Z Rafałem Romanowskim, podsekretarzem stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Rafałem Romanowskim rozmawia Marcin Konicz.
Oprócz znacznego wzrostu cen nawozów i innych kosztów produkcji, rolnicy będą musieli zmierzyć się ze znacznie wyższymi stawkami czynszów dzierżawnych. Czy Ministerstwo Rolnictwa planuje zmiany zasad rozliczania takiego czynszu?
– Obecnie czynsz w umowie określony został w decytonach pszenicy. Należność do zapłaty wylicza się na podstawie średniej krajowej ceny skupu pszenicy w półroczu roku kalendarzowego poprzedzającego termin płatności, przyjmując do wyliczeń połowę rocznej stawki czynszu. Wskaźniki są publikowane w obwieszczeniu Prezesa GUS, w terminie 20 dni po upływie każdego półrocza kalendarzowego.
Według sygnałów otrzymywanych od dzierżawców gwałtownie rosnąca średnia krajowa cena skupu pszenicy przyczynia się do zachwiania płynności finansowej. Obserwujemy całą sytuację i jeżeli będzie niezbędna zmiana legislacyjna w tym zakresie przeprowadzimy ją jeszcze w pierwszym półroczu 2022 roku.
Pozostając przy kwesti gruntów rolniczych, to jak wygląda sprawa tzw. wyłączeń 30% powierzchni użytków rolnych?
Sytuacja dotyka podmiotów, które nie wyraziły zgody na wyłączenia z przedmiotu dzierżawy przekraczających areał 428,57 ha. Umowy dzierżawy kończą się w 2022, 2023 i 2024 roku. Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa (KOWR) jest w trakcie opracowania mapy gruntów, które zostaną przejęte w najbliższych latach do Zasobu Właśności Rolnej Skarbu Państwa.
Zgodnie z przepisami, wydzierżawianie nastąpi w drodze przetargów ograniczonych wyłącznie do rolników indywidualnych w rozumieniu przepisów o kształtowaniu ustroju rolnego, zamierzających powiększyć swoje gospodarstwa rodzinne, jeżeli mają oni miejsce zamieszkania w gminie, w której położona jest nieruchomość wystawiona do przetargu lub w gminie graniczącej. Z pewnością areał jaki udostępnimy przyczyni się do urzeczywistnienia zasady wyrażonej w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, zgodnie z którą podstawą ustroju rolnego państwa jest gospodarstwo rodzinne.
Jednym z pomysłów, który budzi obecnie ogromne emocje w branży rolniczej, zwłaszcza wśród hodowców, budzi zaproponowany w ramach Zielonego Ładu przegląd polityki zakładający m.in. wykluczenie propagowania promocji mięsa. Jak Pan do tego podchodzi?
Europe‘s Beating Cancer Plan to dokument opracowany przez Dyrekcję Generalną ds. Zdrowia w sprawie walki z rakiem. W nim zestawiono szkodliwość spożywania mięsa i wina z paleniem tytoniu. Jest to niebywała próba wykluczenia z promocji mięsa i jego przetworów.
W ramach analizy promocji Komisja Europejska rozważa trzy możliwości zmiany polityki. Pierwszy wariant zakłada utrzymanie obecnej formuły, co oznacza określenie celowych działań promocyjnych we współpracy z krajami członkowskim. Druga opcja zakłada rozdzielenie działań promocyjnych wewnątrz Unii Europejskiej i poza nią wraz z rozdzieleniem budżetu oraz stosowanie innych kryteriów podziału środków. Trzecia możliwość to całkowite wykluczenie mięsa i wina z promocji produktów rolnych w ramach polityki promocyjnej.
To kuriozalne. Nie wyobrażamy sobie wprowadzenia takiego rozwiązania. Istnieje presja na stygmatyzowanie mięsa, zwłaszcza ze strony środowisk skrajnie lewicowych. Niestety przekłada się to na próby zmiany prawa, co może mieć swoje konsekwencje w odcięciu finansowania strategicznych projektów promocyjnych. Dlatego w obronie interesów polskich rolników jako rząd RP rozmawiamy o tym na arenie międzynarodowej i deklarujemy komisarzowi UE ds.rolnictwa Januszowi Wojciechowskiemu,że będziemy chcieli utrzymać obecne prawo w tym zakresie. Podczas najbliższego spotkania [prawdopodobnie w piątek 21.02.2022 - przyp. red.] z komisarzem w Warszawie poruszymy tą kwestię.
