Europejski Trybunał Obrachunkowy ocenił, że rolnicze plany strategiczne WPR, stworzone przez kraje UE w celu uzyskania dopłat bezpośrednich i dotacji, nie chronią dostatecznie środowiska.
– Koncepcja wspólnej polityki rolnej jest bardziej ekologiczna. Ale plany rolne państw członkowskich nie różnią się istotnie od dotychczasowej polityki – powiedział Nikolaos Milionis, członek Trybunału odpowiedzialny za kontrolę.
Rolnik nie musi spałniać prośrodowiskowych wymogów, a i tak dostanie dopłaty
Zdaniem unijnych kontrolerów wszystkie państwa UE skorzystały z odstępstw od konieczności przestrzegania norm rolnych i środowiskowych. Niektóre kraje ograniczyły zakres lub opóźniły termin wprowadzenia działań ekologicznych, jakie rolnicy muszą podjąć, by uzyskać unijne dopłaty. A więc z jednej strony do WPR wprowadzono więcej prośrodowiskowych wymogów, które należy spełnić, aby uzyskać unijne pieniądze. Ale z drugiej strony w odpowiedzi na protesty rolników niektóre wymagania złagodzono (np. zmianowanie upraw w celu poprawy jakości gleby stało się opcjonalne). To zdaniem kontrolerów może jeszcze bardziej osłabić oddziaływanie planów strategicznych na środowisko.
Oczywiście kontrolerzy przyznają, że do planów strategicznych kraje wprowadziły ekoschematy, które nagradzają praktyki korzystne dla środowiska i dobrostanu zwierząt. Jednak nawet mimo to plany nie są znacznie bardziej ekologiczne niż rozwiązania stosowane w poprzednim okresie.
ETO: krajowe plany rolne niedostosowane do Zielonego Ładu
Kontrolerzy stwierdzili również, że plany krajowe nie są dobrze dostosowane do Zielonego Ładu, „mimo że Ład jest jedną z najważniejszych polityk UE na rzecz klimatu i środowiska”.
- Przepisy nie nakładają na państwa członkowskie obowiązku, by oszacowały one w swoich planach rolnych wkład WPR w realizację celów Zielonego Ładu – ocenia ETO.
Cięzko zmierzyć na ile praktyki WPR chronią środowisko
Kontrolerzy podkreślają też, że choć uproszczono narzędzia do oceny efektywności ekologicznej WPR, to nadal nie ma w nich kluczowych elementów służących np. do monitorowania redukcji emisji CO2.
ETO przypomina, że budżet na unijną politykę rolną w wysokości 378,5 mld euro na lata 2021–2027 ma wspierać dochody rolników, zapewnić bezpieczeństwo żywnościowe, ale także chronić środowisko naturalne przed degradacją i zabezpieczyć je przed zmianą klimatu.
oprac. Kamila Szałaj
