Kulawizny wpływają na rozród świń – jak je rozpoznać i ograniczyć?
Oceniając ten wpływ, należy uwzględnić takie parametry produkcyjne, jak wskaźnik porodów, współczynnik płodności czy odsetek padłych i wybrakowanych loch. Kulawizny i związany z tym ból wpływają na pogorszenie wyników rozrodu poprzez wydłużenie okresu od odsadzenia do wystąpienia rui, zwiększenie liczby dni nieproduktywnych u loch, rodzenie się mniej licznych miotów i mniejszą liczbę prosiąt odsadzonych od maciory.
Niska płodność loch powoduje, że są wcześnie brakowane ze stada, a słaby kościec i choroby kończyn przyczyniają się do pogorszenia wydajności. Wyniki badań pokazują, że kulawizny stanowią do 15% wszystkich brakowań podczas pierwszego porodu.
Zdrowe racice kluczem do poprawy wyników reprodukcyjnych
Pierwszym krokiem do trafnego oszacowania problemu kulawizn u loch w stadzie jest prawidłowa ocena stanu racic u zwierząt. Choroby kończyn występują u 15–40% rosnących loszek.
Stany zapalne powodują ból i stres, bezpośrednio wpływając na wydajność reprodukcyjną. Dokładne monitorowanie zdrowotności racic loch jest ważnym elementem zapobiegania kulawiznom i stratom.
Chelaty aminokwasowe – skuteczna broń w walce z chorobami kończyn u świń
Po ocenie stopnia uszkodzeń racic u loch w stadzie należy wdrożyć do diety chelaty aminokwasowe. Dotyczy to zarówno loch luźnych, jak i w okresie ciąży i karmienia.
Chelaty to związki, które charakteryzują się lepszą wchłanialnością z przewodu pokarmowego, dzięki czemu szybciej docierają do tkanek i narządów docelowych. Wiele substancji w przyrodzie występuje tylko w formie chelatowej, która jest przyswajalna przez komórki i tkanki organizmu zwierzęcego.
Chelaty aminokwasowe powstały z połączenia cząsteczek aminokwasu z mikroelementem (cynk, mangan, żelazo, miedź). Takie połączenie gwarantuje większą stabilność oraz jednorodność zarówno chemiczną, jak i fizyczną. Chelaty z racji niższej masy cząsteczkowej są lepiej przyswajalne, a co za tym idzie – gwarantują lepsze wyniki produkcyjne zwierząt. Celem zastosowania tego rodzaju mieszanki mineralno-witaminowej w żywieniu loch może być poprawa jakości puszki racicowej.
Po 6 miesiącach od włączenia chelatów dokonuje się ponownej oceny stanu racic. Racica rośnie w tempie 5–7 mm na miesiąc, więc po takim czasie jest niemal zupełnie odnowiona. Zaleca się, aby w miarę możliwości stosowanie minerałów w takiej formie rozpocząć już u młodych loszek przeznaczonych do rozrodu. Zapobiegnie to zaburzeniom wzrostu i kształtowania się kości u rosnących zwierząt.
Mniej kulawizn i więcej prosiąt – efekty w praktyce
We wszystkich gospodarstwach, w których wdrożono żywienie chelatami mineralnymi z cynkiem, miedzią i manganem, po 5–6 miesiącach zaobserwowano znaczącą redukcję przypadków kulawizn i uszkodzeń racic, jak i stopnia zaawansowania obecnych zmian chorobowych. Stwierdzono także poprawę jakości keratyny tworzącej puszkę racicową, a ciemnobrązowy kolor racicy został zastąpiony kremowym.
Przeprowadzone w Hiszpanii doświadczenia pokazały, że dodanie kompleksów aminokwasowych cynku, manganu i miedzi do pasz dla loch zmniejsza wskaźnik brakowania loszek i młodych macior z powodu kulawizn i pogorszenia rozrodu. W badanych gospodarstwach początkowo 42% samic nie osiągało trzeciego porodu. Przy suplementacji wymienionymi pierwiastkami w ciągu dwóch lat liczba takich loch spadła do 23%, co oznacza poprawę o 45%. Problemy z kończynami i poruszaniem się są częstą przyczyną wybrakowania macior, zwłaszcza młodych loch; 60–70% loch, które zostają wybrakowane ma problemy z nogami, przy czym loszki są w grupie zwiększonego ryzyka.
Cynk, miedź i mangan – niezbędne przez cały cykl życia lochy
Oczywiście żywienie macior zmienia się w trakcie cyklu produkcyjnego, gdyż różne są ich wymagania zależnie od etapu użytkowania, niemniej trzy ważne pierwiastki to cynk, miedź i mangan. Minerały te są istotne w procesach metabolicznych związanych ze wzrostem i rozwojem, skutecznym kryciem oraz produkcją mleka. Chociaż zapotrzebowanie jest największe w późnym okresie ciąży i podczas laktacji, to jednak stałe ich uzupełnianie przez cały cykl przyczynia się do lepszego zaspokojenia potrzeb bytowych i żywieniowych lochy.
Zwłaszcza cynk jest ważny dla utrzymania dobrego zdrowia i reprodukcji. Ma udowodniony wpływ na rozwój skóry i racic oraz jest niezbędny do funkcjonowania wielu enzymów. Jego niedobór powoduje szorstką, łuszczącą się i popękaną skórę i może prowadzić do pogorszenia wzrostu i rozwoju, w tym układu rozrodczego. Jednak zbyt duże pobranie tego minerału również jest niepożądane, gdyż objawia się zahamowaniem wzrostu, zapaleniem przewodu pokarmowego, problemami ze stawami i kośćmi oraz krwotokami.
Dominika Stancelewska
