Gospodyni Roku 2017 – Ewa Dembek za „Hecę”

Wybór tegorocznej laureatki plebiscytu przysporzył jury wiele kłopotu. Zdaniem kapituły każda z dziesiątki kandydatek mogłaby być zwyciężczynią, a co za tym idzie – nosić tytuł „Gospodyni Roku” i stać się godnym naśladowania symbolem polskiej wsi.

– Wszystko zależy, na co położyć akcent – czy na pomysły, zasięg działania, unikatowe umiejętności, zaangażowanie społeczności lokalnej, dotychczasowe osiągnięcia na szczeblu wsi, gminy, powiatu, województwa, kraju, a może na ujmującą osobowość? – zastanawiały się podczas wielogodzinnych obrad jurorki plebiscytu „Wieś jest kobietą”: przewodnicząca jury dr Magdalena Kozera-Kowalska z Katedry Prawa i Organizacji Przedsiębiorstw w Agrobiznesie Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, dr Magdalena Maćkowiak, adiunkt w Katedrze Turystyki Wiejskiej Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu specjalizująca się w tematyce tworzenia produktu turystyki wiejskiej oraz dr Olga Grabowska-Chenczke, adiunkt w Katedrze Pedagogiki Wydziału Społeczno-Ekonomicznego Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu.

Kapituła plebiscytu stając przed trudnym wyborem chciała nagrodzić wszystkie kandydatki. Niestety, regulamin ściśle określa zasady, a te nie przewidują, by uhonorować każdą. Na szczęście regulamin nie wspomina o wyróżnieniach. Dlatego kapituła konkursowa jednogłośnie postanowiła, by w tym roku dodatkowo przyznać wyróżnienia.

Dążąc do zachowania maksimum obiektywizmu w wyborze zwyciężczyni plebiscytu, jury wprowadziło dodatkowe kryteria oceny. Analizując kandydatury, kapituła postanowiła wziąć pod uwagę osoby zgłaszające oraz to, co inni mówią o kandydatce.

Jury uznało, że wbrew pozorom to bardzo istotne elementy uzupełniające ocenę.

– Analizowałyśmy również motywy działania pań zgłoszonych do konkursu, a także przesłanie, jakie zawiera się w efektach ich pracy, zwłaszcza jego zasięg – wyjaśnia przewodnicząca jury.

Dodatkowymi kryteriami były innowacyjność i kreatywność działań oraz tradycja.

– To ostatnie kryterium byłoby w szczególny sposób wiążącym, gdyby wybierać gospodynię lub rolniczkę roku – tłumaczy Kozera-Kowalska.

Wobec zróżnicowania miejsc zamieszkania i pełnionych funkcji bohaterek, a często i wykonywanego zawodu, ten aspekt działalności zszedł na nieco dalszy plan.

Jury, stojąc przed trudnym wyborem, wzięło pod uwagę terytorialny zasięg oddziaływania, siłę wpływu na przyszłe losy uczestników prowadzonych działań oraz utylitarny charakter tych działań, i – jako zwyciężczynię Plebiscytu wybrało Ewę Dembek.

– W języku trenerów biznesu to, co robi pani Ewa, jest tak zwanym wyjściem z pudełka, w ramach którego funkcjonujemy utrwalani w słuszności tego stanu panującymi stereotypami.

Ewa Dembek, tegoroczna laureatka plebiscytu „Wieś jest kobietą”. To ona nosić będzie tytuł „Gospodyni Roku”. Jury uzasadniło werdykt m.in. tym, że jej osoba i działania wytyczają być może odmienny od dotychczasowego, pionierski sposób myślenia o współczesnej Gospodyni

Mając na względzie merytoryczną formułę Plebiscytu „Wieś jest Kobietą”, jej zwyciężczynię honorujemy tytułem „Gospodyni Roku”. Ewa Dembek jak najbardziej zasługuje na ten tytuł. Jej osoba i działania wytyczają być może odmienny od dotychczasowego, pionierski sposób myślenia o współczesnej gospodyni. Nie umniejszając bynajmniej zasług innych kandydatek do tytułu „Gospodyni Roku”, a być może laureatek kolejnych lat. Gospodyni to niekoniecznie ktoś, kto zajmuje się rękodziełem, powoływaniem do życia zespołu folklorystycznego, reaktywacją KGW – uzasadnia werdykt przewodnicząca jury.

Sylwetka pani Ewy pokazuje, że nie są to jedyne obszary, w jakich może osiągać sukcesy współczesna gospodyni.

