Rozwój rolnictwa ekologicznego: na co narzekają rolnicy?
W imieniu rolników, którzy chcą stawiać na ekologiczną produkcję, głos zabrał poseł Marek Matuszewski z Prawa i Sprawiedliwości. Wystąpił z poselską interpelacją, w której zwrócił uwagę na kłopoty, z jakimi mierzą się producenci. Wśród nich wymienia:
- wysokie koszty początkowe,
- trudności z certyfikowaniem produktów,
- konieczność inwestycji w nowoczesne, ekologiczne technologie upraw i hodowli,
- słabo rozwinięty rynek,
- brak dostępu do odpowiednich programów wsparcia i rynków zbytu.
W związku z tymi problemami, poseł zwrócił się do resortu rolnictwa z prośbą o odpowiedź na następujące pytania:
- Jakie środki finansowe Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi planuje przeznaczyć na wsparcie rolników przechodzących na rolnictwo ekologiczne w latach 2024-2026?
- Czy ministerstwo planuje zwiększenie dofinansowania lub uproszczenie procedur certyfikacji produktów ekologicznych?
- Jakie działania ministerstwo podejmuje w celu rozwijania rynku produktów ekologicznych w Polsce, w tym wspieranie lokalnych sieci sprzedaży i zwiększania dostępności produktów ekologicznych w sklepach?
- Czy przewidziane są programy edukacyjne i doradcze dla rolników, którzy chcą przestawić swoje gospodarstwa na produkcję ekologiczną?
- Jakie formy wsparcia (np. dotacje, preferencyjne kredyty) będą dostępne dla rolników inwestujących w ekologiczne technologie upraw, w tym systemy nawadniające, biodynamikę czy rolnictwo precyzyjne?
Odpowiedź na pierwsze z tych zagadnień omówiliśmy TUTAJ.
Co dalej z certyfikowaniem produktów ekologicznych?
Rolnicy skarżą się na koszty i procedury, związane z certyfikowaniem produktów ekologicznych. Ministerstwo rolnictwa odpowiada, że na bieżąco analizuje możliwości dofinansowania tego procesu. Ewentualne zmiany będą poprzedzone analizami efektywności dotychczasowych instrumentów wsparcia oraz oceną potrzeb zgłaszanych przez sektor rolnictwa ekologicznego. Na tę chwilę nie pojawiły się konkretne informacje o nowych formach wsparcia. Z kolei jeśli chodzi o uproszczenie procedur, resort zwraca uwagę, że w dużej mierze są one narzucane przez Unię Europejską. To sprawia, że władze krajowe nie mogą samodzielnie ich uprościć. Zabiegają o to jednak na forum europejskim.
Jakie kierunki rozwoju rynku ekologicznych produktów przewiduje MRiRW?
Aby rolnictwo ekologiczne w Polsce mogło się rozwijać, potrzebuje stabilnego rynku, na który będzie mogło wypuścić swoje produkty. W tej chwili rynek ten dopiero raczkuje. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi zapewnia, że podejmuje szereg działań opisanych w „Ramowym Planie Działań dla Żywności i Rolnictwa Ekologicznego w Polsce na lata 2021–2030”, których celem jest rozwijanie rynku produktów ekologicznych w Polsce, wspieranie lokalnych sieci sprzedaży oraz zwiększanie dostępności tych produktów w sklepach i instytucjach publicznych. Chodzi między innymi o organizowanie kampanii informacyjnych i promocyjnych, wspieranie organizacji branżowych oraz grup producentów ekologicznych, rozwój sprzedaży bezpośredniej i innych form działalności w ramach krótkich łańcuchów dostaw, a także przetwórstwo ekologiczne, szczególnie w małych i średnich przedsiębiorstwach.
