Obserwacje polowe upraw pszenicy, jęczmienia, pszenżyta i żyta stwierdzono obecność wirusów przenoszonych przez owady i szpecieli. Mowa to o wirusach:
- karłowatości pszenicy (wheat dwarf virus, WDV) – który jest przenoszony przez skoczki;
- żółtej karłowatości jęczmienia (barley yellow dwarf viruses, BYDVs) – który jest przenoszony przez mszyce,
- wirus smugowatej karłowatości pszenicy (wheat streak mosaic virus, WSMV) – wektorem szpeciele Aceria tosichella (wheat curl mite, WCM).
Wzrasta zagrożenie porażeniem WSMV w pszenicy
Niemałym zagrożeniem, głównie dla upraw pszenicy, jest wirus smugowatej karłowatości pszenicy (wheat streak mosaic virus, WSMV). Wektorem WSMV są szpeciele Aceria tosichella (wheat curl mite, WCM). Występowanie firm infekcyjnych niedawno stwierdzono w Wielkopolsce. Pszenica jest główny żywicielem dla tego szkodnika.
Roztocze z rodzaju Aceria to mikroskopijnej wielkości pajęczaki, które łatwo przeoczyć, w przeciwieństwie do mszyc czy skoczków. Zauważalny jest za to efekt żerowania szpecieli w zbożach w postaci charakterystycznego zwijania młodszych liści.
Porażenie WSMV można rozpoznać po żółtawych przebarwieniach i mozaikowatości liści. Do tej pory porażenie wirusem smugowatej karłowatości pszenicy stwierdzono na południu i w południowo-zachodniej części Polski.
Najlepszym środkiem zapobiegawczym porażeniu WSMV jest wysiewanie tylko i wyłącznie zdrowego i kwalifikowanego ziarna, ponieważ przenosi się także z nasionami, co stwarza dodatkowe ryzyko rozprzestrzeniania się tej choroby. Co więcej, nie da się go zwalczać za pomocą środków ochrony roślin.
Co się zmieniło w obecnym sezonie względem poprzedniego w przypadku wirusa karłowatości pszenicy i żółtej karłowatości jęczmienia?
Stwierdzenia WDV i BYDV dotyczyły zarówno infekcji pojedynczych, jak i mieszanych. W porównaniu do 2021 r., liczba porażeń WDV przodowała nad BYDV.
Infekcje mieszane doprowadzały do wzmocnienia objawów chorobowych. Stanowi to ogromne zagrożenie dla porażonych roślin.
W poprzednich latach oba wirusy porażały uprawy głównie na południu i zachodzie kraju. Obecnie ich zasięg obejmuje także Polskę południowo-wschodnią.
Po raz pierwszy stwierdzono masowe porażenie roślin żyta przez WDV.
Zalecanym środkiem ostrożności jest wnikliwy jesienny monitoring nalotów szkodników (głównie mszyc, ale i skoczków) na rozwijające się rośliny
Oprac. Natalia Marciniak-Musiał
Na podstawie: IOR-PIB w Poznaniu
