Osobiście stawiam na dwie takie najnowsze odmiany, czyli SM Kastor, która w badaniach w 2022 r. plonowała najwyżej, na poziomie 112% wzorca i na SM Tales – 110% wzorca. W badaniach w 2023 r. także były w gronie odmian najwyżej plonujących. Na mapie przedstawimy dziś zeszłoroczne Listy Odmian Zalecanych łubinu wąskolistnego.
Postęp hodowlany w plonowaniu łubinu wąskolistnego
Oszacowany przez naukowców COBORU na podstawie syntezy wyników doświadczeń rejestrowych i porejestrowych w 1989–2006 roczny postęp hodowlany w plonowaniu dla łubinu wąskolistnego wynosi 57,4 kg/ha. Od roku 2016 systematycznie rejestrowane są rokrocznie 1–3 odmiany wnoszące znaczny postęp hodowlany. Wg przedstawionych przez COBORU wstępnych wyników plonowania odmian w 2023 r. łubin wąskolistny plonował na poziomie 21,3 nasion z hektara. To o kwintal więcej niż w 2022 r., ale o 1,8 q/ha mniej niż w 2021 r.
Taki jest średni plon z doświadczeń krajowych, przy czym zdecydowanie najlepsze plony zbierano w ub.r. w V rejonie uprawy w woj.: dolnośląskim, opolskim i śląskim (29,7 q/ha) oraz w VI rejonie uprawy w woj.: małopolskim, świętokrzyskim i podkarpackim (27,8 q/ha). Zdecydowanie najsłabiej łubin wąskolistny plonował w ub.r. w I rejonie uprawy w woj.: zachodniopomorskim i pomorskim (zaledwie 9 q/ha).
Jaki jest najlepszy i najdorszy przedplon dla łubinu wąskolistnego?
Najlepszym przedplonem dla łubinu wąskolistnego są zboża, niepolecanym bobowate i okopowe. Ten gatunek wymaga gleb klasy IIIa, IIIb, IVa i IVb, kompleksów: żytniego bardzo dobrego i żytniego dobrego o pH zbliżonym do obojętnego i zasobnych w magnez. Włączenie łubinu do zmianowania, zwłaszcza na słabszych stanowiskach, pozwala na znaczącą poprawę warunków do uprawy roślin następczych, którymi często są zboża. Łubin penetrując korzeniami glebę na głębokość nawet 2,4 m działa strukturotwórczo i poprawia warunki wodno-powietrzne gleby. Łubin wąskolistny wymaga nawożenia fosforem (60 kg/ha) i potasem (70 kg/ha). Dzięki symbiozie z bakteriami brodawkowymi nie wymaga nawożenia azotem i pozostawia spore jego ilości roślinom następczym.
Przygotowane nasiona (zaprawione bakteriami symbiotycznymi) należy wysiewać na głębokość około 3–4 cm, w rozstawie rzędów 20–30 cm. Zagęszczenie roślin na 1 m2 powinno wynosić 100 dla odmian tradycyjnych. Odmiany samokończące nie wytwarzają pędów bocznych, dlatego zalecana jest większa gęstość siewu – 120 nasion/m2. Odmiany łubinu wąskolistnego mogą być uprawiane we wszystkich rejonach kraju, poza nadmorskimi i podgórskimi. Podstawową zaletą łubinu wąskolistnego jest jego wyższe plonowanie i szybsze dojrzewanie oraz niższa wrażliwość na antraknozę łubinu w porównaniu z łubinem żółtym.
Ile jest odmian łubinu wąskolistnego?
Warto dodać, że przez niebieską barwę kwiatów większości odmian łubin wąskolistny zwany jest niebieskim. Odmiany tego gatunku są jednak zróżnicowane, zarówno pod względem cech rolniczo-użytkowych, jak i morfologicznych identyfikujących odmiany. Bardzo różnorodna jest paleta barw kwiatków od białych, poprzez różowe do niebieskich, jak i nasion od białych gładkich, po marmurkowane z różną intensywnością wybarwienia. Cechą charakterystyczną nasion tego gatunku są trójkątne brązowe znamiona.
