Co wpływa na zachorowalność?
Choroby płuc najczęściej pojawiają się u cieląt powyżej pierwszego miesiąca życia, a sprzyja temu budowa układu oddechowego. Płuca osesków są bowiem relatywnie małe w stosunku do wielkości ciała. Cielę rodzi się z niezupełnie wykształconymi płucami. Ich wzrost i rozwój trwa do 4 tygodnia po urodzeniu, a całkowite ukształtowanie płuca następuje dopiero po 12 miesiącach życia. Ponadto płuca osesków budową różnią się od ludzkich, bo podzielone są na wiele segmentów-płatków, które zupełnie się ze sobą nie łączą. Gdy nastąpi zapalenie płatka, czynniki zakaźne blokują wymianę gazową i unieczynniają go.
Niewielkie nozdrza osesków ograniczają przepływ powietrza i sprawiają, że do oddychania musi ono włożyć sporo wysiłku. Aby zaopatrzyć się w tlen cielęta muszą głęboko i bardzo intensywnie oddychać, a tym samym wdychają wiele szkodliwych gazów i mikroorganizmów. Zdrowe cielę wykonuje 30–40 oddechów na minutę. Za występowanie zapalenia płuc odpowiedzialne są patogenny zakaźne – wirusy IBR czy BVD, ale schorzenie wywołać mogą także czynniki niezakaźne, np. odsadzanie, stres, złe warunki środowiskowe takie jak: zbyt duże zagęszczenie, wilgoć, przeciągi.
Trudne leczenie chorób płuc u cieląt
Gdy w cielętniku zauważymy, że któreś z cieląt kaszle, ma duszności oraz przyspieszony i pytki oddech, śluzowy lub ropny wyciek z nosa, nie pobiera paszy, a temperatura jego ciała wynosi ponad 40°C, to praktycznie nie ma wątpliwości co do tego, że zwierzę zachorowało na zapalenie płuc. Co wtedy robić? Natychmiast rozpocząć leczenie, a chore zwierzęta odizolować. Jeżeli w stadzie choruje ok. 10% cieląt, to leczeniu powinny być poddane wszystkie sztuki. Podstawą leczenia chorób płuc są antybiotyki o przedłużonym działaniu, które uzupełnia się preparatami wspomagającymi. Pomimo szybko podjętej terapii, leczenie chorób płuc u cieląt jest trudne. Dlatego najważniejsza jest tutaj profilaktyka, polegająca na zapewnieniu optymalnych warunków utrzymania, unikania przeciągów, stresu, wilgoci oraz błędów żywieniowych. Pamiętajmy o zasadzie: całe pomieszczenie puste – całe pomieszczenie pełne. Zadbajmy o: każdorazowe czyszczenie i dezynfekcję pomieszczeń, świeże powietrze, bez przeciągów, czyste i suche kojce, minimum 1,5–2 mkw powierzchni na cielę.
Profilaktyka chorób płuc
Głównym elementem profilaktyki zachorowań cieląt jest oczywiście dostarczenie siary. Pobrane wraz z nią ciała odpornościowe zabezpieczają młody organizm przed zakaźnymi patogenami. Gdy po porodzie osesek otrzyma siarę złej jakości lub pobierze ją zbyt późno, możemy mieć do czynienia z zaburzeniami w powstawaniu odporności biernej, a tym samym, zwiększa się ryzyko zachorowalności cieląt.
Aby uzyskać prawidłową odporność bierną, cielę powinno pobrać ok. 150 gramów immunoglobulin w czasie nie dłuższym niż 12 godzin po urodzeniu. 100 g przeciwciał odpowiada 1 litrowi dobrej siary. Największa wchłanialność przeciwciał trwa tylko 8 godzin po porodzie. Zapaleniu płuc cieląt sprzyja osłabienie organizmu spowodowane złym żywieniem i warunkami utrzymania – dużą wilgotnością, przeciągami, brakiem światła, stęchłym powietrzem czy dużą koncentracją szkodliwych gazów.
Beata Dąbrowska