“Ważnym aspektem polityki promocji jest prowadzenie kampanii informacyjnych zwiększających świadomość konsumentów na temat korzyści płynących z rolnictwa ekologicznego oraz promowanie unijnego logo produktów ekologicznych. Ministerstwo aktywnie promuje polską żywność ekologiczną na targach branżowych, konferencjach, w mediach i w internecie” - czytamy w odpowiedzi, wystosowanej przez resort rolnictwa.
Wspieranie rolnictwa ekologicznego to jednak nie tylko kampanie. Ministerstwo informuje między innymi o wprowadzeniu w szkołach kształcących w zawodach rolniczych dodatkowej umiejętności zawodowej „Prowadzenie gospodarstwa rolnego w systemie rolnictwa ekologicznego”, która jest ukierunkowana na zrównoważoną produkcję rolną z poszanowaniem środowiska. Działania ministerstwa obejmują także zwiększanie dostępności produktów ekologicznych w żywieniu zbiorowym, m.in. poprzez promocję tzw. zielonych zamówień publicznych, które umożliwiają instytucjom preferowanie produktów ekologicznych przy zakupach. Zdaniem resortu, są to mocne podstawy do rozwoju rynku produktów ekologicznych w Polsce.
Czy rolnicy będą mogli edukować się w zakresie rolnictwa ekologicznego?
W odpowiedzi na pytanie o planowane programy edukacyjne i doradcze dla rolników, którzy chcą przestawić swoje gospodarstwa na produkcję ekologiczną, resort nie pozostawia wątpliwości: przewiduje się rozbudowane możliwości rozwoju dla farmerów. Ciężar realizacji tego zadania spadnie na ośrodki doradztwa rolniczego, które już teraz realizują szkolenia, doradztwo oraz pomoc w rozwiązywaniu problemów pojawiających się w produkcji ekologicznej. Wiele szkoleń i porad oferowanych jest rolnikom bezpłatnie. Mogą oni także bezpośrednio zapoznać się z praktycznymi aspektami produkcji ekologicznej oraz wymienić doświadczenia, uczestnicząc w sieci gospodarstw demonstracyjnych. Ponadto, Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie (oddział w Radomiu) prowadzi warsztaty i pokazy z zakresu małego przetwórstwa ekologicznego, udostępniając linie technologiczne do przetwórstwa mięsa, zbóż, mleka i owoców. Planowane są kolejne szkolenia, konferencje, kursy, wyjazdy i oferty studiów podyplomowych, które zwiększą kompetencje polskich rolników w zakresie prowadzenia ekologicznego gospodarstwa rolnego.
Formy wsparcia dla inwestycji w ekologię: co czeka na polskich rolników?
Ministerstwo rolnictwa zapewnia również, że przewiduje formy wsparcia dla rolników, którzy inwestują w ekologiczne technologie upraw. Mowa na przykład o kredytach preferencyjnych na inwestycje w rolnictwie i w rybactwie śródlądowym czy preferencyjne instrumenty finansowe, takie jak interwencja I.10.1.2 „Inwestycje w gospodarstwach rolnych zwiększające konkurencyjność” (instrumenty finansowe), która zakłada udzielanie gwarancji spłaty kredytów dla rolników ekologicznych, co może ułatwić dostęp do finansowania inwestycji. Na podobne wsparcie mogą liczyć także przedsiębiorstwa świadczące usługi na rzecz rolnictwa i leśnictwa w ramach interwencji I.10.9 – „Rozwój usług na rzecz rolnictwa i leśnictwa” (instrumenty finansowe). Rolnicy mają również dostęp do pieniędzy z KPO, zwłaszcza w ramach inwestycji A1.4.1, która wspiera działania na rzecz dywersyfikacji i skracania łańcucha dostaw, w tym zakup maszyn i urządzeń (również z zakresu technologii rolnictwa 4.0, np. rolnictwo precyzyjne), rozbudowę infrastruktury, transport i inne elementy związane z przetwórstwem ekologicznym, innowacjami czy gospodarką o obiegu zamkniętym.
Zuzanna Ćwiklińska
fot. canva/AHM
