Jak pomóc krowie w trakcie i po wycieleniu?

Pierwsze godziny po porodzie stanowią dla krowy poważny stres oraz znaczny wydatek energetyczny. Sprawdzoną metodą jest podanie bezpośrednio po porodzie (przed wylizaniem cielęcia) rozpuszczonego w ciepłej wodzie pójła poporodowego (np. VITTRAMINA PREMIUM), zawierającego w swoim składzie substancje energetyczne, witaminowo-mineralne oraz probiotyczne. Pójło jest wygodne w stosowaniu i bardzo chętnie wypijane przez krowy. Z jednej strony powoduje, że przedżołądki po porodzie wracają na swoje miejsce, a z drugiej, przywraca równowagę elektrolitową i energetyczną ograniczając ryzyko wystąpienia chorób metabolicznych oraz zaburzeń pokarmowych. Dodatkowym atutem jest podawanie wapnia i magnezu w formie chelatowej, co w znacznym stopniu poprawia bilans tych pierwiastków po porodzie i ułatwia profilaktykę porażenia poporodowego. Ponadto, skurcze mięśniowe macicy przyspieszają wydalanie łożyska i inwolucję macicy. Po 8–12 godzinach można zastosować wlewkę preparatu VITCAL, który uzupełnia niedobory energetyczno-witaminowo-mineralne.

W okresie pierwszych 10 dni po porodzie zachodzi najszybszy etap inwolucji macicy. W pierwszych 2 dniach tego okresu bardzo obfite są bezwonne odchody poporodowe (lochia), które są krwawoczerwone i wyglądem oraz konsystencją przypominają wody płodowe. Każda zmiana zapachu wydzieliny świadczy o patologii. W późniejszym okresie ich ilość się zmniejsza, gęstnieją i uzyskują barwę brunatną, a następnie rdzawożółtą i bardziej klarowną. U zdrowych krów lochia powinna zakończyć się około 15 dni po porodzie.

W tym okresie istotne znaczenie ma szybkie uzupełnienie nie tylko niedoborów energetycznych, ale także mineralno-witaminowych. Bardzo ważną rolę odgrywa pokrycie w wapń, magnez oraz fosfor, bowiem zapobiega porażeniu poporodowemu, gorączce mlecznej oraz ketozie, jak również poprawia wskaźniki rozrodu. Bardzo dobre rezultaty przynosi stosowanie przez 2–5 dni po porodzie wlewek dożwaczowych np. VITCAL, KETOVIT lub ENERGOVIT, które oprócz energii zawierają łatwo przyswajalne minerały (Ca, Mg, P, Zn) oraz witaminy (E, D3, B1, B3, B6 i B12 ), jak również płynne metabolity drożdży Saccharomyces cerevisiae. Stymulują one rozwój mikroflory żwacza, poprawiają apetyt i trawienie, a ponadto wykazują efekt antykwasicowy, występujący przy skarmianiu dużych ilości pasz treściwych podczas rozdajania.

W okresie kolejnych 3–4 tygodni wielkość macicy powraca do stanu przedciążowego. Pierwszy poporodowy cykl jajnikowy pojawia się do około 20. – 25. dnia po porodzie, a inwolucja macicy kończy się około 30 dni po porodzie.

Łatwość porodu to cecha funkcjonalna, która warunkuje wydanie na świat żywego i zdrowego potomstwa. Przedłużający się poród wymagający pomocy, wyciągania płodu, określany jest jako ciężki. Trudny poród wpływa na jakość cech reprodukcyjnych oraz zwiększa śmiertelność okołoporodową cieląt. Wykazano, że cieliczki z trudnego porodu miały 4 razy mniejszą szansę dożyć do 21. dnia życia aniżeli cieliczki z normalnych porodów. Rola układu immunologicznego w stanach fizjologicznych i patologii schorzeń okresu okołoporodowego u krów jest istotna. Skuteczność zapobiegania tym schorzeniom w dużym stopniu zależy od właściwego monitoringu stanu czynnościowego układu immunologicznego.

Czego nie robić podczas wycielenia?

• Nie powinno się pomagać w pierwszej fazie porodu. Nie należy przekłuwać pęcherza płodowego, bo błony płodowe służą do rozwierania szyjki macicy i dalszych dróg rodnych. Sprawdzić, czy nie doszło do skręcenia macicy. Ręką ze smarem sprawdza się czy fałdy błony śluzowej pochwy nie są spiralnie ułożone, jeżeli są, wówczas wzywamy lekarza weterynarii (podać VITCAL–500 ml
•  Nie można zakładać linek porodowych, gdy pojawiają się tylko nóżki, gdyż może to spowodować skręcenie główki do tyłu
• Linki zakładamy, gdy pojawi się główka. Należy równocześnie naciskać krocze samicy, spychając je jak gdyby główką do dołu. Linkę zakładamy na stawy skokowe kończyn przednich i przybliżamy pętle maksymalnie do siebie, aby zmniejszyć objętość klatki piersiowej. Przy porodzie pośladkowym postępujemy szybko, bo może dojść do zaduszenia cielęcia pępowiną. Umiejętnie pociągamy linki w dół z umiarkowaną siłą – tylko przy parciach krowy. Pomocne jest odwrócenie płodu grzbietem do dołu, jeżeli przednia część jest na zewnątrz. Bezpośrednio po porodzie podać pójło poporodowe (VITTRAMINA PREMIUM), w kilka godzin później (6–8) preparat VITCAL, a przez kolejne 3–5 dni KETOVIT lub ENERGOVIT po 500 ml.

Prof. dr hab. Adam Traczykowski
Zdjęcia: Archiwum