<p>Hodowlę mieszańców żyta utrudnia obcopylność, ale też dzięki temu hybrydy tego gatunku wyróżniają się niebywale wysokim efektem heterozji i plonowaniem wyższym w niektórych sezonach nawet o 30% w porównaniu z najlepszymi odmianami populacyjnymi</p>

Hodowlę mieszańców żyta utrudnia obcopylność, ale też dzięki temu hybrydy tego gatunku wyróżniają się niebywale wysokim efektem heterozji i plonowaniem wyższym w niektórych sezonach nawet o 30% w porównaniu z najlepszymi odmianami populacyjnymiMarek Kalinowski

Żyto ozime

Żyto ozime - Lista Odmian Zalecanych na sezon 2023/24

Żyto, zwłaszcza żyto hybrydowe, jest gatunkiem ozimym idealnym dla warunków klimatycznych Polski. Jest gatunkiem najbardziej zimotrwałym i najmniej wymagającym.

Na jakich glebach żyto ozime plonuje najbardziej?

Żyto ozime wysoko plonuje na najsłabszych stanowiskach z nieuregulowanym odczynem pH gleby, które w Polsce przeważają, a na których słabo sprawdzi się pszenica i szczególnie wymagający uregulowanego pH gleby jęczmień. Najlepiej radzi sobie także z okresowymi niedoborami wody.

Czy mieszańce mają znaczną przewagę nad odmianami populacyjnymi?

W zakresie potencjału plonowania mieszańce mają znaczną przewagę nad odmianami populacyjnymi. Najlepsze mieszańce plonują w badaniach COBORU o kilkanaście procent powyżej wzorca. Tylko najlepsze odmiany populacyjne plonują na poziomie 90–94% wzorca. Daje to mniej więcej 20% przewagę plonowania mieszańców nad odmianami populacyjnymi.

Odmiany mieszańcowe najlepsze pod względem plonowania

Do najlepszych pod względem plonowania należą zwłaszcza najnowsze odmiany mieszańcowe.

Według zestawienia COBORU, najwyżej plonującymi odmianami w 2022 r. na poziomie agrotechniki a1 przy plonie wzorca 87,9 q/ha były:

KWS Igor,
KWS Inspirator,
KWS Tayo (113% wzorca),
SU Thor,
KWS Rotor (112% wzorca).

Natomiast najwyżej plonującymi odmianami w 2022 r. na poziomie agrotechniki a2 przy plonie wzorca 97,2 q/ha były:

KWS Gilmor,
KWS Igor,
SU Thor (114% wzorca),
KWS Tayo (113% wzorca),
KWS Rotor,
KWS Berado (112% wzorca).

Jeżeli ktoś śledzi takie informacje przed każdym sezonem, zauważy zapewne, że systematycznie na LOZ przybywa odmian mieszańcowych i te od pięciu lat stanowią ponad 50% rekomendowanych odmian. Aby uzyskiwać wysokie plony żyta, trzeba je chronić i skracać. Z chorób groźna jest rdza brunatna, ale odmiany różnią się podatnością na sprawcę choroby. Odmianami o największej odporności na rdzę brunatną wycenionej na 6,0 w skali 9-stopniowej należą: Dańkowskie Granat, Dańkowskie Kalcyt, Dańkowskie Kanter, Dańkowskie Turkus, KWS Inspirator, KWS Pulsor i KWS Trebiano.

Odmiany mieszańcowe żyta ozimego najlepsze w żywieniu zwierząt

Poza przewagą w plonowaniu odmiany mieszańcowe mają też lepszą przydatność w żywieniu zwierząt i na rynku uzyskują lepsze ceny. Ale z żyta wypieka się też chleby i tutaj także odmiany mieszańcowe mają przewagę nad populacyjnymi. W produkcji żyta na cele piekarskie najważniejsza jest liczba opadania, a najwyższe wartości dla tej cechy mają najnowsze odmiany mieszańcowe.

Listy Odmian Zalecanych żyta ozimego do siewu jesienią 2023 r. pokazujemy na mapie i tradycyjnie przedstawiamy charakterystykę kilku najczęściej rekomendowanych w kraju odmian (wg Listy opisowej odmian COBORU). Te rekomendacje zmieniają się i wpływ na to mają wyniki plonowania w doświadczeniach, a także susze w ostatnich sezonach. Np. odmiany KWS Binntto będącej liderem LOZ w 2019 r., nie ma już wśród odmian rekomandowanych w 2023 r. (skreślono ją z Krajowego rejestru i do końca czerwca 2024 r. ma być wycofana z obrotu). Wtedy na pozycję lidera wskoczyła odmiana KWS Vinetto, ale od ub.r. niekwestionowanym liderem LOZ żyta ozimego jest KWS Jethro.

Właśnie od tej odmiany za Listą opisową odmian COBORU, zaczynamy krótką charakterystykę odmian najczęściej rekomendowanych:

KWS Jethro F_1:Odmiana mieszańcowa trójkomponentowa (z systemem „Pollen Plus”, tj. ze wzmocnioną odpornością na porażenie sporyszem). Plenność bardzo dobra. Odporność na choroby podstawy źdźbła, mączniaka prawdziwego, rdzę brunatną i septoriozy liści – dość duża, na pleśń śniegową, rdzę źdźbłową i rynchosporiozę – średnia. Rośliny dość niskie, o dość dużej odporności na wyleganie.Termin kłoszenia i dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren dość duża, wyrównanie ziarna dość dobre, gęstość ziarna w stanie zsypnym średnia. Odporność na porastanie ziarna w kłosie dość duża, liczba opadania duża do bardzo dużej, zawartość białka mała do bardzo małej. Lepkość maksymalna kleiku skrobiowego bardzo duża, końcowa temperatura kleikowania bardzo wysoka. Tolerancja na zakwaszenie gleby przeciętna.

