Zacznijmy od jabłoni

Zajmijmy się cięciem w terminie zimowym. Zabieg rozpoczynamy w lutym, gdy mamy pewność, że silne mrozy już nie powrócą i kontynuujemy go do kwietnia. Z uwagi na to, że wśród drzew owocowych jabłonie charakteryzują się najwyższą mrozoodpornością, cięcie rozpoczynamy od tego gatunku, jako drugi, będą grusze.

W przypadku egzemplarzy zaniedbanych musimy usunąć nadmiar grubych konarów w celu udostępnienia światła słonecznego do środkowej części korony. Rany po świeżo wyciętych grubych konarach koniecznie posmarujmy maścią ogrodniczą bądź farbą emulsyjną z dodatkiem Funabenu i mydła potasowego. Bywa że konieczne będzie również obniżenie korony poprzez skrócenie przewodnika. Drzewa niższe łatwiej jest chronić przed chorobami i szkodnikami a drzewo o przerzedzonej koronie, gdzie lepsza jest cyrkulacja powietrza i światła są zdrowsze. Po wycięciu zbędnych konarów przystępujemy do przerzedzania korony. Czasem po takim zabiegu na ziemi zalega niemal połowa gałęzi a korona zdaje się nam zbyt przerzedzona. Poczekajmy do wiosny, wówczas nowe pędy wystarczająco wypełnią koronę. Na czym polega prawidłowe cięcie drzewa? Oto kilka informacji, które powinny pomóc w tym przedsięwzięciu.

Cięcie formujące

U młodych drzewek karłowych i półkarłowych najlepiej jest formować koronę wrzecionową, która składa się z pionowego przewodnika i poziomo wyrastających pędów bocznych (kształtem będzie przypominać choinkę). Tego rodzaju koronę, w przypadku braku bocznych rozgałęzień, możemy uzyskać przycinając drzewko na wysokości 80–90 cm, przycięcie przewodnika spowoduje pobudzenie pączków do wypuszczenia pędów bocznych, wyrastające pędy boczne powinny rosnąć poziomo tworząc z przewodnikiem kąt prosty. Aby je zmusić do poziomego rośnięcia, często na przewodniku nad kilkoma wyrastającymi pędami w maju i czerwcu przypina się klamerki do bielizny. Gdy pędy zdrewnieją, klamerki zdejmujemy. Natomiast starsze pędy przyginamy do poziomu i przywiązujemy sznurkiem do pnia drzewa lub wbitych w ziemię kołków. Jeżeli posadzone drzewko ma boczne gałązki to należy część z nich usunąć, wycinając te, które wyrastają z przewodnika na wysokości 50 cm nad ziemią, a także te, które tworzą kąt ostry z przewodnikiem i takie, które z nim konkurują. Pozostawiamy na drzewku 3 do 5 gałązek równo rozmieszczonych i tworzących z przewodnikiem szerokie kąty rozwidleń. Pędy te skracamy o 1/3 długości. W ten sposób formujemy kolejne piętra stożkowej korony przez 3 lata, a po 3 latach przewodnik skracamy do na wysokości 2–2,5 m. Aby przez kolejne lata utrzymać tę formę, musimy rokrocznie wycinać lub skracać silne pędy w górnej partii zostawiając silniejsze i dłuższe u dołu.

Cięcie prześwietlające

Cięcie prześwietlające wykonujemy w koronach starych drzew, a jego celem jest przerzedzenie korony i wpuszczenie do jej środka jak najwięcej światła słonecznego. Podczas tego zabiegu wycinamy przede wszystkim gałęzie zbędne, uszkodzone, suche, z wyraźnymi śladami chorób, zbyt wysoko wyrastające w górę lub na boki oraz rosnące w kierunku środka korony. Niewystarczające prześwietlenie korony może spowodować przemienne owocowanie, drobnienie owoców, a także słabe ich wybarwienie oraz sprzyja rozprzestrzenianiu się chorób grzybowych.

Cięcie odmładzające

Pierwszą czynnością podczas cięcia odmładzającego jest obniżenie o 1/2 lub 1/3 wysokości drzewa przez wycięcie wierzchołka i gałęzi wypełniających środek korony. Wierzchołek wycinamy przy jakimkolwiek pędzie bocznym. Korona staje się dzięki temu otwarta a światło słoneczne bez problemu będzie docierać. Następną czynnością jest wycinanie wszystkich zbędnych gałęzi zagęszczających koronę, krzyżujące się ze sobą, wyrastające do środka i pokładające się na sobie. Pozostawiamy konary i gałęzie rosnące poziomo i opadające. Na pozostawionych konarach nie wykonujemy zbyt mocnego cięcia, gdyż gałązki i krótkopędy mają teraz lepsze warunki do zawiązywania pąków i owocowania. Prawidłowo przycięta korona odmłodzonego drzewa jabłoni lub gruszy ma kształt zbliżony do parasola.

Po przeprowadzeniu tak silnego cięcia odmładzającego już w pierwszym roku wyrasta z pączków śpiących dużo silnych pędów, tzw. wilków, które należy usuwać. Podczas wycinania wilków dobrze jest w wierzchołkowej części korony, obok miejsca wyciętego wierzchołka, zostawić jeden silny pęd, który spowoduje zmniejszenie liczby wyrastających wilków w tej części korony. Aby pęd ten się nie rozrastał i nie zacieniał po dwóch latach wymienia się go na nowy. W następnych latach przeprowadza się już tylko cięcie prześwietlające.

Małgorzata Wyrzykowska