Każda roślina w tym ogrodzie została dokładnie zaplanowana. Jest tam kombinacja pospolitych gatunków kwiatów, ziół o walorach leczniczych oraz warzyw i owoców. Ogród mieni się symfonią barw. Gwarantuje niebywałe doznania estetyczne i jest bogatym źródłem cennych produktów.
Mój ogród mnie leczy
Jadwiga Rycerz do gminy Radzyń Chełmiński przyjechała w drugiej połowie lat 80. XX wieku z Warszawy. Zdecydował o tym przypadek. Wraz z roczną córką cierpiała na liczne pokarmowe alergie.
– Uczulenia występowały po niemal wszystkich dostępnych wtedy produktach, takich jak ziemniaki, pomidory czy sałaty. Pewnego lata pojechałyśmy na wczasy pod gruszą. Warzywa i owoce były z ogródka, który nie był zasilany sztucznymi środkami. Kiedy je spożywałam, alergie natychmiast ustąpiły – wspomina Jadwiga Rycerz.
Kiedy pojawiła się informacja o możliwości przejęcia ziemi w miejscowości Radzyń Wieś, nie wahała się ani chwili. Chciała ją zagospodarować, by rozpocząć produkcję warzyw, ziół i owoców. Współczesny jej ogród stanowi wyjątkową kombinację roślin mających niezwykłe właściwości zdrowotne. Imponująca jest kolekcja ziół i leczniczych kwiatów.
– Tutaj rosły łany nagietków, już przekwitły. Dalej jest rukola. Leczy wzrok. Ja robię kombinację, dodając mlecz, sałatę, krwawnik, oliwę i cebulę. Prawdziwym cudem jest jarmuż. Zawiera luteinę. On także pomaga leczyć wzrok. Jem go zawsze, kiedy bolą mnie oczy. Związki zawarte w jarmużu szybko działają – informowała nas Jadwiga Rycerz, oprowadzając po wyjątkowym ogrodzie.
- W ogrodzie Jadwigi Rycerz urzekło nas bogactwo roślin jadalnych, przyprawowych i leczniczych. Trudno powiedzieć, czy jest to bardziej dekoracyjny warzywniak, czy jadalny kwienik
- Papryka, która jest i jadalna, i dekoracyjna, rośnie w ogrodzie w sąsiedztwie ziół
Zioła na rany i oddech
Kolekcja roślin w nim jest imponująca. Rośnie tam między innymi cząber, jest też rozmaryn, obok znajdowały się macierzanka i majeranek. Między nimi znalazł się tymianek będący lekiem na reumatyzm.
– Liście cząbru można zalewać spirytusem. Taki wywar potem działa natychmiast w przypadku nagłych bóli reumatycznych. Stosuje też mieszankę cząbru, tymianku, oregano i wysokiego estragonu. Suszę rośliny, kiedy zakwitną, następnie kruszę. Zioła mieszam w równej proporcji. Kto ma kłopoty z pęcherzem i nie chce wstawać kilka razy w nocy do toalety, powinien pić trzy razy dziennie taką herbatkę – gwarantuje koniec kłopotów – mówiła Jadwiga Rycerz.
Laureatka z dumą prezentowała nam też żyworódkę, która stosowana była przez nasze babcie. Roślina świetnie łagodzi skórę po użądleniu owadów. Odpowiednio spreparowana poprawia gojenie blizn i leczenie ran spowodowanych przez poparzenia ogniem.
– To jest krwawnik. Mądrzy lekarze mówią, że nikt obojętnie obok tej rośliny nie powinien przejść. Kroję jego liście, dodaję sałatę, cebulę i pomidora. Krwawnik zimą świetnie leczy choroby płuc i łagodzi kłopoty z oddychaniem. Suszę go, wieszając za łodygi. Dobrym rozwiązaniem na oddychanie jest też herbatka z lipy – twierdzi Jadwiga Rycerz.
- Aksamitki nie tylko odstraszają mszyce i gryzonie, ale mają również działanie antybakteryjne i grzybobójcze
Ogród prowadzi wyłącznie przy zastosowaniu naturalnych metod. Na zimę stosowany jest poplon w postaci gorczycy. Pełni ona funkcję nie tylko płodozmianu – jej korzenie mają właściwości toksyczne i ograniczają żer szkodników, między innymi nornicy. Gospodyni chwasty zwalcza mechanicznie. Sieje marchew, pietruszkę, potem cebulę. Część gatunków ziół wysiewa się sama, podobnie jak kwiatów. Dominują pospolite gatunki, w tym aksamitki i cynie. W ogrodzie pod dachem rosną pomidory oraz owoce. Foliowy tunel jest jesienią i wczesną zimą ogrzewany. Wysoka temperatura pozwala na uprawę różnych odmian pomidorów. Owocowanie szybko kończą malinowe, długo zaś owocują odmiany holenderskie. Jest także odmiana hiszpańska, której pomidory mają kolor czarny. Prace przy pomidorach wykonywane są aż do grudnia. Dzięki temu świeże warzywo jest dostępne jeszcze w styczniu.
W ogrodzie uprawiane są także winogrona, papryka, a nawet arbuzy. Została też sprowadzona odmiana kukurydzy z Brazylii, której kolby mają charakterystyczną siwo-niebieską barwę.
- Jadwiga Rycerz na tle ogrodu, który stał się jej apteką, spiżarnią i życiową pasją
Oprac. Natalia Marciniak-Musiał
na podstawie artykułu Tomasza Ślęzaka pt. Symfonia kwiatów, ziół i warzyw, który ukazał się w Tygodniku Poradniku Rolniczym 40/2021 na str. 55. Jeśli chcesz czytać więcej podobnych artykułów, już dziś wykup dostęp do wszystkich treści na TPR: Zamów prenumeratę.
Zdjęcie: Tomasz Ślęzak, Jadwiga Rycerz
