W naturze cielę pije znacznie więcej niż my mu dajemy. Ssąc matkę pobiera 8–10, a nawet 14 litrów mleka dziennie, co warunkuje jego przyrosty w okresie od urodzenia do odsadzenia nawet 1 kg dziennie. Dla hodowcy korzystniej jest mleko sprzedać niż dać cielęciu, jednak warto zastanowić się ile kosztuje nas odchów i ile mleka będzie nam przyszła krowa produkować. Ograniczone dawki preparatu mlekozastępczego – 4–6 litrów pójła dziennie zapewniają przyrosty na poziomie 400–500 gramów na dobę i jest to dziś zdecydowanie za mało. Aby wiedzieć, jakie mamy przyrosty, musimy wyrobić w sobie nawyk ważenia cieląt. Ważmy więc cielęta, bo udowodniono, że na każdy dodatkowy gram przyrostu cielęcia, w pierwszej laktacji uzyskujemy 4 litry mleka więcej. Oszczędzanie na ilości i jakości żywienia jest zupełnie nieopłacalne. Niezalecane jest też stosowanie jednego preparatu mlekozastępczego na cały okres odchowu. Najlepiej, gdy stosujemy bardzo dobry preparat (do 28 dnia życia), a później nieco słabszy. Na pierwszy okres odchowu preparat powinien zawierać przede wszystkim mleko. Nie powinien mieć w swoim składzie soi, co najwyżej niewielkie jej ilości i to wysoko przetworzonej.
W okresie od 4 do 10–11 miesiąca życia następuje intensywny rozwój wymienia, które rośnie 4–5 razy szybciej niż rama zwierzęcia. W wymieniu zachodzi intensywny wzrost ilości komórek mlekotwórczych. Jeśli w tym czasie podamy zbyt duże ilości paszy treściwej, zbyt dużo energii, to zamiast budowy tkanki parenchymatycznej, w wymieniu budowana jest tkanka tłuszczowa, a proces ten jest nieodwracalny. Z tego też powodu zawsze lepiej jest żywić jałówki na lekkim deficycie energetycznym. Bardzo ważne jest zatem okresowe ważenie i kontrolowanie tempa wzrostu jałówek, które zapobiegnie ich zatuczeniu. W tym okresie dzienny przyrost masy ciała nie powinien przekraczać 800 gramów na dobę. Każde dodatkowe 100 gramów przyrostu na dobę, powoduje zmniejszenie wydajności o 1,5 kg mleka na dobę w pierwszej laktacji.
Według dr. Alexa Bacha znakomitego żywieniowca z Hiszpanii, jałówki powinny być zacielane w wieku 400 dni i powinny ważyć ok. 400 kg. Aby osiągnąć takie parametry odchowu należy w sposób znaczący zintensyfikować odchów młodzieży. Dr Bach zaleca, aby cielęta otrzymywały tyle preparatu mlekozastępczego, aby przyrosty dzienne wynosiły ponad 0,8 kg w ciągu pierwszych 63 dni życia. Jałówki wykazujące wysoki przyrost w pierwszych 65 dniach kosztują nas co prawda więcej przy odchowie, ale także dają więcej mleka w przyszłości. Jałówki potrzebują ok. 4,5 l wody dziennie oraz 1 kg pobranego startera. Należy wziąć pod uwagę, że forma fizyczna startera ma większy wpływ na pobranie suchej masy, kiedy cielęta nie mają dostępu do ściółki. Dobre rezultaty daje stosowanie całych ziaren zbóż w granulacie. Najnowsze doświadczenia wskazują, że podawanie cielętom przed odstawieniem od mleka sieczki z pasz objętościowych o długości 2 cm może zwiększać całkowite pobranie paszy (nawet o 280 g na dobę). Dotychczas uważano, że w tym okresie nie należy podawać żadnych pasz objętościowych. Korzystając z nowoczesnych programów żywienia można uzyskać przyrost masy ciała około 1 kg dziennie. Osiągnięcie przyrostu masy ciała na poziomie 1 kg dziennie w okresie przed osiągnięciem dojrzałości płciowej jest korzystne dla jałówki pod warunkiem, że będzie zapewniona wystarczająca ilość dobrej jakości paszy.
Po skutecznym pokryciu jałówek, należy ograniczyć żywienie w celu zmniejszenia tempa przyrostów masy ciała.
Beata Dąbrowska