W Krajowym rejestrze znajdują się obecnie 32 odmiany łubinu wąskolistnego z przewagą odmian słodkich, przy czym połowę stanowią odmiany nowe o wysokim potencjale plonowania, rejestrowane od 2016 r. W ub.r. do Krajowego rejestru wpisano odmiany: Pogo, SM Kastor i SM Tales, w 2022 r. – SM Orion; w 2021 r. – Zorba, w 2020 r. – Furman i Twist; w 2019 r. – Agat, Bazalt i Swing; w 2018 r. – Homer, Lila Baer i Szot; w 2017 r. – Neron, Roland i Samba; w 2016 r. – Bolero, Jowisz, Koral i Tytan.
Słodkie odmiany łubinu wąskolistnego
Większość odmian niskoalkaloidowych (słodkich) należy do grupy o niesamokończącym typie wzrostu. Odmianami słodkimi o samokończącym typie wzrostu są:
- Boruta,
- Homer,
- Regent,
- Sonet,
- Szot.
Są doskonałym wyborem, jeżeli zależy nam na równomiernym i szybszym dojrzewaniu łubinu. W rejestrze są też odmiany gorzkie (wysokoalkaloidowe) o niesamokończącym typie wzrostu (Karo, Oskar), doskonałe do uprawy w międzyplonach z przeznaczeniem na zielony nawóz.
Najnowsze odmiany łubinu wąskolistnego
W ub.r. do Krajowego rejestru wpisano trzy odmiany łubinu wąskolistnego:
- SM Kastor,
- SM Tales,
- Pogo.
Wszystkie są niesamokończące, słodkie (niskoalkaloidowe), przeznaczone do uprawy na nasiona paszowe. Należy je siać w obsadzie ok. 100 szt. nasion/m2.
Czym się różnią wg listy opisowej odmian COBORU?
SM Tales cechuje duży plon nasion i bardzo duży plon białka. Termin kwitnienia roślin jest średni, dojrzewania dość wczesny. Rośliny są średniej wysokości. Odporność roślin na wyleganie w fazie końca kwitnienia i przed zbiorem jest duża, a równomierność dojrzewania duża. Odporność na fuzaryjne więdnięcie – średnia, na antraknozę – poniżej średniej. Masa 1000 nasion średnia. Zawartość białka ogólnego w nasionach jest dość duża, tłuszczu surowego bardzo duża, alkaloidów bardzo mała i włókna surowego dość mała.
SM Kastor cechuje się bardzo dużym plonem nasion i białka. Termin kwitnienia i dojrzewania roślin jest średni, okres kwitnienia średni. Rośliny są średniej wysokości. Odporność roślin na wyleganie w fazie końca kwitnienia i przed zbiorem jest duża. Równomierność dojrzewania nieco poniżej średniej. Odporność na fuzaryjne więdnięcie – średnia, na antraknozę – bardzo duża. Masa 1000 nasion średnia. Zawartość białka ogólnego i tłuszczu surowego w nasionach średnia, alkaloidów bardzo mała i włókna surowego dość duża.
Pogo plonuje średnio jednak wydaje dość duży plon białka. Termin kwitnienia roślin jest dość wczesny, dojrzewania średni, a okres kwitnienia średni. Rośliny są średniej wysokości. Odporność roślin na wyleganie w fazie końca kwitnienia i przed zbiorem jest bardzo duża. Równomierność dojrzewania nieco poniżej średniej. Odporność na fuzaryjne więdnięcie i antraknozę – średnia. Masa 1000 nasion średnia. Zawartość białka ogólnego bardzo duża, tłuszczu i włókna surowego w nasionach średnia, alkaloidów bardzo mała.
Marek Kalinowski
