Jak zapobiegać hipokalcemii u krów mlecznych?

W naturze nigdy nie występuje nieciągłość utrzymania stałego poziomu wapnia (Ca), bowiem organizm posiada kilka mechanizmów regulujących ten poziom. U wysokowydajnych krów mlecznych, produkujących bardzo duże ilości mleka, praca mechanizmów kontrolujących jest zakłócona. Utrzymanie stałego poziomu wapnia regulowane jest przez przytarczyce wydzielające parathormon (PTH) oraz przez aktywną formę witaminy D, które to zwiększają ilość krążącego we krwi wapnia. Dzieje się tak na skutek uwalniania go z kości oraz przez obniżenie wydalania z moczem, z jednoczesnym zwiększeniem wchłaniania jelitowego.

O ile krowy zasuszone mają stosunkowo niskie zapotrzebowanie na wapń, to już u krów po wycieleniu zapotrzebowanie to gwałtownie wzrasta (dwu-, a nawet trzykrotnie). Spowodowane jest to rozpoczęciem laktacji, podczas której duże ilości wapnia wydzielane są wraz z siarą, a później z mlekiem. Szczególnie u wysokowydajnych krów, duże ilości wapnia przechodzą z krwi do mleka.

 – Jeżeli nie przygotujemy zwierząt do takiej sytuacji, to po porodzie koncentracja wapnia we krwi drastycznie spada i dochodzi do hipokalcemii subklinicznej, a w przypadku pogłębiającego się niedoboru – do hipokalcemii klinicznej prowadzącej do bardzo groźnego schorzenia – porażenia poporodowego (gorączki mlecznej). Warto zatem wcześniej przygotować krowy do wysokiego popytu organizmu na wapń po porodzie stosując specjalne programy żywienia krów w okresie przejściowym – apelował dr Martin-Tereso.


fot. Pixabay

Hipokalcemii najlepiej zapobiega dieta z niskim poziomem wapnia oraz dieta obniżająca równowagę anionowo-kationową (DCAD). W początkowej fazie zasuszenia, kiedy to zapotrzebowanie na wapń jest niewielkie, uwzględniając Ca żywienie powinno być oszczędne. Na kilka dni przed wycieleniem należy stopniowo zwiększać dawkę wapnia, aż do osiągnięcia w dniu porodu dawki stosowanej po wycieleniu.

Jedną z głównych przyczyn zalegania poporodowego jest metaboliczna alkaloza spowodowana pobraniem nadmiernych ilości kationów, głównie sodu i potasu. Zbyt wysoki udział tych kationów w dawce pokarmowej powoduje, że parathormon odpowiedzialny za uwalnianie Ca z kości staje się leniwy. A zatem, celem profilaktyki zalegania poporodowego powinno być skarmianie takich dodatków mineralnych, które w organizmie krowy wywołają stan zbliżony do metabolicznej kwasicy. Aby tak się stało, konieczne jest stosowanie soli anionowych w ostatnich trzech tygodniach ciąży. Sole anionowe zawierające aniony chloru, siarczanu i fosforanu powodują powstawanie we krwi i moczu kwaśnego odczynu, co stwarza warunki do pracy parathormonu regulującego gospodarkę wapniowo-magnezową i zapobiegają pojawieniu się hipoklacemii. Jeśli po porodzie wystąpią objawy hipokalcemii, lekarz weterynarii decyduje o zastosowanych zabiegach leczniczych. Dr J. Martin-Tereso opierając się na przeprowadzonych przez siebie badaniach odradza stosowanie dożylnych wlewów bolusów wapnia. Jak twierdzi, zabieg ten zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia kłopotów z kolejnym, skutecznym zacieleniem. Zdecydowanie lepsze wyniki uzyskiwały krowy, którym wapń podawano doustnie (w postaci roztworu do picia). Po takiej procedurze ich szanse na kolejne wycielenie zwiększały się trzykrotnie.