Ponad tysiąc owiec zablokowało drogi – redyk w Szczawnicy

Redyk, kierdel – co to takiego?

Redyk może być wiosenny albo jesienny. Na wiosnę bacowie z juhasami wyruszają ze  stadami owiec na wypas na halach, jesień to czas powrotu z hal. W kulturze pasterskiej nie było ważniejszego święta na wsi, jak redyk.

Dziś jest to także niecodzienne widowisko i przeżycie dla turystów, którzy podczas tegorocznego zakończenia sezonu wypasu owiec na halach, mogli zobaczyć malowniczy kierdel liczący w sumie ponad 1000 owiec. (Kierdel, czy gwarowo kyrdel, to stado owiec należących zwykle do wielu gospodarzy, pod opieką bacy). A trzeba wiedzieć, że za całą gromadę odpowiada… 1 baca. Pomaga mu 8 juhasów, których pomocnikami są psy pasterskie - tradycyjnie owczarki podhalańskie. 

Zakończenie sezonu pasterskiego w Szczawnicy

Redyk w Szczawnicy święto zarówno baców i juhasów, jak i ceprów, czyli turystów. Dla turystów to atrakcyjna tradycja oraz niezapomniany widok owiec wypełniających na szerokość, niemal jedna na drugiej, każdą drogę i ulicę, oraz okazja do skosztowania miejscowych specjałów i obejrzenia występów artystów z regionu.

Dla górali szczawnicka uroczystość to jeszcze nie koniec ciężkiej pracy – dla nich kilkumiesięczna rozłąka z rodzinami zakończy się parę dni później. Gdy wraz z owcami przejdą jeszcze ponad 100 kilometrów i wrócą wreszcie z szałasów do domów. 

Wypas na halach – wczoraj i dziś

Po II Wojnie Światowej w Tatrach wypasano nawet 30 000 owiec! Utworzenie Tatrzańskiego Parku Narodowego w 1954 roku ograniczało stopniowo możliwość wypasu, aż do jego całkowitego wyeliminowania. Tradycyjne pasterstwo i poszerzanie miejsc wypasowych wiązało się m.in. z wycinaniem lasów czy wypalaniem kosodrzewiny, czyniąc trudno odwracalne zmiany w przyrodzie Tatr i Podhala. Po kilkuletniej całkowitej przerwie (w internecie znaleźć można film TVP „Ostatni redyk” z 1979 roku) owce wróciły na hale w roku 1981, dzięki tzw. wypasowi kulturowemu. I wracają do dziś.

Oskar Miroszka 
zdjęcia: instagram, facebook
wideo: youtube