We wtorek we wszystkich powiatach województwa zachodniopomorskiego odbywały się protesty rolników. Jak rząd zamirza zareagowac na gwałtownie pogarszającą się sytuację ekonomiczną rodzinnych gospodarstw rolnych?
Kryzys ten powstał m.in. w wyniku pandemii, wieloletnich niekorzystnych warunków pogodowych, gwałtownego wzrostu kosztów produkcji rolnej, zwłaszcza cen nawozów i paliw. Sytuacja wzrostu kosztów środków do produkcji spowodowana jest głównie rosnącym popytem na gaz ze strony gospodarek azjatyckich i krajów UE oraz polityki państw będących głównymi dostawcami.
Gospodarstwa rodzinne będące na ryczałcie w ramach polityki państwa i tarczy antyinflacyjnej będą miały od 1 lutego 2022 roku obniżoną stawkę VAT na nawozy z 8% na 0%. Również stawka VAT na paliwa zostanie obniżonaz 23% na 8%. Przełoży się to bezpośrednio na koszty produkcji rolnej. Tym bardziej, że od 20 grudnia 2021 roku obowiązuje zmniejszona stawka akcyzy na paliwo, która spowodowała obniżenie cen paliw o 25–30 groszy.
Natomiast dla rolników, którzy są "VAT-owcami", ta korzyść nie będzie już tak ogromna, bo VAT jest kosztem, więc nie odliczą go już w innych przychodach. W ramach wystąpienia premiera Mateusza Morawieckiego do Komisji Europejskiej z wnioskiem o dopłaty do nawozów oczekujemy obecnie na decyzje, sytuacja jest nadzwyczajna. Zakładane potencjalne dopłaty mogą nieco zmniejszyć poniesione nakłady na zakup nawozów.
Protestujący rolnicy żadają także innego podejścia do kwesti ziemi z zasobu, którym dysponuje KOWR. Rolnicy żądają także zagwarantowania im wpływu na Holding Spożywczy np. poprzez udział ich przedstawicieli w radzie nadzorczej. Czy mogą liczyć na jakieś zmiany?
Postulat rozłożenia na okres do 25 lat zobowiązań wynikających z zakupu nieruchomości z Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa jest w trakcie analiz. W przypadku powstania trudności ze spłatą wcześniej zaciągniętych preferencyjnych kredytów inwestycyjnych, np.z powodu klęsk żywiołowych wprowadzono przydatne rozwiązania. Istnieje możliwość prolongaty spłaty rat kapitału i odsetek, o ile określony w umowie kredytu termin ich spłaty jeszcze nie minął, stanowi to wydłużenie okresu kredytowania na rok kolejny poza przewidziany w umowie terminem ostatecznej spłaty kredytu.
Holding ma być spółką zbudowaną na bazie Krajowej Spółki Cukrowej. Resort aktywów wybrał wariant konsolidacji polegający na tym, że zostaną wyemitowane akcje, które będą objęte przez Skarb Państwa. Ponadto Skarb Państwa będzie miał prawo głosu w 100 proc. ze swoich akcji. Nad jego powstaniem pracuje resort Aktywów Państwowych.
Czy możliwe jest szybkie spełnienie kolejnego z postulatów rolników, czyli gruntownych zmian w ubezpieczeniach rolniczych?
W 2022 roku przeznaczyliśmy kwotę 1,5 mld złotych na dopłaty do składek ubezpieczeniowych upraw i zwierząt oraz utworzyliśmy rezerwę celową na wypadek klęsk w wysokości ponad 3 mld złotych. Dzięki tym środkom z budżetu państwa będą stosowane dopłaty w wysokości do 65% wartości składek.
Aktualnie finalizowane są prace nad towarzystwem ubezpieczeń wzajemnych, w którego rozwój będzie angażować się Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego. Agro ubezpieczenia stanowić będą ofertę i zachętę do ubezpieczeń na zasadzie wzajemnej zgodności. Asortyment kierowany będzie przez TUW, którego właścicielem jest Fundusz Składkowy Ubezpieczenia Rolniczego. Pozostaje także w dalszym ciągu możliwość ubezpieczeń w ofertach innych firm w ramach udostępnionych limitów.
Dziękuje za rozmowę.
