Rolnicy zmieniają zdanie i chcą współtworzyć ustawę o rzeczniku rolnika
Zbigniew Gołda z Ogólnopolskiego Ogólnorolniczego Protestu Rolników jasno mówi o zmianie podejścia do instytucji rzecznika rolnika:
- Na początku podchodziliśmy do tej ustawy bardzo sceptycznie, ale po dłuższej analizie uważamy, że jest to bardzo potrzebne.
- Apeluję do ministra, proszę, a w zasadzie domagam się, abyśmy rozpoczęli współpracę nad tą ustawą (nad którą trwają już konsultacje społeczne), i mieli realny wpływ na jej kształt - wszakże to ma być rzecznik rolnika, a nie ministerstwa!
To wyraźna zmiana tonu. Środowisko rolnicze, choć wcześniej ostrożne w tej kwestii, dziś śmiało mówi o konieczności aktywnej reprezentacji w procesie legislacyjnym.
Izby rolnicze a nowy rzecznik
Warto przypomnieć, że organizacje rolnicze jeszcze niedawno postulowały, aby funkcję reprezentacyjną rolników pełniły nadal izby rolnicze, które konsultują projekty ustaw i prowadzą dialog z rządem. Z tym, że należałoby rozszerzyć ich kompetencje. Padało wówczas pytanie, czy warto powoływać nową instytucję, czy raczej wzmocnić istniejące już struktury?
Pomysł PSL: osobna ustawa, osobny rzecznik
Polskie Stronnictwo Ludowe - Trzecia Droga wniosło w lipcu do Sejmu autorski projekt ustawy o powołaniu odrębnej, nieistniejącej dotychczas instytucji rzecznika praw rolników. Sposób powołania rzecznika - przez Prezesa Rady Ministrów, na wniosek ministra właściwego do spraw rolnictwa, po zasięgnięciu opinii organizacji rolniczych. Proponowana w projekcie instytucja rzecznika rolników miałaby być podobna do istniejącej już od 2019 roku instytucji rzecznika małych i średnich przedsiębiorców. Konsultacje społeczne trwają, a termin składania uwag mija 25 lipca 2025 roku.
Projekt tej ustawy jakiś czas temu stał się punktem zapalnym w środowisku rolniczym, głównie ze względu na koszt utrzymania nowej instytucji.
Nowelizacja ustawy o rzeczniku przedsiębiorców
W Sejmie znajduje się też projekt nowelizacji ustawy o Rzeczniku Małych i Średnich Przedsiębiorców, który przygotowało Ministerstwo Rozwoju i Technologii. Projekt ustawy przewiduje objęcie ochroną rzecznika również innych podmiotów wykonujących działalność, której charakter jest zbliżony do charakteru działalności gospodarczej, lecz nieposiadających statusu przedsiębiorcy w rozumieniu ustawy - Prawo przedsiębiorców. Chodzi tutaj o rolników.
Z jednej strony - włączenie rolników do kompetencji rzecznika przedsiębiorców może poprawić ich sytuację. Z drugiej - wielu obawia się, że ich sprawy zostaną zepchnięte na bok. Bo pojawia się pytanie, czy będzie to ich rzecznik z prawdziwego zdarzenia, czy tylko formalny „dodatek” do instytucji skupionej na innych branżach?
Oddolny apel rolników: „Dajmy sobie czas na dialog”
W odpowiedzi na zamieszanie wokół instytucji rzecznika rolnika, oddolny ogólnopolski protest rolników opublikował 20 lipca wspólne stanowisko:
- To temat ważny, ale budzący emocje i sprzeczne opinie.
- Nie śpieszmy się z decyzjami - najpierw porozmawiajmy, wysłuchajmy się nawzajem i zaproponujmy mądre, spójne rozwiązania.
Protestujący rolnicy zaproponowali, by wspólne stanowisko wypracować w ramach zespołów roboczych przy ministerstwie rolnictwa i izbach rolniczych, z udziałem wszystkich kluczowych środowisk. Ich zdaniem tylko działając razem, rolnicy będą w stanie skutecznie zadbać o swoje prawa.
Podsumowując, jedno jest pewne: środowisko rolnicze, mimo początkowego sceptycyzmu, chce dziś współdecydować o tym, kto i jak będzie je reprezentować. I chce, by ustawa, skoro już jest w fazie konsultacji, powstała dla rolnika, a nie dla urzędu.
Agnieszka Sawicka
