30% tuczników i 50% macior ma zmiany i wrzody żołądka
Wrzody żołądka są przyczyną gorszych przyrostów masy ciała u świń, a ich pęknięcie powoduje nagłe, bezobjawowe padnięcia zwierząt, które często dotyczą sztuk w dobrej kondycji, przeważnie powyżej 60 kg masy ciała. Najczęściej nie występują przy tym objawy kliniczne, choć mogą pojawić się bladość skóry lub wymioty po pobraniu paszy. W Danii, gdzie próbuje się walczyć z tym problemem od lat, stwierdzono, że zmiany żołądka i wrzody występują u około:
- 30% tuczników,
- 50% macior.
Objawy owrzodzenia żołądka u świń
Owrzodzenia żołądka należy podejrzewać zawsze, gdy obserwuje się u świń w różnych grupach wiekowych:
- bladość powłok skórnych,
- utratę kondycji,
- zmienny apetyt,
- a szczególnie, gdy kał jest ciemny o smolistej konsystencji.
Zobacz też: Masz choroby w chlewni? Eksperci wskazują najczęstszy błąd hodowców
Przyczyny owrzodzenia żołądka u świń
Etiologia choroby jest wieloczynnikowa, ale za najczęstszą przyczynę schorzenia uważa się błędy żywieniowe oraz czynniki stresogenne. Powodem występowania schorzenia mogą być zła struktura paszy, jak i stres spowodowany nieregularnym jej podawaniem.
Kilkunastogodzinne głodzenie to także czynnik predysponujący do wystąpienia wrzodów. Takie głodzenie występuje w czasie długiego transportu, co dotyczy na przykład warchlaków przywożonych z zagranicy. Już czterogodzinna podróż może doprowadzić do zmian, które są wstępem do tworzenia się wrzodów. Okazuje się więc, że niekorzystne zmiany pod wpływem środowiska mogą pojawić się bardzo szybko i nie potrzeba na to wielu tygodni.
Wystąpieniu problemów sprzyjają:
- mała zawartość włókna w paszy,
- zbyt duży udział pszenicy w dawce – powyżej 55% (szczególnie dla loch),
- niedobory witaminy E, selenu oraz
- podawanie paszy granulowanej.
Wśród przyczyn wrzodów żołądka u świń wymienia się także bakterie Helicobacter suis oraz Fusobacterium gastrosuis. Zwłaszcza te drugie są ostatnio przedmiotem badań naukowców. Wykazano, że stanowią około 20% wszystkich drobnoustrojów obecnych w żołądku. Większość z nich jest uważana za czynnik chorobotwórczy. Belgijscy badacze pobrali w rzeźni próbki od świń z owrzodzeniem górnej części żołądka, z których wyizolowali te bakterie.
Owrzodzenia żołądka częste u tuczników
Choroba dotyczy najczęściej tylko pojedynczych zwierząt. Niekiedy jednak może stać się problemem zdrowotnym w całym stadzie, a wrzody żołądka mogą pojawić się u świń w różnym wieku. Często obserwuje się je u zwierząt szybko rosnących. U tuczników odsetek owrzodzeń stwierdzanych poubojowo może sięgać nawet 60%.
Kiedy wrzody żołądka występują u loch najczęściej?
U loch wrzody żołądka najczęściej występują przed porodem lub po nim. Opisano przypadki masowych padnięć loch kilka dni po wprowadzeniu do paszy otrąb, które w rzeczywistości okazały się być gorszej jakości mąką. Zła struktura paszy ma bowiem znaczenie. Im mniejsza średnica cząsteczki po zmieleniu, tym większe prawdopodobieństwo wystąpienia wrzodów. Optymalna wielkość drobin paszy to 600–700 µm.
Przyczyny wrzodów żołądka u tuczników powyżej 80 kg
W przypadku tuczników problemy nasilają się w chlewniach z systemem żywienia na mokro oraz u zwierząt karmionych mieszankami granulowanymi. Niedobór witaminy E może także powodować padnięcia spowodowane wrzodami żołądka, w tym u tuczników powyżej 80 kg masy ciała. Suplementacja sprawia, że po kilku dniach padnięcia ustają. W przypadku zachorowań większej liczby świń należy zastosować dodatkowo 100 g witaminy E na tonę paszy przez około 2 miesiące, a następnie ocenić skuteczność takiego postępowania.
Dominika Stancelewska
