Gleby zakwaszone należy wapnować jesienią, stosując od 2 do 4 t/ha dolomitu lub tlenku wapna. Tlenek wapnia jest skuteczniejszy w walce z kiłą. Najlepiej, aby pH gleby oscylowało w granicach 6,5–7,0. Taka kwasowość gleby pozwala znacznie ograniczyć rozwój kiły. Natomiast spadek odczynu gleby poniżej pH 4,9 sprzyja jej rozwojowi.
Nawożenie mineralne
Należy zwrócić szczególną uwagę na rodzaj i dawki nawozów azotowych. Jeśli planacja przenawożona jest azotem mineralnym w formie amonowej, wówczas bardzo szybko może dojść do okresowego obniżenia pH gleby, a w efekcie pobudzić do ataku kiłę. Zaleca się więc zwracać na to uwagę zwłaszcza na glebach z niską zawartością wapna oraz lżejszych, bardziej podatnych na zakwaszenie. Jednak jak wynika z najnowszych badań, coraz trudniej jest zwalczyć tę chorobę poprzez wapnowanie gleby, gdyż kolejne pokolenia patogena radzą sobie coraz lepiej w zasadowym środowisku.
Ważne!!! W przypadku zagrożenia przez sprawcę kiły kapusty, aby zahamować rozwój jego zarodników przetrwalnikowych, wapnowanie powinno przeprowadzać się dopiero przed siewem rzepaku.
Na glebach zakażonych kiłą kapusty wskazane jest również stosowanie nawozów mineralnych fosforowych oraz zawierających bor. Składnik ten wpływa korzystnie nie tylko na wysokość plonu nasion rzepaku, ale też zapobiega zgrubieniu jego dolnych łodyg, nierównomiernemu wzrostowi i porowatości korzeni. Zatem wzmacnia korzenie rzepaku, co jest szczególnie ważne na plantacjach zainfekowanych kiłą kapustnych, gdy korzenie są osłabione. Zawartość boru w glebach lekkich nie powinna być niższa niż 0,2–0,5 mg na 1 kg gleby, natomiast w glebach cięższych – 0,25–1,2 mg na 1 kg gleby.
Ważne!!! Na polach, gdzie występowała choroba, przez 2–3 lata należy uprawiać rośliny przedplonowe, które pomagają naturalnie wyniszczyć zarodniki pasożyta w glebie, tj. pomidory, ogórki, rośliny zbożowe, buraki, facelię, ziemniaki czy też kukurydzę.
Aktywatory odporności
W Europie w ograniczaniu kiły wykorzystuje się również biologiczne metody. Jest to m.in. program zapobiegania stratom powodowanym przez kiłę, opracowany w Labolatorium Biodevas we Francji, w którym stosuje się preparaty będące mieszaniną wyciągów ziół o nazwie Ernia + Cauli ActivStar. Preparaty te regulują układ enzymatyczny roślin i pobudzają ich system odpornościowy oraz powodują bardzo intensywny wzrost korzeni.
Do ograniczania kiły wykorzystywane są też biostymulatory Croparom (Croparom Activstar i Croparom Funga) dostępne na polskim rynku, które stymulują rozwój korzeni rzepaku i powodują wytwarzanie substancji blokujących rozwój kiły. Croparom Funga stymuluje odporność roślin tak, aby zablokowała ona rozwój infekcji i radziła sobie ze spustoszeniem po kile. Na skutek działania preparatu w roślinie wytwarzane są substancje blokujące rozwój sprawcy infekcji. Galasy korzeniowe przestają się rozwijać, wysuszają się i rozpadają. Towarzyszy temu wzrost nowych korzeni włośnikowych, które zasilają roślinę w składniki pokarmowe. Croparom Activstar stymuluje i reguluje natomiast układ enzymatyczny w roślinie. Preparat intensywnie pobudza system korzeniowy do wzrostu, zmniejszając podatność roślin na infekcje i odbudowując istniejące uszkodzenia.
Środki chemiczne?
Właściwy płodozmian i zmianowanie są kluczem do uniknięcia kiły, a także do uporania się z kiłą, jeżeli się pojawi. A rozprzestrzenia się ona bardzo szybko. W trzy lata od stwierdzenia 1% porażenia, może opanować 100% powierzchni pola. Czy z kiłą można rozprawić się środkami do ochrony roślin? W uprawie rzepaku takich zarejestrowanych środków nie ma. Prowadzone są natomiast badania. Z doświadczeń wykonanych w Instytucie Ochrony Roślin – PIB w Poznaniu wynika, że skuteczność w ograniczaniu rozwoju kiły kapusty wykazują dwie substancje aktywne: fluazynam (pochodne aniliny) i tiofanat metylowy (benzimidazole).
Jak ograniczyć niebezpieczeństwo kiły w rzepaku? Instytut Ochrony Roślin – PIB w Poznaniu zaleca przestrzegać reżimu agrotechnicznego. Przede wszystkim należy:
przestrzegać zasad zmianowania roślin i uprawiać rzepak na tym samym polu nie częściej niż co 3–4 lata,
na polach zainfekowanych przerwać uprawę rzepaku i wszystkich innych roślin z rodziny kapustowatych na co najmniej 7–8 lat,
na polach zainfekowanych uprawiać tylko rośliny, które nie są żywicielami kiły kapusty (zboża, ziemniaki, buraki, kukurydzę, facelię),
zawsze po zbiorze rzepaku dokładnie przyorać resztki pożniwne, niszczyć samosiewy rzepaku i chwasty,
dbać o poprawę struktury gleby i uregulować stosunki wodno-powietrzne, stanowiska na których stwierdzono kiłę wapnować tuż przed zaplanowanym kolejnym siewem rzepaku,
w przypadku wapnowania stanowiska, przed uprawą rzepaku koniecznie uzupełniać nawożenie mineralne o związki boru,
w rejonach, gdzie zagrożenie kiłą jest zwiększone, nie przyspieszać terminów siewu rzepaku,
na polach zainfekowanych zabiegi uprawowe i wjazdy maszyn ograniczyć do minimum,
części robocze maszyn, koła, a także obuwie robocze operatora, które miały styczność z glebą pola zainfekowanego gruntownie oczyścić, wymyć i zdezynfekować przed przejazdem na pola wolne od kiły.
Marek Kalinowski
