Kastracja to najbardziej skuteczna metoda przeciwdziałania pogorszeniu się jakości konsumpcyjnej mięsa wskutek wystąpienia tzw. „zapachu kurzego”, co mogłoby wpłynąć na zmniejszenie jego spożycia. Kastracja knurków niesie jednak ze sobą ryzyko wystąpienia różnych powikłań, które przyczyniają się do czasowego zahamowania tempa wzrostu, mogą także pojawić się infekcje. Jest także zabiegiem stresującym i bolesnym dla zwierząt, wpływającym negatywnie na ich dobrostan. To, z jakimi skutkami kastracji będziemy mieli do czynienia, zależy przede wszystkim od terminu przeprowadzania tego zabiegu. Najczęściej wykonuje się go w pierwszych dniach życia prosiąt bez stosowania środków znieczulających.
Niektóre kraje, jak chociażby Niemcy, już zadeklarowały, że do końca 2018 roku będą wycofywały się z rutynowego przeprowadzania kastracji chirurgicznej. Zabieg bez użycia środków znieczulających w każdym wieku ma zostać tam zakazany. Deklaracja podpisana przez kraje UE w 2010 roku zawierała jako główny cel całkowite zaprzestanie wykonywania kastracji chirurgicznej od 1 stycznia 2018 roku we wszystkich państwach. Nie uda się tego raczej osiągnąć, jednak z pewnością nas też czeka w niedalekiej przyszłości zaostrzenie przepisów dotyczących kastracji świń. Pytanie tylko, jak zareagują na to zakłady mięsne i konsumenci.
Po tygodniu tylko w znieczuleniu
Im dłużej zwierzęta przebywają w danym kojcu, tym możliwość pojawienia się u nich różnych infekcji jest coraz większa ze względu na wzrost zanieczyszczenia kojca porodowego różnego rodzaju bakteriami. U młodszych prosiąt nacięcia do przeprowadzenia zabiegu kastracji są mniejsze, więc ogranicza się ryzyko wystąpienia infekcji. Rany goją się też znacznie szybciej. Zaobserwowano, że przy wczesnej kastracji rany goiły się do 10 dni, natomiast przy przeprowadzanej w późniejszym okresie ponad 16. Czas gojenia się ran i ryzyko wystąpienia infekcji są też związane z wysoką koncentracją przeciwciał siarowych (odporność bierna) u młodszych osesków i niską u starszych. Prosięta w pierwszych dniach życia wykazują większą tolerancję na ból, co na pewno jest związane z niedojrzałością układu nerwowego. Przy wczesnym terminie zabieg może swobodnie wykonać jedna osoba.
Nie ma dolnego limitu wieku w przypadku kastracji prosiąt, natomiast warunkiem wykonania kastracji po 7. dniu życia jest zastosowanie długotrwałego znieczulenia. Niemal we wszystkich krajach europejskich zabieg ten jest wykonywany w pierwszym tygodniu życia prosiąt. Przy kastracji prosiąt należy pamiętać, że:
- knurki powinny być zdrowe, bez objawów biegunki;
- przed przystąpieniem do zabiegu należy najpierw sprawdzić, czy nie mamy do czynienia z przypadkiem przepukliny, co jest bezwzględnym wskazaniem do przeprowadzenia kastracji w późniejszym terminie przez lekarza weterynarii;
- przed nacięciem skóry worka mosznowego należy ją oczyścić i zdezynfekować;
- po zabiegu nie wolno niczym przecierać świeżej rany, można ją ponownie zdezynfekować i potraktować odpowiednim preparatem antybiotykowo-sulfamidowo-sterydowym w formie aerozolu lub zasypki.
Przy użyciu szczepionki
Alternatywą dla chirurgicznej kastracji może być immunokastracja, która polega na podawaniu knurkom specjalnego preparatu w identyczny sposób jak podaje się szczepionki czy antybiotyki przeciwko chorobom zakaźnym. Szczepienia młodych samców prowadzą do okresowego ograniczenia pracy jąder u knurów, przez co substancje odpowiedzialne za nieprzyjemny zapach mięsa oraz niepożądane zachowania są u tuczników praktycznie wyeliminowane. Immunokastracja pozwala wykorzystać potencjał knurków do szybkiego tempa wzrostu i efektywnego wykorzystania paszy. Wyniki odchowu uzyskiwane po kastracji za pomocą szczepionek są podobne jak przy tuczu knurków.
Dominika Stancelewska
