Resort rolnictwa zapowiada, że – podobnie jak w przypadku płatności obszarowych – termin składania wniosków o płatności związane z produkcją w sektorze zwierzęcym będzie również wydłużony.
ARiMR nie ustosunkowała się do tego, czy rolnicy mają czekać na zmianę przepisów, czy składać wnioski o dopłaty, nawet wtedy, gdy ich zwierzęta nie kwalifikują się wg obecnych przepisów do dopłat. Jeśli jednak termin na składanie wniosków o dopłaty ma być wydłużony do 15 czerwca, to odpowiednio powinien być też wydłużony termin na wnoszenie poprawek. Zakładając, że tak jak to było dotychczas, są na to dwa tygodnie od zakończenia przyjmowania wniosków, na korekty byłby czas do końca czerwca.
Unijne przepisy
Resort rolnictwa wyjaśnił założenia przyjętych przez urzędników Agencji zasad kwalifikowania zwierząt do płatności związanych z produkcją (patrz TPR nr 15/2015).
W wyniku niedawno zakończonej reformy Wspólnej Polityki Rolnej zaakceptowano m.in. nowe przepisy dotyczące płatności bezpośrednich, które będą obowiązywały w latach 2015–2020. W ramach tych przepisów przyjęto rozporządzenie delegowane Komisji (UE) nr 639/2014. Reguluje ono szczegółowe zasady realizacji płatności bezpośrednich, w tym płatności związanych z produkcją.
Zgodnie z art. 53 ust. 4 wymienionego rozporządzenia, w przypadku gdy wsparcie związane z produkcją dotyczy bydła lub owiec i kóz, jako warunek otrzymania wsparcia państwa członkowskie określają wymogi w zakresie identyfikacji i rejestracji zwierząt. Są one przewidziane odpowiednio w rozporządzeniu (WE) nr 1760/2000 Parlamentu Europejskiego i Rady lub rozporządzeniu Rady (WE) nr 21/2004.
Interpretacja Trybunału
Resort rolnictwa informuje, iż interpretacja tego przepisu dokonana przez Komisję stwierdza, że za wyjątkiem sytuacji określonych w art. 30 ust. 4 rozporządzenia 640/2014 (dopuszczalne przypadki niezgodności w zakresie systemu identyfikacji i rejestracji), każde zwierzę niezidentyfikowane i niezarejestrowane zgodnie z unijnymi przepisami o rejestracji i identyfikacji zwierząt jest do końca życia wyłączone z płatności związanych z produkcją. Nie ma tutaj znaczenia, kto jest odpowiedzialny za uchybienie wymaganiom identyfikacji i rejestracji, oraz to, czy takie uchybienie zostało później poprawione.
Ministerstwo wyjaśnia, iż regulacje zawarte w art. 53 ust. 4 rozporządzenia nr 639/2014 oraz interpretacja tego przepisu przedstawiona przez Komisję są konsekwencją wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Zapadł om w maju 2007 r. w sprawie Maatschap Schonewille-Prins (C-45/05). Sprawa dotyczyła Holandii i była wytoczona przeciwko tamtejszemu ministrowi rolnictwa. Trybunał orzekł, że przepisy unijne w sprawie wspólnej organizacji rynku wołowiny i cielęciny należy interpretować w ten sposób, iż niedochowanie terminu zgłoszenia danych o przewozie bydła do i z gospodarstwa do skomputeryzowanej bazy danych dyskwalifikuje daną sztukę bydła do premii za ubój, a tym samym powoduje wyłączenie prawa do premii za to zwierzę.
Interwencja ministrów
Powyższa unijna regulacja w zakresie rejestracji i identyfikacji zwierząt została wdrożona w Polsce za pomocą rozporządzenia MRiRW z 12 marca 2015 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania płatności bezpośrednich oraz płatności niezwiązanej do tytoniu (DzU poz. 351). W wyniku zabiegów podjętych przez grupę ministrów rolnictwa z państw członkowskich (w tym polskiego) w marcu 2015 r. KE podjęła inicjatywę legislacyjną zmierzającą do zmiany unijnego rozporządzenia (nr 639/2014).
Projekt nowego rozporządzenia, ma ograniczyć restrykcyjny charakter przepisów dotyczących zasad kwalifikowania zwierząt do płatności związanych z produkcją. Jak już informowaliśmy w poprzednim wydaniu TPR, dzięki proponowanej zmianie, jeśli zwierzęta są zarejestrowane i poprawnie zidentyfikowane, będą się kwalifikowały do płatności bez względu na ewentualne braki występujące we wcześniejszym okresie. Przyjęcie przepisów unijnych pociągnie za sobą odpowiednią zmianę przepisów krajowych. Resort rolnictwa planuje, że wejdą one w życie w połowie maja br.
Lepiej, lecz nie idealnie
Sprawdziliśmy, jakie konsekwencje miałby brak zmiany obecnych przepisów. Ile zwierząt, w szczególności bydła, nie zakwalifikowałoby się do dopłat, ponieważ miało braki w rejestracji? ARiMR podała, iż terminowość zgłoszeń dla bydła (w całości – a nie tylko młodego i samic objętych programem) za ubiegły rok wyniosła ponad 90%. Oznacza to, że 90% wszystkich zgłoszeń do bazy danych IRZ dokonano w terminie 7 dni od zdarzenia (ściśle wg przepisów). Dodatkowo ok. 5% zgłaszanych jest z tygodniowym opóźnieniem. Wynik świadczy o znaczącej poprawie w stosunku do lat poprzednich. W ubiegłym roku odsetek bydła zgłaszanego terminowo wynosił powyżej 77%, a z tygodniowym opóźnieniem – ponad 14%.
Na poprawę statystyk, zdaniem Agencji, miały (i mają) wpływ m.in. sankcje w ramach płatności (przede wszystkim cross-compliance w obszarze IRZ).
Zdaniem ARiMR wskaźniki za ubiegły rok świadczą o tym, że baza danych w zakresie bydła jest wiarygodna i może być stosowana nie tylko do nadzoru nad bezpieczeństwem żywności pochodzenia zwierzęcego, ale również do weryfikacji wniosków o płatność przez ARiMR jako Agencję płatniczą, przy zachowaniu minimalnego poziomu kontroli na miejscu – 5%.
W przypadku kóz i owiec odsetek terminowych zgłoszeń jest niższy. Uruchomienie dopłat m.in. do kóz powinno wymusić poprawę.
dr Magdalena Szymańska
