Czym jest niestrawność zasadowa u krów?

Zasadowica powstaje wówczas, gdy pH żwacza wzrasta powyżej 7,0. Przy zasadowicy klinicznej pH może osiągnąć nawet 8,5, przy prawidłowym pH wynoszącym 6,2–6,8.

Do choroby dochodzi na ogół wtedy, gdy pasze zawierają duże ilości białka (pasze treściwe, młoda trawa, lucerna, koniczyna, również mocznik), przy niedostatecznej ilości włókna strawnego (siano, słoma) i łatwo strawnych węglowodanów. Kiedy wystąpi znaczący nadmiar łatwo rozkładalnego białka, przy jednoczesnym niedoborze energii, w żwaczu wzrasta koncentracja amoniaku (NH3), któremu towarzyszy podwyższenie pH. Nadwyżki amoniaku częściowo zostają zamienione w wątrobie na mocznik i wydalone wraz z moczem, jednak nadmiar niewykorzystanego i niewydalonego amoniaku zostaje wchłonięty do krwiobiegu i zatruwa organizm zwierzęcia.

W zasadowym środowisku żwacza szybko rozwija się gnilna flora bakteryjna (bakterie grupy Coli i Proteus), a ich toksyny oraz produkty rozpadu białek wywołują stany zapalne układu pokarmowego. Prowadzi to do niestrawności, wzdęć, biegunek. W konsekwencji krowy przestają jeść, stają się osowiałe, osłabione i spada ich wydajność. Pogorszeniu ulegają również parametry rozrodu.

Nasilenie objawów choroby zależy od ilości amoniaku w przedżołądkach oraz jego koncentracji we krwi. Zasadowica może więc mieć przebieg subkliniczny, chroniczny lub ostry. Przebieg ostry choroby występuje najczęściej w przypadku zatrucia mocznikiem dodawanym do paszy w zbyt dużych ilościach. Wówczas krowy raptownie tracą apetyt, temperatura ciała obniża się o ok. 1°C i mogą pojawić się również zaburzenia rytmu serca. Objawom towarzyszy oddawanie dużych ilości wodnistego, ciemnego i pieniącego się kału. Tendencje do pienienia ma również mocz. Krowy stają się nadpobudliwe, przy czym obserwuje się także sztywność kończyn oraz chwiejny chód. Biegunce towarzyszą nawracające wzdęcia. Wzrastają również skłonności do występowania zatrzymania łożyska, zalegania poporodowego i mastitis. Dłuższa jest również inwolucja macicy.