Dopuszczone w Polsce preparaty okazują się mało skuteczne w zwalczaniu mszyc, a te przy dużym nasileniu mogą prowadzić do nawet 50% strat plonów. Sprawy wziął w swoje ręce Krajowy Związek Plantatorów Buraka Cukrowego i złożył wniosek o czasowe zezwolenie na stosowanie w burakach cukrowych insektycydu Sivanto Prime w celu zwalczania mszyc.
Jest zezwolenie na stosowanie Sivanto Prime
Sivanto Prime w burakach cukrowych w okresie od 24 kwietnia 2025 r. do 30 lipca 2025 r. Środek może być stosowany na terenie całego kraju, z przeznaczeniem do stosowania w uprawie buraka cukrowego przeciwko mszycom. Zgodnie z treścią zezwolenia, środek w maksymalnej zalecanej dawce jednorazowego stosowania 0,25 l/ha można stosować w burakach cukrowych do zwalczania mszyc po ich pojawieniu się od fazy 2 liści do końca rozwoju liści buraka (BBCH 12–19). Zalecana ilość wody to 150–400 l/ha. W sezonie wegetacyjnym można wykonać jeden zabieg. W celu zwiększenia skuteczności zaleca się stosowanie środka z dodatkiem adiuwanta.
Zobacz też: Dolistne nawożenie buraka cukrowego: czym i kiedy? [PORADY EKSPERTA]
Jakie choroby w buraku cukrowym wywołują mszyce?
Wirusy przenoszone przez mszyce (żółtaczki i mozaiki buraka) powodują choroby systemiczne buraka, czyli zakażają całe rośliny. Symptomami tych chorób są przebarwienia liści i spadek zawartości chlorofilu. Mszyce, które wraz z sokiem roślinnym pobrały wirusa, stają się jego nosicielem przez całe życie i migrując przenoszą go na kolejne rośliny.
Krajowy Związek Plantatorów Buraka Cukrowego, składając wniosek w uzasadnieniu wskazał na narastający problem wzmożonej aktywności mszyc, która od kilku lat na terenie całego kraju stanowi dla plantatorów poważne wyzwanie. Ważnym argumentem jest, że zagrożenie ze strony chorób wirusowych wzrosło wraz ze zwiększonym, na skutek ocieplenia klimatu, przyspieszonym rozwojem mszyc i wzrostem liczby pokoleń. Na skutek zmian klimatu mszyca brzoskwiniowa zmieniła biologię rozwoju i obecnie przechodzi rozwój z przemianą pokoleń, które to zjawisko sprzyja narastaniu odporności tego gatunku na skutek zwiększenia zmienności genetycznej oraz dziedziczenia epigenetycznego cech odporności.
W argumentach aby zezwolić na stosowanie Sivanto Prime wskazano, że do skutecznego zwalczania mszyc należy wykonać co najmniej 3 zabiegi środkami ochrony roślin. W Polsce (na moment składania wniosku w lutym br.) do zwalczania mszyc w uprawie buraka cukrowego dopuszczone były preparaty do stosowania nalistnego, zawierające w swoim składzie deltametrynę, flonikamid, tau-fluwalinat oraz acetamipryd, ale z informacji uzyskanych przez KZPBC od producenta środki zawierające acetamipryd przeznaczone do ochrony buraka cukrowego nie są dostępne na terytorium Polski.
Wskazano, że deltametryna należy do substancji czynnych z grupy pyretroidów, które są mało skuteczne w temperaturach powyżej 20°C – skuteczność gwałtownie spada wraz ze wzrostem temperatury powyżej tej granicy. Taka sytuacja powoduje, że zdecydowana większość plantacji byłaby narażona na poważne uszkodzenia spowodowane żerowaniem mszyc i znaczne straty w plonie. Sytuacja byłaby krytyczna dla plantatorów buraka cukrowego.
Z informacji przedstawionych przez KZPBC wynika, że w 2024 roku mszyce pojawiały się na plantacjach całego kraju bardzo wcześnie, już pod koniec kwietnia. We wczesnych fazach ich obecność była bardzo niekorzystna dla młodych siewek, a majowe wysokie temperatury wpłynęły na ich dynamiczny rozwój. Występowanie mszyc obserwowane było na plantacjach przez cały sezon wegetacyjny. Pod koniec maja 2024 r. udział powierzchni, na których obserwowano występowanie mszyc przekraczał 40% i stale wzrastał.
Stosowanie niechemicznych metod ograniczania mszyc nieskuteczne
Według opinii KZPBC stosowanie niechemicznych metod ograniczania występowania mszyc, które obejmują zbilansowane nawożenie mineralne, przestrzenną izolację plantacji od krzewów będących żywicielami pierwotnymi czy staranne zwalczanie chwastów, nie jest wystarczająco skuteczne, pomimo tego, iż standardem jest w gospodarstwach, gdzie uprawia się buraki cukrowe.
Biorąc powyższe pod uwagę, po dokonaniu analizy występowania mszyc w uprawie buraka cukrowego oraz możliwości ochrony tej uprawy z zastosowaniem dostępnych metod, w tym chemicznych, niechemicznych oraz agrotechnicznych, jak również opinię Instytutu Ochrony Roślin – PIB w Poznaniu, stwierdzono wystąpienie sytuacji nadzwyczajnej w ochronie roślin i konieczność zastosowania w 2025 r. wnioskowanego środka ochrony roślin. Jak już napisano na wstępie, na wniosek KZPBC środek ochrony roślin Sivanto Prime zawierający substancję czynną flupyradifuron uzyskał zezwolenie na stosowanie w okresie od 24 kwietnia 2025 r. do 30 lipca 2025 r. w burakach cukrowych w celu zwalczania mszyc.
Marek Kalinowski
