Wsparcie na zalesienie stanowi jednorazową, zryczałtowaną płatność z tytułu poniesionych kosztów wykonania zalesienia oraz ewentualnego jego ogrodzenia lub ewentualnego zabezpieczenia drzewek 3 palikami, w przeliczeniu na hektar gruntów. Jest ono wypłacane w pierwszym roku zalesienia. Premia pielęgnacyjna rekompensuje natomiast koszty związane z utrzymaniem, pielęgnowaniem plantacji oraz ewentualną ochroną jej przed zwierzyną poprzez stosowanie repelentów. Jest ona wypłacana przez 5 lat od roku po wykonaniu zalesienia. Ze wsparcia oraz tej premii, rolnikowi (jeśli w ogóle) niewiele zostanie. O tym, czy warto sadzić las, sugerując się względami ekonomicznymi, decyduje tak naprawdę dopiero premia zalesieniowa. Jest ona wypłacana przez 12 lat począwszy od roku po wykonaniu nasadzenia. Stawki przedstawionego wsparcia zamieszczono w tabeli.
Jakie grunty pod zalesienie?
Pomoc na zalesienie jest przyznawana do gruntów wykazanych w ewidencji gruntów i budynków jako grunty rolne. Chodzi o te stanowiące grunty orne lub sady lub grunty z sukcesją naturalną. Wsparcie nie przysługuje na zalesienie trwałych użytków zielonych, czyli użytkowanych jako łąka lub pastwisko.
Należy pamiętać, iż w przypadku, gdy grunt zadeklarowany we wniosku nie jest wykazany w ewidencji gruntów i budynków jako grunt rolny, pomimo tego, że zgodnie ze stanem faktycznym jest gruntem ornym (sadem, gruntem z sukcesją naturalną), wsparcie na zalesienie nie będzie przyznane.
Trzeba mieć też na względzie, iż do gruntów z sukcesją naturalną przysługuje premia pielęgnacyjna oraz ewentualnie wsparcie na zalesienie. Nie należy się na nie premia zalesieniowa.
Co więcej, pomoc jest przyznawana do gruntów, które zostały przeznaczone do zalesienia w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego. Jeżeli gmina nie ma planu, zalesianie nie powinno być sprzeczne z ustaleniami studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy. W przypadku braku planu oraz studium, grunty powinny być przeznaczone do zalesienia w decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu.
Nie można zalesiać (poza wyjątkami) gruntów położonych na Natura 2000 lub obszarach znajdujących się na liście specjalnej ochrony ptaków oraz na obszarach rezerwatów przyrody, parków krajobrazowych, parków narodowych lub obszarach ich otulin.
| Formy pomocy | Jednostka | Gatunki | |
| Iglaste | Liściaste | ||
| Wsparcie na zalesienie (płatność jednorazowa) | |||
| Zalesianie w warunkach korzystnych/o nachyleniu terenu powyżej 12° | zł/ha | 6553/7146 | 7152/7624 |
| Zalesianie na gruntach erozyjnych/o nachyleniu terenu powyżej 12° | 5012/5711 | 5470/6098 | |
| Zalesianie sadzonkami z zakrytym systemem korzeniowym i mikrozowanymi w warunkach korzystnych/na gruntach o nachyleniu terenu powyżej 12° | 6934/7385 | 4984/5366 | |
| Zabezpieczanie przed zwierzyną – grodzenie 2-metrową siatką metalową | zł/mb | 8.82 | |
| Zabezpieczenie drzewek 3-ma palikami | zł/ha | 1132 | |
| Premia pielęgnacyjna (wypłacana corocznie przez 5 lat) | |||
| Zalesianie w warunkach korzystnych/o nachyleniu terenu powyżej 12° | zł/ha | 1075/1237 | |
| Zalesianie na gruntach erozyjnych/o nachyleniu terenu powyżej 12° | 1358/1628 | ||
| Na gruntach z wykorzystaniem sukcesji naturalnej/o nachyleniu terenu powyżej 12° | 794/968 | ||
| Zabezpieczenie drzewek repelentami | 424 | ||
| Premia zalesieniowa (wypłacana corocznie przez 12 lat) |
zł/ha | 1215 | |
Minimalne wymogi
Grunty planowane pod zalesienie powinny być własnością rolnika albo jego małżonka. Wsparcie jest przeznaczone dla działek o powierzchni co najmniej 0,1 ha i szerokości większej niż 20 m, nie mogą być one jednak większe od 20 ha. Wymagania szerokości gruntu nie stosuje się, jeżeli grunty te graniczą z lasem. Wymóg minimalnej powierzchni i szerokości dotyczy także powierzchni nasadzeń. Zalesienie wykonuje się przy użyciu sadzonek drzew i krzewów gatunków rodzimych, które są określone w załączniku nr 1 do rozporządzenia regulującego przyznanie pomocy. Wykonując nasadzenia, należy zachować odległości co najmniej 2 m od granicy sąsiedniego gruntu stanowiącego własność innego podmiotu.
Warto wiedzieć, że nie ma możliwości przywrócenia do użytkowania rolniczego zalesionego gruntu. Jeżeli uprawa leśna zostanie zlikwidowana przed zakończeniem okresu trwania zobowiązania, wówczas rolnik ma obowiązek zwrotu wcześniej otrzymanej pomocy za cały okres jej pobierania.
Należy równocześnie podkreślić, iż piąta premia pielęgnacyjna oraz piąta premia zalesieniowa i następne są wypłacane po uprzednim przekwalifikowaniu zalesionego gruntu na grunt leśny.
- Jeśli grunty położone są w pobliżu lasu, mają słabą jakość, może lepiej je zalesić, niż walczyć ze szkodami łowieckimi
Aby złożony przez rolnika wniosek mógł zostać zakwalifikowany do przyznania pomocy, musi on uzyskać łącznie co najmniej 6 punktów. Najwięcej punktów otrzymają inwestycje leśne zlokalizowane na obszarach korytarzy ekologicznych oraz na zagrożonych erozją wodną. Punkty będą przyznawane także za przyleganie lasu do wód śródlądowych, lasu oraz za zlokalizowanie lasu na terenie województwa o lesistości poniżej 30%, czy też na gruntach o nachyleniu terenu powyżej 12°. O tym, kto i w jakiej kolejności otrzyma pomoc na zalesianie w tym roku, ARiMR poinformuje na stronie internetowej najpóźniej do 1 października br.
Najważniejszy plan zalesienia
Trzeba zdawać sobie też sprawę z tego, że założenie lasu wymaga od rolnika przejścia przez sporą biurokrację. Najważniejszym dokumentem niezbędnym do złożenia wniosku o pomoc jest plan zalesienia. Musi go sporządzić nadleśniczy, a do tego potrzeba wielu innych dokumentów, których uzyskanie wiąże się z kosztami i bywa czasochłonne. Warto więc już teraz przygotować się do tego działania, by nie przegapić terminu naboru wniosków. W planie zalesienia nadleśniczy uwzględni wiele czynników, od których będzie zależała stawka wsparcia oraz koszty wykonania zalesienia. Przede wszystkim chodzi o skład gatunkowy i związane z nim wymagania agrotechniczne, np. metody sadzenia, obsada oraz czy plantacja wymaga zabezpieczenia przed zwierzyną, a same drzewka palikami.
Warto wiedzieć, że profity i zobowiązania związane z opisaną pomocą można przenieść zarówno na następcę, jak i nowego właściciela gruntów.
Magdalena Szymańska
