Zatrudniasz cudzoziemców w gospodarstwie? Poznaj nowe przepisy

Szczególne ułatwienia dotyczą obywateli Ukrainy, Armenii, Białorusi, Gruzji, Mołdawii i Rosji, którzy dotychczas korzystali z systemu oświadczeń. Na podstawie oświadczenia zarejestrowanego w 2017 r. wykonywanie pracy we wszystkich sektorach gospodarki (czyli także prace sezonowe) będzie możliwe do 31 grudnia 2018 r. Z danych resortu pracy wynika, że  najwięcej pracuje u nas Ukraińców, a zainteresowanie podejmowaniem przez nich zatrudnienia w Polsce, w tym w rolnictwie rośnie (patrz wykres).

Od stycznia br. wprowadzono nowy sposób zatrudniania cudzoziemców – zezwolenia na pracę sezonową. Dotyczy on trzech sektorów: rolnictwa, ogrodnictwa i turystyki. Podklasy działalności według PKD, którego dotyczy ta forma zatrudniania, znajdują się w załączniku do rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z 8 grudnia 2017 r. (poz. 2348).

W rolnictwie i ogrodnictwie zezwolenie na pracę sezonową wydaje się dla cudzoziemców podejmujących pracę w uprawach rolnych, chowie i hodowli zwierząt, łowiectwie, włączając działalność usługową. W przypadku usług chodzi o prace w działalności usługowej wspomagającej rolnictwo (produkcję roślinną, chów i hodowlę zwierząt gospodarskich) i następującej po zbiorach. Cudzoziemca w turystyce można zatrudnić w oparciu o zezwolenie na pracę sezonową w działalności związanej z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi.

W oparciu o zezwolenie na pracę sezonową można zatrudnić praktycznie obywatela każdego państwa (spoza UE). Ułatwienia w stosunku do obywateli Ukrainy, Armenii, Białorusi, Gruzji, Mołdawii i Rosji polegają głównie na tym, iż nie potrzeba w stosunku do nich wykonywać, tzw. testu rynku pracy. Obywatele tych krajów mogą być także zatrudniani na podstawie zezwolenia maksymalnie przez 9 miesięcy w roku w ciągu 3 kolejnych lat kalendarzowych. Aby tak się stało, musi o to złożyć wniosek przyszły pracodawca. Może to zrobić, o ile w okresie 5 lat poprzedzających dzień złożenia tego wniosku powierzał on wykonywanie pracy cudzoziemcowi na podstawie zezwolenia na pracę sezonową co najmniej raz.

Trzecia preferencja polega na tym, iż obywatele ci mogą podjąć inną pracę niż sezonowa na okres do 30 dni w trakcie ważności posiadanego zezwolenia na pracę sezonową, bez potrzeby występowania o odrębne zezwolenie na pracę. Warto zaznaczyć, iż w okresie ważności zezwolenia możliwe jest wykonywanie każdej pracy sezonowej, a nie tylko tej wskazanej w zezwoleniu. Musi to być jednak praca w rolnictwie, ogrodnictwie lub turystyce. To ułatwienie zwłaszcza dla rolników, którzy potrzebują cudzoziemców do prac w wybranych okresach. Cudzoziemiec może wtedy w międzyczasie wykonywać inną pracę, np. w turystyce.

Prześledźmy kolejne kroki, jakie musi wykonać rolnik chcący zatrudnić do pracy w gospodarstwie cudzoziemca będącego obywatelem jednego z 6 uprzywilejowanych państw.

Pierwsze kroki należy skierować do powiatowego urzędu pracy, gdzie przyszły pracodawca składa wniosek o wydanie zezwolenia na pracę sezonową. Co ważne, we wniosku należy określić m.in. proponowane wynagrodzenie, wymiar czasu pracy albo liczbę godzin pracy w tygodniu lub miesiącu, rodzaj umowy będącej podstawą wykonywania pracy oraz okres ważności zezwolenia. Złożenie wniosku łączy się z uiszczeniem opłaty w wysokości 30 zł. Przepisy określają, iż zezwolenie na pracę sezonową wydaje się, jeżeli wysokość wynagrodzenia określona w umowie nie będzie niższa od wynagrodzenia pracowników wykonujących w tym samym wymiarze czasu pracę porównywalnego rodzaju lub na porównywalnym stanowisku. Czy tak jest, oceni to starosta, biorąc pod uwagę np. dane statystyczne posiadane przez urząd.

