Chociaż przepisy mówią, że obcinania ogonów nie powinno się wykonywać rutynowo, a jedynie wówczas, gdy nie radzimy sobie z kanibalizmem, to jednak widok prosiąt z długimi ogonami jest wciąż rzadki w chlewniachDominika Stancelewska

Świnie

Obcinać czy nie obcinać świniom ogony? Oto jest pytanie

Obcinanie ogonów można obecnie wykonywać tylko w wyjątkowych sytuacjach, gdy inne środki zapobiegające ich gryzieniu zawiodą, i tylko wtedy, gdy u zwierząt zostaną wykryte pierwsze oznaki gryzienia. Niemniej, produkcja świń z długimi ogonami wciąż nie stała się powszechna. Również w Danii zabieg ten pozostaje normą, ale celem stała się całkowita rezygnacja z tej praktyki do 2050 roku.

Galeria

W artykule przeczytasz:

Nowy program w Danii: świnie bez obciętych ogonów dostaną finansowe wsparcie
Gryzienie ogonów – największe wyzwanie dla hodowców trzody chlewnej
Jak zapobiec gryzieniu ogonów? Rolnicy muszą działać kompleksowo
Dlaczego rodzaj podłogi w chlewni ma tak duże znaczenie?
Odpowiednia pasza i mikroklimat ograniczają agresję u świń
Eksperci są zgodni: dobra opieka eliminuje potrzebę obcinania ogonów u prosiąt

Nowy program w Danii: świnie bez obciętych ogonów dostaną finansowe wsparcie

W planach poprawy dobrostanu jest egzekwowanie zakazu obcinania ogonów, co zdaniem niektórych może doprowadzać do ich obgryzania na dalszym etapie chowu, a tym samym do pojawienia się problemów zdrowotnych. Rolnicy, którzy chcą odejść od rutynowego skracania ogonów u prosiąt, będą musieli zainwestować w poprawę dobrostanu, czyli zapewnić świniom więcej przestrzeni, dostęp do słomy, zbilansowaną paszę i dodatki mineralne, które zmniejszają stres i agresję w stadzie. Żeby to osiągnąć, Dania uruchomiła zatwierdzony przez Komisję Europejską program wsparcia dla producentów trzody chlewnej w kwocie 20 mln euro. Rolnicy, którzy utrzymują świnie z nieobciętymi ogonami, otrzymają wsparcie finansowane z opłat ponoszonych przez tych, którzy nadal obcinają świniom ogony. Celem programu jest podwojenie liczby świń z nieobciętymi ogonami przez 3 lata. Szacuje się, że koszt produkcji przy nieobcinaniu ogonów wzrośnie o około 15 DKK/szt. (8,5 zł) w przypadku warchlaków i 45 DKK/szt. (26 zł) przy produkcji tuczników.

Gryzienie ogonów – największe wyzwanie dla hodowców trzody chlewnej

Przy wprowadzeniu zakazu obcinania ogonków u prosiąt konieczne jest wdrożenie działań zapobiegających ich obgryzaniu. Najczęstszą przyczyną gryzienia jest brak dostępu do ściółki, choć przyczyniają się też błędy żywieniowe, nadmierne zagęszczenie zwierząt, zbyt intensywne oświetlenie, zła wentylacja, duże wahania temperatur, wysoka wilgotność oraz duże stężenie szkodliwych gazów. Generalnie mówiąc: nieodpowiednie warunki klimatyczne i środowiskowe niedające możliwości zaspokajania podstawowych potrzeb behawioralnych. Ten wieloczynnikowy charakter zjawiska nie pozwala na wprowadzenie jednego prostego rozwiązania, które wyeliminuje problem.

Jak zapobiec gryzieniu ogonów? Rolnicy muszą działać kompleksowo

W zaleceniach związanych z występowaniem gryzienia ogonów sugeruje się wzięcie pod uwagę dostępnej przestrzeni, materiałów urozmaicających oraz terminu odsadzania prosiąt, choć akurat ten ostatni aspekt, czyli wiek odsadzenia, nie wykazuje aż tak dużego związku z gryzieniem w późniejszym okresie życia. Wśród głównych czynników ryzyka wymienia się natomiast ilość dostępnego miejsca, rodzaj podłogi, jakość powietrza, stan zdrowia i skład paszy.

Dlaczego rodzaj podłogi w chlewni ma tak duże znaczenie?

Analizy rodzaju podłogi w chlewniach dla świń pokazują, że znaczenie ma zapewnienie litej powierzchni do leżenia. Stwierdzono, że oprócz oddzielnego obszaru do oddawania odchodów i aktywności, w optymalnych warunkach termicznych potrzeba co najmniej 0,77 m² powierzchni z litą podłogą (dla świń o masie ciała 110 kg) przeznaczonej do leżenia.

Utrzymanie na ściółce zwykle skuteczniej ogranicza obgryzanie ogonów w porównaniu z dostarczaniem materiałów manipulacyjnych ze źródła punktowego, na przykład z podajnika słomy. Oczywiście, zastosowanie słomy na ruszcie jest dość problematyczne, dlatego na podłodze pod stojakami powinny być specjalne maty ograniczające przedostawanie się słomy pod ruszt.

Odpowiednia pasza i mikroklimat ograniczają agresję u świń

Przyczyną problemów z gryzieniem ogona może być pasza uboga w składniki mineralne i witaminy, mała zawartość aminokwasów, zwłaszcza tryptofanu, duża zawartość mykotoksyn oraz mała ilość włókna. Dlatego stosowanie słomy w chowie świń wydaje się uzasadnione, gdyż pozwala uzupełnić niedobór włókna w paszy. Karma powinna też być dostępna bez ograniczeń, aby mogły jeść do woli.

Przyczyną zjawiska może być nieprawidłowy mikroklimat w chlewni. Zwłaszcza zbyt wysoka wilgotność zwiększa agresywność świń, podobnie jak duża koncentracja szkodliwych gazów. Również nadmierne zagęszczenie w kojcach, zbyt duża liczba zwierząt przypadająca na automat paszowy, częste mieszanie świń w trakcie odchowu. Ciasnota sprawia, że zwierzęta stają się niespokojne, odpychają i gryzą słabsze osobniki, walczą o dostęp do paszy i wody. Poza tym agresję może wywoływać jaskrawe oświetlenie w chlewni (zarówno sztuczne, jak i naturalne).

Czytaj więcej: Za i przeciw obcinaniu ogonów prosiakom

Eksperci są zgodni: dobra opieka eliminuje potrzebę obcinania ogonów u prosiąt

Zdaniem ekspertów, jeśli warunki utrzymania zaspokajają niezbędne potrzeby środowiskowe i żywieniowe świń, to problem z obgryzaniem ogonów nie powinien występować i można zrezygnować z ich obcinania. Należy dostosować obsadę zwierząt do wielkości kojca, podawać zbilansowaną paszę i dostarczyć materiałów, które będą zaspokajały instynkt gryzienia.