Warto szacować uszkodzenia bulw ziemniaka

Uszkodzenia zwiększają również ryzyko wystąpienia strat w przechowalni, będąc zarzewiem procesów gnicia bulw oraz rozwoju chorób grzybowych ziemniaka. Przed zmagazynowaniem bulw warto oszacować ich uszkodzenia. Jak? Poniżej, krok po kroku,  przedstawiamy przykładowy system takiej oceny.

Duża część uszkodzeń powstaje z reguły na etapie transportu do przechowalni oraz w trakcie zasypywania ziemniaków na pryzmę. Tutaj ważną rolę odgrywa prędkość taśm, kąty ich skrzyżowania oraz wysokość spadania bulw. Trzeba pamiętać o tym, żeby taśmy te były wypełnione ziemniakami w ok. 70%, co zminimalizuje ryzyko ich obijania. Ustawienia taśm powinny być na bieżąco regulowane, analogicznie do  zmieniających się warunków polowych.

Po zidentyfikowaniu miejsc powstawania uszkodzeń bulw, z każdych z tych miejsc należy pobrać próby ziemniaków. Najlepiej, żeby były one wielkości po ok. 10 kg. Próby te powinny być również pobrane z każdego pola, z uwagi na zróżnicowanie typów gleb oraz powtórzone w sytuacji istotnych zmian warunków polowych, czy zmian ustawieniach maszyn.

Uszkodzenia bulw są widoczne dopiero po kilku dniach od ich powstania. Tyle czasu potrzeba na ujawnienie się zachodzących w bulwie reakcji enzymatycznych. Żeby przyśpieszyć ten proces, próby ziemniaków należy umieścić w tzw. hot boxie. To miejsce, np. skrzynia, w którym temperatura powietrza przekracza 32°C  przy wilgotności na poziomie 95–98%. W takich warunkach uszkodzenia będą widoczne już po 12 godzinach.

Istnieje wiele procedur kalkulacji uszkodzeń bulw. Przykładowa, przytoczona w naszym artykule, sprowadza się do podzielenia bulw pochodzących z prób na 4 sekcje: nieuszkodzone, otarte (wyłącznie otarta skórka bez uszkodzeń miąższu), lekko uszkodzone, mocno uszkodzone. Wcześniej ziemniaki należy bardzo delikatnie umyć. Tak podzielone bulwy należy zważyć.  W oszacowaniu indeksu uszkodzeń pomocna będzie tabela.

Szacowanie indeksu uszkodzeń bulw ziemniaka

Rodzaj uszkodzeń	Waga bulw w sekcji	% wagi ogólnej	Faktor	Indeks uszkodzeń (% wagi ogólnej x faktor)
Nieuszkodzone	15 kg	75	0	0
Otarte	1 kg	5	1	5
Lekko uszkodzone	3 kg	15	3	45
Mocno uszkodzone	1 kg	5	7	35
Razem	20 kg	-	-	85

W tabeli wpisane zostały wagi poszczególnych sekcji, następnie obliczono zawartość procentową tej wagi w całkowitym ciężarze próby. Próba w omawianym przypadku waży 20 kg. Faktor z kolumny nr 3, to przypisana uszkodzeniom waga określająca poziom istotności problemu. Indeks uszkodzeń w omawianym przypadku jest mniejszy od 100. Jeśli osiągnąłby liczbę większą od 100, byłby to sygnał do  przerwania wykopków i sprawdzenia ustawień maszyn.

Zasinienia bulw podobnie jak inne uszkodzenia, rozwijają się w okresie 3–4 dni od momentu powstania obicia. Proces ten można przyśpieszyć przez umieszczenie prób w hot boxie. Żeby upewnić się, czy zasinienie wystąpiło, bulwy należy bardzo cienko obrać. Jeśli zaobserwujemy charakterystyczne czarne lub szare zmiany w miąższu tuż pod skórką, należy obrać kolejną, cienką warstwę tego miąższu i jeśli to konieczne, następną. Obrane bulwy przypisujemy do 3 kategorii: brak zasinień, niewielkie zasinienie, silne zasinienie. Ziemniaki, których zasinienia znikały po pierwszym obraniu miąższu, kwalifikują się do grupy z niewielkimi przebarwieniami, a wymagające dalszych zabiegów usunięcia przebarwień, do grupy silnie uszkodzonych. Indeks zasinień oblicza się tak samo, jak w przypadku innych uszkodzeń.