Warto podkreślić, iż wnioskodawca ma możliwość korekty wniosku w trakcie postępowania, tj. przed wydaniem decyzji, m.in. gdy okaże się, iż nie są spełnione warunki pozytywnego załatwienia sprawy.

Dalsza procedura różni się w zależności od tego, czy cudzoziemiec przebywa już w Polsce i posiada tytuł pobytowy umożliwiający wykonywanie u nas pracy, czy jest za granicą.

Jeśli przyszły pracownik jest już w Polsce, starosta weryfikuje wniosek i wydaje zezwolenie (odmowę) w terminie do 7 dni. Gdy wymagane jest postępowanie wyjaśniające, termin wydłuża się do 30 dni.

• Rolnicy i ogrodnicy mogą zatrudniać cudzoziemców w oparciu o zezwolenie na pracę sezonową

W sytuacji, gdy cudzoziemiec dopiero stara się o wjazd do Polski, starosta weryfikuje wniosek i wpisuje go do ewidencji wniosków w sprawie pracy sezonowej. Wpisanie do ewidencji następuje w terminie 7 dni (lub 30 dni) roboczych od dnia otrzymania oświadczenia. Przyszły pracodawca otrzymuje zaświadczenie o takim wpisie, które z kolei przekazuje cudzoziemcowi. Zaświadczenie to jest podstawą do wydania wizy w celu wykonywania pracy sezonowej lub w przypadku, gdy cudzoziemiec wjeżdża w ruchu bezwizowym, służy jako potwierdzenie celu wjazdu do Polski. Przypomnijmy, iż w ramach ruchu bezwizowego mogą od 11 czerwca ub.r. przyjeżdżać do nas obywatele Ukrainy, którzy mają paszport biometryczny.

Po przyjeździe cudzoziemca pracodawca informuje o tym powiatowy urząd pracy. Przedstawia urzędowi kopię jego paszportu oraz podaje jego adres zamieszkania w Polsce. Dopiero po spełnieniu tego obowiązku starosta wydaje zezwolenie na pracę sezonową. Pamiętać należy, że wpis do ewidencji wniosków o wydanie zezwolenia na pracę sezonową jest ważny tylko 120 dni – jeżeli po tym okresie starosta nie otrzyma potwierdzenia, że cudzoziemiec podejmie pracę w późniejszym terminie, umorzy postępowanie. 

Warto zaznaczyć, iż wymóg podania miejsca zakwaterowania i ewentualnie zawarcia umowy najmu lub użyczenia dotyczy tylko sytuacji, gdy zezwolenie na pracę sezonową ma być wydane dla cudzoziemca, który wjedzie do Polski. W przypadku, gdy to pracodawca zapewnia zakwaterowanie, umowa najmu lub użyczenia miejsca zakwaterowania musi być przetłumaczona na język zrozumiały dla cudzoziemca.

Resort pracy zaznacza, iż cudzoziemiec może pracować w trakcie oczekiwania na zezwolenie na pracę sezonową, czyli po poinformowaniu urzędu przez pracodawcę o jego przyjeździe. Praca musi być́ jednak wykonywana na warunkach określonych w zaświadczeniu o wpisie, wydanym wcześniej przez urząd. Cudzoziemiec może także pracować́ w trakcie oczekiwania na przedłużenie zezwolenia na pracę sezonową u tego samego pracodawcy. Natomiast u nowego pracodawcy maksymalnie 30 dni.

Wzory dokumentów niezbędnych do przeprowadzenia procedury zatrudnienia cudzoziemca do pracy np. w gospodarstwie rolnym, można znaleźć na stronie internetowej resortu pracy i polityki społecznej.

• Pamiętaj o umowie o pracę
  
  
  Rolnicy i ogrodnicy powierzający pracę cudzoziemcowi na podstawie zezwolenia na pracę sezonową mają obowiązek zawarcia z nim umowy pisemnej o pracę. Warto zaznaczyć, iż umowa musi zawierać warunki zawarte w zezwoleniu. Powinna być też przetłumaczona na język zrozumiały dla cudzoziemca i w takiej formie mu wcześniej przedstawiona.
  
  
  Pracodawca ma obowiązek przestrzegania wszystkich obowiązków wynikających z powierzania pracy, takich samych jak w przypadku polskich pracowników. Tak więc takiego pracownika w ciągu 7 dni należy zgłosić do ubezpieczenia społecznego. Poza tym pracodawca powinien przez cały okres pracy cudzoziemca przechowywać kopię jego dokumentu pobytowego.