie prowadzi działu specjalnego. Wyjątkiem są grunty wydzierżawione na podstawie umowy pisemnej zawartej co najmniej na 10 lat i zgłoszonej do ewidencji gruntów i budynków osobie niebędącej m.in. jego zstępnym.

Jeżeli więc umowa dzierżawy zostaje zawarta niezgodnie z art. 28 ust. 4 pkt 1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników, tj. z dzieckiem wydzierżawiającego, nie jest ona dokumentem stanowiącym podstawę wpisu do ewidencji. Potwierdzają to liczne orzeczenia wojewódzkich sądów administracyjnych. Nie znaczy to jednak, że starosta decyduje o tym, czy rolnik może wydzierżawić gospodarstwo rolne dziecku po to, aby móc pobierać emeryturę lub rentą rolniczą w pełnej wysokości. 

Mimo nadal obowiązującej treści ww. przepisu, KRUS dopuszcza zawarcie umowy dzierżawy z członkiem najbliższej rodziny rolnika. Stało się tak na skutek licznych orzeczeń sądowych. Wynika z nich, że przesłanką zawieszenia wypłaty części uzupełniającej emerytury lub renty na podstawie art. 28 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników jest prowadzenie działalności rolniczej, a nie samo posiadanie lub dysponowanie własnością gospodarstwa.

Czym jest działalność rolnicza?

Prowadzenie działalności rolniczej w rozumieniu art. 6 pkt 1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników oznacza prowadzenie na własny rachunek przez posiadacza gospodarstwa rolnego działalności zawodowej. Chodzi o działalność związaną z tym gospodarstwem, stałą i osobistą oraz mającą charakter wykonywania pracy lub innych zwykłych czynności wiążących się z jego prowadzeniem. Tym samym własność lub posiadanie gospodarstwa rolnego nie może mieć wpływu na wysokość pobieranych świadczeń. Co za tym idzie, nawet w przypadku nieprzekazania posiadania gospodarstwa rolnego w drodze umowy dzierżawy albo przekazania go w drodze umowy dzierżawy zstępnemu wypłata części uzupełniającej świadczenia rolnika, który faktycznie nie prowadzi w nim działalności rolniczej, nie ulega zawieszeniu. 

Podsumowując, należy stwierdzić, że KRUS powinien uznać umowę zawartą między Panią a rodzicami, mimo że nie została ona zgłoszona do ewidencji gruntów i budynków. Jeśli wyda decyzję odmawiającą wypłaty części uzupełniającej rent rodziców, powinni oni odwołać się do sądu.

Na pytania prenumeratorów Tygodnika Poradnika Rolniczego odpowiada Alicja Moroz, prawnik redakcyjny
fot. Pixabay