Samorząd rolniczy zaapelował do ministra rolnictwa o uaktualnienie cen minimalnych m.in. zbóż, mleka w proszku, mięsa drobiowego, mięsa wieprzowego. Są to ceny skupu, poniżej poziomu których kraj może skorzystać z mechanizmów interwencyjnych dopuszczonych w UE, czyli uruchomić skup lub dopłaty do przechowywania tych produktów.
Zdaniem Krajowej Rady Izb Rolniczych ceny przyjęte za podstawę do uruchomienia skupu interwencyjnego są bardzo niskie i odbiegają od realiów w sektorze rolnym.
Ceny interwencyjne dla masła i OMP ustalono 25 lat temu
W odpowiedzi ministerstwo rolnictwa poinformowało, że faktycznie, gdy ceny interwencyjnego zakupu masła i OMP były w UE ostatni raz korygowane, to zmiana ta polegała na ich stopniowym obniżaniu.
- Dziś, po około dwudziestu pięciu latach od tamtych decyzji, w unijnym rolnictwie i przetwórstwie rolnym zachodzą kosztowne i daleko idące pro-środowiskowe zmiany, a sytuacja geopolityczna dodatkowo potęguje wzrost kosztów produkcji - tłumaczy ministerstwo rolnictwa.
Ministerstwo rolnictwa wnioskowało o podniesienie cen interwencyjnych
Resort informuje, że Polska już w trakcie ostatnich reform Wspólnej Polityki Rolnej UE wnioskowała o zwiększenie możliwości stabilizacji rynków rolnych, m.in. poprzez utworzenie obserwatorium rynków produktów rolnych, mechanizmu wczesnego ostrzegania przed sytuacją kryzysową, rozszerzenie zakresu sektorów objętych interwencją rynkową, w tym o udostępnienie interwencji publicznej przez cały rok. Niektóre z tych postulatów zostały zrealizowane. Ale starania Polski o podniesienie cen interwencyjnych okazały się nieskuteczne.
Państwa członkowskie nie poparły podniesienia cen interwencyjnych
W 2023 roku ministerstwo kilkukrotnie zwracało się na forum Rady UE i do unijnego komisarza ds. rolnictwa o zaplanowanie procesu legislacyjnego, którego celem byłoby uaktualnienie cen interwencyjnych. Niestety, składane przez Polskę wnioski o podwyższenie tych cen nie zostały poparte ani przez pozostałe państwa członkowskie, ani przez Komisję Europejską.
- Oponenci rozwiązania sugerowanego przez Polskę wskazywali na fakt, że interwencja publiczna jest tylko jednym z kilku dostępnych mechanizmów przeciwdziałania sytuacjom kryzysowym na rynkach rolnych. Podkreślano, że (...) ceny interwencyjne nie powinny być ustawione na wyższych poziomach niż obecnie, aby nie powodować produkcji na „interwencję”, co nie tylko zaburza rynek, ale angażuje unijny budżet najpierw w skup, a następnie w zagospodarowanie zgromadzonych w ten sposób zapasów interwencyjnych. Unijny Komisarz ds. Rolnictwa i Rozwoju Wsi w swojej odpowiedzi do MRiRW podkreślił ponadto, że ewentualne konsekwencje budżetowe wzrostu cen interwencyjnych musiałyby zostać sfinansowane z rezerwy rolnej, przypominając jednocześnie, że wyniki gospodarcze gospodarstw rolnych są przede wszystkim wspierane przez przyznawanie płatności bezpośrednich i wsparcia na inwestycje - tłumaczy ministerstwo.
To oznacza, że Polska jest osamotniona w staraniach. Pomimo wyrażanego na forum UE stanowiska w sprawie konieczności podwyższenia cen interwencyjnych, nie znajduje ono poparcia ze strony pozostałych państw członkowskich.
Ile wynoszą ceny interwencyjne w rolnictwie?
W tej chwili dla pszenicy cena interwencyjna wynosi 101,31 euro/t. Natomiast dla odtłuszczonego mleka w proszku cena interwencyjna to 169,80 EUR/100 kg. Jeśli zaś chodzi o wołowinę Komisja Europejska może skorzystać z interwencji publicznej, jeśli cena spadnie poniżej 2224 euro za tonę. Natomiast w odniesieniu do masła jest to 246,39 EUR za 100 kg.
Widać więc, że bieżący poziom cen interwencyjnych nie odzwierciedla realiów rynkowych i powoduje, że mechanizm interwencji nie spełnia swoich celów.
Jakie produkty mogą być interwencyjnie skupowane lub prywatnie przechowywane?
Obecnie interwencja publiczna, czyli skup przez państwo UE, jest możliwa w kilku sektorach, które są podatne na wahania cen. Należą do nich:
- pszenica zwyczajna, pszenica durum, jęczmień i kukurydza
- ryż
- wołowina i cielęcina
- masło
- odtłuszczone mleko w proszku.
W okresie niższych cen rynkowych UE może również wspierać podmioty sektora prywatnego w pokrywaniu kosztów przechowywania produktów przez określony czas. Dopłaty do prywatnego przechowywania mogą zostać przyznane w następujących sektorach:
- cukier biały
- oliwa z oliwek
- wołowina
- masło, ser i odtłuszczone mleko w proszku
- mięso ze świń
- mięso baranie i kozie
- włókno lniane.
Kamila Szałaj