KWS Berado F₁: Odmiana mieszańcowa trójkomponentowa (z systemem „Pollen Plus”, tj. ze wzmocnioną odpornością na porażenie sporyszem). Plenność bardzo dobra. Odporność na choroby podstawy źdźbła, mączniaka prawdziwego, rdzę brunatną, rynchosporiozę i septoriozy liści – dość duża, na pleśń śniegową i rdzę źdźbłową – średnia. Rośliny dość niskie, o dość dużej odporności na wyleganie.Termin kłoszenia i dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren, wyrównanie i gęstość ziarna w stanie zsypnym średnie. Odporność na porastanie ziarna w kłosie przeciętna, liczba opadania duża do bardzo dużej, zawartość białka mała do bardzo małej. Lepkość maksymalna kleiku skrobiowego bardzo duża, końcowa temperatura kleikowania bardzo wysoka. Tolerancja na zakwaszenie gleby przeciętna.

KWS Tayo F₁: Odmiana mieszańcowa trójkomponentowa (z systemem „Pollen Plus”, tj. ze wzmocnioną odpornością na porażenie sporyszem). Plenność bardzo dobra. Odporność na pleśń śniegową, choroby podstawy źdźbła, rdzę brunatną i septoriozy liści – dość duża, na mączniaka prawdziwego, rdzę źdźbłową i rynchosporiozę – średnia. Rośliny dość niskie, o przeciętnej odporności na wyleganie.Termin kłoszenia i dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren dość duża, wyrównanie ziarna dość dobre, gęstość ziarna w stanie zsypnym średnia. Odporność na porastanie ziarna w kłosie przeciętna, liczba opadania duża do bardzo dużej, zawartość białka mała. Lepkość maksymalna kleiku skrobiowego bardzo duża, końcowa temperatura kleikowania bardzo wysoka. Tolerancja na zakwaszenie gleby przeciętna.

KWS Vinetto F₁: Odmiana mieszańcowa trójkomponentowa (z systemem „Pollen Plus”, tj. ze wzmocnioną odpornością na porażenie sporyszem). Plenność bardzo dobra. Odporność na rdzę brunatną, rdzę źdźbłową, septoriozy liści, rynchosporiozę, choroby podstawy źdźbła – dość duża, na pleśń śniegową i mączniaka prawdziwego – średnia. Rośliny dość niskie, o dość dużej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia dość późny i dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren średnia, wyrównanie dość dobre, gęstość ziarna w stanie zsypnym dość mała. Odporność na porastanie ziarna w kłosie średnia, liczba opadania dość duża, zawartość białka dość mała. Lepkość maksymalna kleiku skrobiowego dobra do bardzo dobrej, końcowa temperatura kleikowania średnia. Tolerancja na zakwaszenie gleby średnia.

Dańkowskie Granat: Odmiana populacyjna. Plenność powyżej najlepiej plonujących odmian populacyjnych. Odporność na mączniaka prawdziwego, rdzę brunatną i rdzę źdźbłową – dość duża, na pleśń śniegową, septoriozy liści i choroby podstawy źdźbła – średnia, na rynchosporiozę – dość mała. Rośliny o przeciętnej wysokości i średniej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren i wyrównanie średnie, gęstość ziarna w stanie zsypnym dość duża. Odporność na porastanie ziarna w kłosie i liczba opadania średnie, zawartość białka dość duża. Lepkość maksymalna kleiku skrobiowego średnia, końcowa temperatura kleikowania wysoka. Tolerancja na zakwaszenie gleby średnia.

Dańkowskie Dragon: Odmiana populacyjna. Plenność na poziomie czołowych odmian populacyjnych. Odporność na pleśń śniegową – dość duża, na choroby podstawy źdźbła, mączniaka prawdziwego, rdzę źdźbłową i rynchosporiozę – średnia, na rdzę brunatną i septoriozy liści – dość mała. Rośliny dość wysokie, o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren średnia, wyrównanie ziarna dość słabe, gęstość ziarna w stanie zsypnym średnia. Odporność na porastanie ziarna w kłosie przeciętna, liczba opadania dość duża, zawartość białka średnia. Lepkość maksymalna kleiku skrobiowego dość duża, końcowa temperatura kleikowania dość wysoka. Tolerancja na zakwaszenie gleby przeciętna.

KWS Serafino F₁: Odmiana mieszańcowa trójkomponentowa (z systemem „Pollen Plus”, tj. ze wzmocnioną odpornością na porażenie sporyszem). Plenność bardzo dobra. Odporność na pleśń śniegową, rdzę brunatną, septoriozy liści i rynchosporiozę – dość duża, na mączniaka prawdziwego, rdzę źdźbłową i choroby podstawy źdźbła – średnia. Rośliny średnie, o średniej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren i wyrównanie średnie, gęstość ziarna w stanie zsypnym dość mała. Odporność na porastanie ziarna w kłosie średnia, liczba opadania dość duża, zawartość białka mała. Lepkość maksymalna kleiku skrobiowego bardzo duża, końcowa temperatura kleikowania wysoka. Tolerancja na zakwaszenie gleby dość mała.