60 proc. malin wyprodukowanych w Ukrainie trafiło do Polski. Jak wyglądały kontrole?

Chłodnie pękają w szwach, ale nie polskimi produktami

„W najbliższym czasie rozpoczynają się zbiory, a co za tym idzie, niezbędne będzie miejsce w chłodniach. Jednakże w tym momencie chłodnie zajęte są przez produkty pochodzące z Ukrainy, które wpłynęły do Polski w bardzo niskich cenach. Kluczową rolę odgrywa kwota, gdyż właściciele chłodni otrzymali z Ukrainy gotowy produkt. W przypadku polskiego – świeży owoc wymaga przygotowania do sprzedaży”  – napisał w interpelacji do MRiRW poseł Jarosław Wałęsa, który jednocześnie zauważył, że ukraińskie produkty spożywcze nie spełniają wielu kryteriów oraz wymogów, które wymagane są na terenie Polski, a to stwarza nierówne warunki konkurencji.

Obawę budzą również liczby, z których wynika, iż 60% wyprodukowanych malin w Ukrainie wpłynęło do Polski.

Sanepid kontroluje, ale wybiórczo i nie wszystko

Kontrole organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej (PIS) przeprowadzane są w zakresie bezpieczeństwa żywności i dotyczą wyłącznie środków spożywczych pochodzenia roślinnego, przywożonych z państw trzecich i odprawianych w Polsce.

Graniczne kontrole sanitarne towarów odbywają się rutynowo i są przeprowadzane na przejściach granicznych oraz w miejscach przeznaczenia towarów, siedzibie importera, albo odbiorcy towarów.

Tylko w 2023 r. organy graniczne PIS dokonały ponad 5 300 kontroli towarów spożywczych wjeżdżających do Polski z Ukrainy. W 58 przypadkach nie dopuszczono towarów do obrotu i nie zostały one wpuszczone do naszego kraju.

Presja rolników i mediów wywołała dodatkowe kontrole

W związku z informacjami medialnymi o możliwych nieprawidłowościach dotyczących zmiany przeznaczenia towaru, Główny Inspektor Sanitarny polecił przeprowadzanie dodatkowych, interwencyjnych kontroli przez organy PIS. W wyniku realizacji ww. polecenia przeprowadzono ponad 200 kontroli w podmiotach zajmujących się produkcją i przetwórstwem zbóż na cele spożywcze. W zależności od ustaleń z kontroli podejmowane były działania zgodnie z kompetencjami. W 30 przypadkach sprawę przekazano również do innych organów urzędowej kontroli żywności (głównie Inspekcji Weterynaryjnej) w celu podjęcia działań, w 2 przypadkach sprawy przekazano do prokuratury.

Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa sprawdza jakie owoce wjeżdżają z Ukrainy

Z kolei zgodnie z obowiązującymi unijnymi przepisami z zakresu zdrowia roślin, granicznej kontroli fitosanitarnej, którą wykonuje Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa (PIORiN), podlegają w imporcie z Ukrainy wyłącznie świeże owoce.

Na podstawie tych przepisów przesyłki wszystkich świeżych owoców, z wyłączeniem pięciu gatunków (ananasy, banany, daktyle, durian, orzechy kokosowe), podlegają pełnej granicznej kontroli fitosanitarnej. Graniczna kontrola owoców mrożonych lub suszonych nie należy do kompetencji PIORiN i podlegają one kontroli innych Inspekcji.

Inspektorzy PIORiN objęli kontrolą wszystkie zgłoszone transporty świeżych owoców, wwożonych z Ukrainy, czyli w 2022 r. 350 takich przesyłek (jabłka, borówki, truskawki, porzeczki), w tym 33 transportowanych tranzytem do państw trzecich (jabłka, borówki), a w roku 2023 (do 10.05.2023) 135 przesyłek (jabłka), w tym 13 w tranzycie do państw trzecich. Zarówno w odniesieniu do przesyłek importowanych w ubiegłym jak i bieżącym roku nie stwierdzono nieprawidłowości.

Kontrole IJHARS

W odpowiedzi minister rolnictwa wyjaśnił, że kontrola jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych importowanych z państw trzecich (w tym z Ukrainy) jest kontrolą obowiązkową. Gdy artykuł rolno-spożywczy nie spełnia wymagań w zakresie jakości handlowej określonych w przepisach o jakości handlowej lub deklarowanych przez producenta organ Inspekcji JHARS, w drodze decyzji, zakazuje wprowadzenia artykułu rolno-spożywczego do obrotu.

- Wymagania dotyczące jakości importowanych owoców i warzyw z krajów trzecich nie różnią się od wymagań dla owoców i warzyw uprawianych i wprowadzanych do obrotu w UE. W związku z tym każda partia świeżych owoców i warzyw importowana do Polski z krajów trzecich, w tym z Ukrainy, musi spełniać wymagania jakościowe oraz wymagania dotyczące znakowania. Przedsiębiorcy importujący świeże owoce i warzywa zobowiązani są do zgłoszenia zamiaru przywozu każdej partii świeżych owoców i warzyw – napisał w odpowiedzi wiceminister rolnictwa Janusz Kowalski.

Wk
Fot. arch. red.