– Jej „HECA” to metafora skutecznego pójścia nieco pod prąd. Aby ruszyć tą drogą, pani Ewa musiała początkowo pokonać własne wątpliwości, związane między innymi z tradycyjnym postrzeganiem potrzeb społeczności wiejskiej. Jej sylwetkę promuje hasło „Droga ważniejsza niż cel”. Przypadek? Raczej nie. Zostając zwyciężczynią plebiscytu może być inspiracją dla wielu kobiet – gospodyń, którym marzy się „wyjście z pudełka”, ich własny „cyrk” – to znaczy postawienie dotychczasowego życia, jeśli nie na głowie, to przynajmniej nieco na skos względem stereotypów, utartych zwyczajów, ba, nawet wobec nierzadko krępujących norm społecznych. Praca z dziećmi i młodzieżą to praca o charakterze wybitnie społecznym, ale zarazem jedna z najbardziej wymagających i niedocenianych. Może tu kryje się sedno wielkiego serca pani Ewy – zastanawia się Kozera-Kowalska.

Po długotrwałych analizach, dyskusji, stosując dodatkowe kryteria, jury zdecydowało się poza panią Ewą Dembek wyróżnić jeszcze trzy kandydatki. W tym gronie znalazła się Laura Bziukiewicz z woj. mazowieckiego za jej bezgraniczne oddanie się sprawie kultywowania regionalnej tradycji i pamięci o czasach minionych, a tak ważnych dla historii regionu. Założone i prowadzone przez nią i jej męża muzeum jest unikatowym na skalę kraju przedsięwzięciem.

Wyróżnienie dostała również Ewa Kruzińska z woj. kujawsko-pomorskiego.

– Pani Ewa zdecydowała się na bezinteresowną pomoc osobom niepełnosprawnym. Otworzyła dla nich swój dom i serce. A przy tym organizowany na jej podwórzu piknik nie ma sobie podobnych w kraju. – czytamy w uzasadnieniu jury.

W efekcie rozważań jury, o krok od zwycięstwa była Dorota Krauz z woj. zachodniopomorskiego, laureatka głosowania Czytelników.

– W wypadku pani Doroty werdykt dotyczy odczuć społecznych i tak zwanych miękkich rezultatów jej działań. To przypadek, w którym osoba „z zewnątrz” staje się motywatorem działania całej społeczności. Motywatorem na tyle silnym, że z inicjatywy tej społeczności zostaje zgłoszona do plebiscytu – tłumaczy przewodnicząca jury.

Podjęcie się przez panią Dorotę funkcji sołtysa to ogromne zobowiązanie, tym bardziej, że żyjemy w czasach bardzo zmiennej koniunktury dla wspólnotowości.

– Po historycznych okresach wspólnych działań pod różnymi sztandarami i dla różnych idei, wobec wszechdominującego konsumpcjonizmu, który przywędrował również na wieś, poderwanie jej mieszkańców to na prawdę wielka sprawa. Ponadto pani Dorota to osoba o „odwróconym ego”, jej priorytetem są działania ukierunkowane na innych. To dla tych innych zapisała się do Europejskiej Akademii Sołtysów, motywując sama siebie stwierdzeniem: „to, co robię to za mało” – uzasadnia werdykt przewodnicząca jury.

Kapituła konkursowa doceniła również przełożenie pomysłu wsi tematycznej na język praktyki.

– Każdy, kto prowadził zajęcia edukacyjno-informacyjne na terenach wiejskich, zna specyficzne ich uwarunkowania, które aż nadto często stają się barierami realizacji nawet bardzo szczytnych idei. Sformalizowanie działań to kolejna zasługa, zwłaszcza że większość lokalnych aktywistek w kraju boi się podjęcia tego kroku – tłumaczy Kozera-Kowalska.

To, co zdaniem jury w szczególny sposób przemawia za uhonorowaniem pani Doroty, to wykorzystanie potencjału zarówno mieszkańców, jak i wioski jako zintegrowanej całości. – To kobieta, która nie tylko promuje wieś. Ona buduje społeczność lokalną w sensie społecznym, kulturowym i ekonomicznym. Zasięg jej działań skutkować będzie na kilka pokoleń w przód – przekonuje przewodnicząca jury.

Jest jeszcze jeden argument, który wydał się jury w przypadku pani Doroty niezmiernie ważny.

– Jej zaangażowanie się w działania pomimo bardzo złożonej sytuacji rodzinnej. W odróżnieniu od innych kandydatek, jej motywatory działania, choć mocno osadzone w rodzinie, mają charakter zewnętrzny czyli dobro wspólne – podsumowuje przewodnicząca kapituły konkursowej, życząc wszystkim kandydatkom siły do dalszego działania.