Biegunki u prosiąt występują szczególnie w pierwszych dniach życia, w wieku 2–3 tygodni oraz w okresie odsadzenia. Biegunka powoduje bardzo intensywną utratę wody z organizmu, prowadzącą często do zmian patologicznych. Jej wystąpienie wskazuje, że nastąpiły zaburzenia w prawidłowym funkcjonowaniu trawienia.
Nadmierna utrata wody może przyczyniać się do odwodnienia organizmu, spadku odporności, a w konsekwencji – do upadków zwierząt. Czynniki powodujące biegunki można podzielić na dwie grupy. Pierwsza to te wywoływane przez drobnoustroje chorobotwórcze. Mogą one być spowodowane także błędami żywieniowymi oraz złymi warunkami utrzymania.
W jelicie cienkim wchłanianie składników pokarmowych odbywa się poprzez błonę śluzową, która ma postać kosmków. Dzięki takiej strukturze powierzchnia wchłaniania składników odżywczych jest ogromna. Zdrowy nabłonek jelitowy wykazuje właściwą zdolność wchłaniania, a więc i dostarczenia odpowiedniej ilości składników pokarmowych niezbędnych do prawidłowego rozwoju młodego organizmu. Biegunka powoduje uszkodzenia kosmków jelitowych, które często nie mogą się już odbudować. Stąd gorsze wchłanianie składników pokarmowych, słabszy wzrost, a w konsekwencji – gorsze wykorzystanie paszy.
Występowaniu zaburzeń w trawieniu pobieranej przez prosięta paszy sprzyja niska aktywność enzymów w niedostatecznie jeszcze wykształconym układzie pokarmowym. W świetle jelita dochodzi do pojawienia się nadmiernej ilości wolnych kwasów tłuszczowych, które w normalnej sytuacji są wchłaniane. Zaburzenie trawienia tłuszczów związane jest z niedostatecznym wydzielaniem kwasów żółciowych. Innym czynnikiem sprzyjającym biegunkom u prosiąt jest mniejsza produkcja kwasu solnego w żołądku. Powadzi to do wzrostu pH treści żołądkowo-jelitowej.
Podawanie zakwaszaczy do mieszanek paszowych dla prosiąt, zwłaszcza w okresie okołoodsadzeniowym, powoduje obniżenie pH treści żołądka i w łatwy sposób zmniejsza ryzyko wystąpienia problemów biegunkowych. Rolą tego typu preparatów jest zakwaszenie środowiska jelit w celu ograniczenia rozwoju mikroflory chorobotwórczej. Niskie pH z jednej strony jest zabójcze dla chorobotwórczych szczepów, z drugiej zaś sprzyja rozwojowi bakterii kwasu mlekowego.
Również niewłaściwe zastosowanie pasz w okresie przejścia z jednego rodzaju mieszanki na drugi prowadzi do zachwiania równowagi kwasowej w układzie pokarmowym. Powstają warunki sprzyjające nadmiernemu namnożeniu patogennych mikroorganizmów. Większa ich ilość to także większe stężenie toksyn przez nie produkowanych.
Prosiętom przed odsadzeniem powinno się podawać paszę stałą o dużej zawartości laktozy, białka strawnego oraz łatwo dostępnych aminokwasów limitujących. Przed samym odsadzeniem należy podawać mieszankę o obniżonym poziomie białka ogólnego, a wyższym poziomie włókna. Wyższy poziom włókna reguluje motorykę układu pokarmowego.
Dominika Stancelewska
