Funkcjonujące w naszym kraju KGW nie mają osobowości prawnej. W sytuacji, gdy nawet nie podlegają kółkom rolniczym, nie mogą samodzielnie występować o dotacje. Gdyby natomiast miał je wesprzeć samorząd terytorialny, pojawia się problem z rozliczeniem ewentualnego wsparcia finansowego. To się zmieni.
Nowe prawa, zadania podobne
Nowe koła mają być dobrowolną, niezależną od administracji rządowej i jednostek samorządu terytorialnego, samorządną społeczną organizacją mieszkańców wsi. Mają one wspierać rozwój przedsiębiorczości na wsi i aktywnie działać na rzecz środowisk wiejskich.
W okresie 12 miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy koło gospodyń wiejskich może otrzymać z budżetu państwa dotację celową przeznaczoną na realizację zadań. Według ustawy należą do nich:
- prowadzenie działalności społeczno-wychowawczej i oświatowo-kulturalnej w środowiskach wiejskich;
- prowadzenie działalności na rzecz wszechstronnego rozwoju obszarów wiejskich;
- wspieranie rozwoju przedsiębiorczości kobiet;
- inicjacja i prowadzenie działania na rzecz poprawy warunków życia i pracy kobiet na wsi;
- upowszechnianie i rozwijanie form współdziałania, gospodarowania i racjonalnych metod prowadzenia gospodarstw domowych;
- reprezentowanie interesów środowiska kobiet wiejskich wobec organów administracji publicznej;
- rozwijanie kultury ludowej, w tym w szczególności kultury lokalnej i regionalnej.
Działające koła nabiorą nowych praw, jeśli w ciągu 6 miesięcy od wejścia w życie ustawy, po pierwsze dostosują statut do nowych wymagań, a po drugie wystąpią o rejestrację koła zgodnie z przepisami ustawy. Szanse na przekształcenie ze starego koła w nowe ma ok. 21 tysięcy KGW powstałych w ramach Kółek Rolniczych oraz kilka tysięcy działających jako zespoły ludowe i stowarzyszenia.
Fot. Małgorzata Janus- Nowe KGW będą miały osobowość prawną, będą mogły występować po dotacje oraz prowadzić działalność gospodarczą, co powinno poprawić ich sytuację finansową
Według nowej ustawy nadzór nad działalnością KGW będzie sprawował prezes Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa we współpracy z Pełnomocnikiem Rządu do spraw Małych i Średnich Przedsiębiorstw. W terenie nadzór będzie realizowany przy wsparciu dyrektorów oddziałów regionalnych oraz kierowników biur powiatowych. Co więcej, w biurach powiatowych Agencji mają zostać powołani pełnomocnicy do spraw KGW. Ustawa zakłada także, że pełnomocnik rządu we współpracy z prezesem ARiMR będą mogli powołać, w celu wsparcia rozwoju przedsiębiorczości na terenach wiejskich, wojewódzkich koordynatorów wspierania kół.
Założenie koła
Jak nowe przepisy podchodzą do założenia koła? Z taką inicjatywą może wystąpić co najmniej 10 osób. Powinny być one pełnoletnie i stale zamieszkiwać na obszarze wsi będącej terenem działalności KGW. Za zgodą rodziców lub opiekunów ustawowych w działalności koła będą mogły brać udział także osoby, które ukończyły lat 13. Jednocześnie można być członkiem tylko jednego KGW. Obszar działalności koła to jedna lub więcej wsi, ale również poza nimi. Przewiduje się, że na terenie jednej wsi będzie mogło funkcjonować jedno koło w rozumieniu ustawy. Taki zapis nie wyklucza więc sytuacji, w której we wsi, gdzie działa już koło, ale nie przeobrazi się ono w nową organizację podległą ARiMR, powstanie nowe koło. Trzeba tylko pamiętać, że jednocześnie można być członkiem tylko jednego koła (bez względu na to, czy jest to nowa, czy stara organizacja). Nazwa koła powinna odróżniać tworzone koło od innych kół, w szczególności przez odniesienie się do terenu działalności.
Koła będą mogły na zasadzie dobrowolności oraz z inicjatywy co najmniej 2 kół zrzeszać się i tworzyć związki KGW.
- Ze starego w nowe
Ustawa przewiduje, że koła działające w dniu wejścia w życie ustawy, przy rejestracji w ARiMR mają prawo pierwszeństwa przed kołami, które miałyby zostać utworzone na terenie tych samych wsi. Do wniosku o wpis do rejestru działające już koła mogą dołączyć dokumenty poświadczające ich dotychczasową działalność, w szczególności statuty, zaświadczenia z organów jednostek samorządu terytorialnego, samorządu sołeckiego lub innych instytucji albo osób godnych zaufania. Koła, które w okresie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy nie wystąpią z wnioskiem o dokonanie wpisu do Krajowego Rejestru KGW, działają na podstawie przepisów dotychczasowych.
Od rejestracji do wyboru organów
Osoby, które podejmą się założenia koła, uchwalają jego statut oraz wybierają komitet założycielski. Komitet ten składa wniosek o wpis KGW do Krajowego Rejestru Kół Gospodyń Wiejskich prowadzonego przez ARiMR. Do wniosku należy dołączyć statut. Koło może sporządzić go samo albo skorzystać ze wzorcowego, który jest załączony do ustawy. Gdy wybierze wzorcowy, do Agencji należy dostarczyć oświadczenie o przyjęciu wzorcowego dokumentu.
KRKGW będzie jawny. ARiMR wpisze organizację do rejestru, jeśli stwierdzi, że statut koła jest zgodny z przepisami prawa i założyciele koła spełniają wymagania określone w ustawie. Z chwilą wpisu do rejestru KGW nabywa osobowość prawną.
Najwyższym organem koła gospodyń wiejskich jest zebranie członków. Każdy członek ma jeden głos na takim zebraniu. Wybiera ono i odwołuje członków zarządu koła, w tym przewodniczącego i jego zastępców, stosownie do postanowień statutu. Ten z kolei określa skład i liczbę członków zarządu koła. Statut może przewidywać zarząd jednoosobowy, którym jest przewodnicząca, i ustalać wymagania wobec osoby wchodzącej w skład zarządu lub przewodniczącej w zarządzie jednoosobowym. Aczkolwiek załączony do ustawy wzorcowy status przewiduje, że w skład zarządu koła wchodzą trzy osoby wybierane przez zebranie członków na 3-letnią kadencję.
Zgodnie z ustawą majątek KGW będzie powstawał ze składek członkowskich, darowizn, spadków, zapisów, dochodów z własnej działalności, dochodów z majątku koła oraz z ofiarności publicznej. Koło będzie mogło prowadzić działalność zarobkową, w tym działalność gospodarczą. Dochód z działalności będzie służył realizacji celów statutowych i nie będzie mógł być przeznaczony do podziału między członków. Ustawa określa także warunki i zasady prowadzenia przez koła uproszczonej ewidencji przychodów i kosztów.
Ustawa ma wejść w życie z dniem następującym po dacie ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.
Magdalena Szymańska
