Termin stosowania nawozów zawierających w składzie azot jest ważnym czynnikiem decydującym zarówno o wysokiej efektywności wykorzystania składników nawozowych przez rośliny, jak również ograniczania nadmiaru składników odżywczych w środowisku, w tym w wodach.
Czy rolnik może stosować nawozy przed 1 marca?
Obowiązujący od 2023 r. program azotanowy daje możliwość elastycznego stosowania nawozów zawierających w składzie azot w okresie od 1. do ostatniego dnia lutego, jeżeli wystąpią odpowiednie warunki pogodowe tj.:
- przez 5 dni następujących po sobie, każdego dnia, średnia dobowa temperatura powietrza przekroczy 3°C – dotyczy możliwości nawożenia roślin zasianych jesienią, upraw trwałych, upraw wieloletnich i trwałych użytków zielonych,
- przez 5 dni następujących po sobie, każdego dnia, średnia dobowa temperatura powietrza przekroczy 5°C – dotyczy możliwości nawożenia pozostałych upraw.
Nawożenie azotem: z czego wynika 5-dniowy okres? Dlaczego nie wystarczą np. 3 dni?
Jak tłumaczy ministerstwo infrastruktury, 5-dniowy okres przyjęty do określenia przejścia przez próg danej temperatury wynika z fizjologii roślin (w tym okresie rozpoczynają się procesy wyznaczające wegetację). Dodatkowo 5-dniowy okres wskazywany jest m.in. w opracowaniach JRC (Joint Research Center), jako sposób na zdefiniowanie rozpoczęcia wegetacji roślin.
Czy możliwe będzie nawożenie w przypadku, gdy przez 5 kolejnych dni temperatura wynosiła 5°C, a następnie spadła do 2°C?
Ministerstwo infrastruktury zaznacza, że możliwe będzie rozpoczęcie nawożenia, gdy przez 5 kolejnych dni temperatura wynosiła 5°C, a następnie spadła do 2°C. Należy jednak zaznaczyć, że podczas stosowania nawozów obowiązują jeszcze inne przepisy, których należy przestrzegać, takie jak ograniczenie stosowania nawozów na glebach zamarzniętych, zalanych wodą, nasyconych wodą lub przykrytych śniegiem.
Jak interpretować elastyczny termin nawożenia?
Rolnicy zastanawiają się, czy jeśli przez 5 dni będą dodatnie średnie dobowe temperatury powietrza, po czym wystąpią przymrozki, to mogą zastosować nawóz na glebę nie zamarzniętą? Czy od nowa muszą czekać na średnie dobowe temperatury 3°C lub 5°C?
- Jeśli średnia dobowa temperatura powietrza przejdzie przez próg 5°C lub 3°C i powiat, w którym znajduje się przeważająca część gospodarstwa rolnego znajdzie się w wykazie opublikowanym przez Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej – Państwowy Instytut Badawczy, można rozpocząć nawożenie. Progi 3°C i 5°C zostały wprowadzone z uwagi na rozpoczęcie procesów fizjologicznych w roślinach i wznowienie procesów, w przypadku roślin zasiewanych zimą. Należy jednak pamiętać o przestrzeganiu innych przepisów programu azotanowego odnoszących się do nawozów, np. zakazu stosowania nawozów na glebach zamarzniętych, zalanych wodą, nasyconych wodą lub przykrytych śniegiem - wyjaśnia ministerstwo infrastruktury.
Gdzie rolnik znajdzie informacje o warunkach pogodowych?
Rolnik nie musi sam sprawdzać ww. warunków pogodowych. Informacje te w lutym 2024 r., publikować będzie Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej IMGW-PIB na specjalnie przygotowanej stronie internetowej. Wykazy powiatów, w których nastąpiło przejście średniej dobowej temperatury powietrza przez próg 3°C i 5°C będą publikowane codziennie, w okresie od 1-go do ostatniego dnia lutego, na stronie internetowej IMGW-PIB: https://agrometeo.imgw.pl/kryterium_wczesniejszego_terminu_nawozenia.
W przypadku lokalizacji gospodarstwa na terenie 2 lub więcej powiatów, terminem rozpoczęcia nawożenia jest termin określony dla powiatu, z większym udziałem procentowym powierzchni gospodarstwa w tym powiecie w stosunku do całkowitej powierzchni tego gospodarstwa.
Prognoza pogody na luty 2024 r. Będzie odpowiednia temperatura do nawożenia?
Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi na bieżąco analizuje prognozy wydawane przez Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej – PIB.
Zgodnie z eksperymentalną prognozą długoterminową temperatury i opadu na luty 2024 r. , w całej Polsce średnia miesięczna temperatura powietrza powinna zawierać się w zakresie normy wieloletniej z lat 1991-2020. Miesięczna suma opadów atmosferycznych w całym kraju najprawdopodobniej będzie kształtować się powyżej normy wieloletniej (może być bardziej mokry od co najmniej 20 obserwowanych, tych samych miesięcy w latach 1991-2020).
Natomiast według bieżących prognoz w tym i następnym tygodniu w Polsce będą okresy, gdy pogoda będzie sprzyjać nawożeniu.
Zakaz stosowania nawozów na glebach zamarzniętych, pokrytych śniegiem i zalanych wodą
Niezależnie od panujących warunków pogodowych musimy pamiętać, że zabronione jest stosowanie nawozów na glebach zalanych wodą, nasyconych wodą, pokrytych śniegiem, zamarzniętych. Za glebę zamarzniętą nie uznaje się taką, która rozmarza co najmniej powierzchniowo w ciągu dnia.
Jakie kary grożą rolnikowi, który nie przestrzega terminów programu azotanowego?
Ustawa − Prawo wodne ustanowiła system kar uzależniony od zakresu i stopnia naruszenia programu azotanowego i daje możliwość organom Inspekcji Ochrony Środowiska wydawania decyzji nakazujących usunięcie w określonym terminie stwierdzonych nieprawidłowości lub ustalania obowiązku uiszczenia opłaty za naruszenie zapisów programu azotanowego.
Maksymalne stawki opłat za naruszenie programu azotanowego aktualizowane są co roku. W 2024 r. wzrosły dość mocno (o 14,4 proc.) w porównaniu z rokiem poprzednim i wynoszą:
- 2636,02 zł za stosowanie nawozów niezgodnie z przepisami (wzrost o 331,81 zł)
- 3954,04 zł za przechowywanie nawozów naturalnych niezgodnie z przepisami (wzrost o 497,71 zł)
- 659,00 zł za za prowadzenie dokumentacji realizacji programu azotanowego niezgodnie z przepisami programu azotanowego (wzrost o 82,95 zł)
- 659,00 zł za brak planu nawożenia azotem (wzrost o 82,95 zł).
Kamila Szałaj, na podst. MRiRW, MI, Monitor Polski
